Fréttablaðið - 22.08.2020, Blaðsíða 18

Katrín Ólína Péturs-dóttir hönnuður og Sigríður Þorgeirs-dót t i r, prófe s s or í hei m spek i v ið Há skól a Í sl a nd s ,
opna í dag sýninguna Smáspeki í
Ásmundarsal ásamt fríðu föruneyti.
Smáspeki, eða Minisophy á ensku,
er ný aðferð heimspeki sem byggir
á rannsóknum á samspili vitsmuna
og tilfinninga og sambandi mynd-
og talmáls.
Sýningin gefur gestum innsýn í
heimspekilega vídd hversdagsins,
þar sem litlir hlutir eru teknir úr
sínu hefðbundna samhengi og
metnir að verðleikum.
Katrín og Sigríður kynntust í
Helsinki þar sem Katrín var við
Aalto-háskóla og Sigríður við
Háskólann í Helsinki og þótti þeim
gaman að fílósófera saman. Þær
langaði til að blanda saman hönn-
un og heimspeki til þess að koma
aðferðum smáspekilegrar hugsunar
á framfæri á tímum netsins og sam-
félagsmiðla.
„Markmiðið er að miðla aðferð-
um sem ef la fólk til að vera sjálf-
stætt í hugsun, sérstaklega á þeim
tímum sem við lifum í dag, þar sem
okkur er nánast stýrt af internet-
inu,“ segir Katrín.
Þær ákváðu að kalla þetta Smá-
speki og byrjuðu að dreifa spekinni
á samfélagsmiðlum þar sem þær
hvöttu fólk með stuttum textum
til að hlusta á sjálft sig. Í kjöl-
farið stofnuðu þær vefritið mini-
sophy. com en efninu er einnig dreift
á Facebook og Instagram. Kynning-
arútgáfa af Minisophy-smáforriti
verður sett í loftið í tengslum við
sýninguna.
Í dag opna þær svo sína fyrstu
sýningu saman og með henni færir
smáspekin sig yfir í hinn efnislega
heim.
Getum öll verið smáspekingar
Myndheimur Smáspekinnar er
í höndum Katrínar, upp um alla
veggi og í öllu sýningarrýminu
verða tvívíðar pappafígúrur sem
virðast í fyrstu ekki vera annað
en tilviljanakenndar glefsur úr
hversdeginum. Til dæmis mynd
af gúmmíhanska sem jafnframt
gefur gestum þá hugmynd að allir
hlutir séu merkilegir. Guli gúmmí-
hanskinn getur leitt huga fólks að
þeim störfum sem honum tengjast
en hafa lengst af ekki verið metin að
verðleikum. Hann er hin ósýnilega
hönd hagkerfisins.
„Kaffibollinn sem við drekkum
úr, laufið á trjánum, það hvernig við
drögum andann eða klöppum kett-
inum okkar, getur orðið að heim-
spekilegum efnivið. Það er hægt
að mínísófera um allt sem snertir
við okkur eða kemur við kvikuna
í okkur. Þetta snýst um lýðræðis-
væðingu heimspeki. Við höldum
stundum að við séum svo vitlaus
og höfum ekkert fram að færa, en
öll höfum við einstakt sjónarhorn
á heiminn. Smáspeki reynir jafn-
framt að vera svar við aftengingu.
Við búum til dæmis við kerfi sem
eru aftengd jörðinni, við erum oft
aftengd okkur sjálfum þegar við
erum sítengd. Með smáspekinni
Heimspeki litlu hlutanna
Í dag verður sýningin Smáspeki opnuð í Ásmundarsal og stendur til 30. ágúst. Sýningin gefur gestum innsýn í
heim speki lega vídd hversdagsins, þar sem litlir hlutir eru teknir úr sínu hefðbundna samhengi.
Sigríður Þorgerisdóttir hefur verið heimspekikennari í um 30 ár. Myndheimur sýningarinnar er í höndum Katrínar Ólínu.
Öll fyrirbæri geta haft heimspekilega vídd.
Urður
Örlygsdóttir
urdur@frettabladid.is
gefum við gaum að því sem er næst
okkur og hvernig við tengjumst því.
Við getum til dæmis tekið upp stein-
völu og velt fyrir okkur hvað steinn-
inn getur sagt okkur um okkur sjálf
og stöðu okkar í alheiminum. Öll
eigum við okkar innri visku sem
við getum nýtt til að hugsa sjálf,“
segir Katrín.
Risastórt í litlu formi
Viðburðastjórn Smáspekisý n-
ingarinnar er í höndum Maríu
Elísabetar Bragadóttur, en dag-
skráin í Ásmundarsal verður með
fjölbreyttu móti. Gestum gefst færi
á að handleika smáspekilegu hlut-
ina úr myndheimi Katrínar Ólínu,
en sóttvarnir verða virtar og hansk-
ar til reiðu. Það verða innsetningar
og gjörningar þar sem ólíkir lista-
menn og hugsuðir koma sinni smá-
speki á framfæri. Hugsuðurinn og
ljóðskáldið Freyja Þórsdóttir verður
með innsetningu um spírur, Mikið
í litlu.
Freyja valdi spíruna því hún
hjálpar okkur að sjá hvernig eitt-
hvað risastórt getur verið í litlu
formi. „Ég hugsa um spíruna sem
fyrirbæri sem geymir mergð í smæð.
Það tekur svo stuttan tíma að spíra,
á þeim tíma getur maður séð heilt
fræ umbreytast í spíru. Í nútím-
anum fær maður oft næringuna til
sín innpakkaða, plastaða og íhugar
ekkert endilega allt sem að baki
liggur. Það getur stuðlað að því að
okkur skorti ákveðna raunveru-
leikatengingu. Mér finnst áhuga-
vert að maður geti séð þetta ferli
án þessa að vera grænmetisbóndi,
maður getur einfaldlega gert litla
rannsókn heima hjá sér og séð
hýðið athafna sig. Við áttum okkur
oft ekki á því hvað það er mikið líf
í kringum okkur og að matur getur
verið lifandi hlutur,“ segir Freyja.
Næstsíðasti andardrátturinn
Fjöllistamaðurinn Árni Vilhjálms-
son verður með smáspekilega
innsetningu um öndun, Ætlarðu
að anda eitthvað í hádeginu? Hug-
myndin að baki innsetningunni
er sú að setja öndun, sem við erum
almennt fremur ómeðvituð um
dagsdaglega, í samhengi við eitt-
hvað sem við erum meðvituð um.
Eins og til dæmis hvað við ætlum
að borða í hádeginu.
„Flestir eru meðvitaðir um hvaða
máltíð þeir ætla að fá sér næst,
þegar við borðum finnum við til
dæmis bragð og erum meðvituð
um matinn sem við gæðum okkur á.
Við erum hins vegar yfirleitt ekki
eins meðvituð um andardrættina
okkar yfir daginn. Við drögum
andann að meðaltali 25 þúsund
sinnum hvern dag og getum aðeins
lifað í 14 mínútur án þess að anda en
sem dæmi getum við lifað í sirka 30
daga án þess að borða,“ segir Árni.
Innsetningin samanstendur af
setningum sem tengjast öndun og
hljóðskúlptúr sem Árni bjó til og er
gerður til að auka meðvitundina um
hvern andardrátt sem við drögum.
„Fyrsti og hinsti andardrátturinn
eru sennilega merkingarþrungn-
ustu andardrættirnir, þess vegna
fannst mér áhugavert að vekja
athygli á þriðja andardrættinum
og þeim næstsíðasta og hvað með
andardrátt númer 345.897.134?
Pælingin á bak við innsetninguna
er ekki að vekja fólk til umhugsunar
um heilsu heldur að setja öndun í
hversdagslegt samhengi til þess að
staldra við og auka meðvitundina
um það sem við gerum ósjálfrátt og
tökum sem sjálfsögðum hlut.“
Þá verður Mannyrkjustöðin á
vegum Hrefnu Lindar Lárusdóttur
og Búa Bjarmars Aðalsteinssonar,
með útibú í Ásmundarsal, þar sem
gestum stendur til boða að taka
plöntugreiningarpróf og finna sína
innri plöntu.
Smáspekin snertir allt
Viðburðadagskráin hefst klukkan
þrjú í dag þar sem tónlistarkonan
K.óla kemur fram og stýrir plöntu-
karaókí ásamt Plantímon.
Íslenski dansf lokkurinn f lytur
svo smáspekilegt verk næstkom-
andi föstudag.
Á lokadegi sýningarinnar, þann
30. ágúst, verður Þórdís Halla Sig-
marsdóttir, smíðakennari og heim-
spekingur, með smáspekilega tálg-
un klukkan þrjú. Hún mun tálga og
hugsa smáspekilega með gestum úti
í garði ef veður leyfir.
Klukkan fjögur sama dag ræðir
Sigríður Þorgeirsdóttir við Þóru
Ellen Þórhallsdóttur, prófessor í líf-
fræði, um smáspeki plantna og hvað
við getum lært af plöntum.
Allir ættu að geta lært eitthvað
nýtt á þessari spennandi sýningu
og skyggnst betur inn í heim smá-
spekinnar.
Vegna samkomutakmarkana
verða fjöldatakmarkanir á sýn-
inguna og sóttvarnareglur hafðar
að leiðarljósi. Nánari upplýsingar
um smáspeki er að finna á mini-
sophy. com.
KAFFIBOLLINN SEM VIÐ
DREKKUM ÚR, LAUFIÐ Á
TRJÁNUM, ÞAÐ HVERNIG
VIÐ DRÖGUM ANDANN
EÐA KLÖPPUM KETTINUM
OKKAR, GETUR ORÐIÐ AÐ
HEIMSPEKILEGUM EFNI-
VIÐ.
2 2 . Á G Ú S T 2 0 2 0 L A U G A R D A G U R18 H E L G I N ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
HELGIN