Morgunblaðið - 29.02.2020, Blaðsíða 24

SVIÐSLJÓS
Margrét Þóra Þórsdóttir
Akureyri
Stefnt er að því að taka á nýupp gjaldskyldu á bílastæð-um í miðbæ Akureyrar ánæsta ári. Guðmundur
Baldvin Guðmundsson, formaður
bæjarráðs Akureyrar, segir að fram-
undan sé vinna við að skoða allar
hliðar málsins, vanda undirbúning-
inn og kynna breytingarnar vel fyrir
bæjarbúum.
Minnisblað Bifreiðastæðasjóðs
Akureyrar um gjaldtöku á bílastæð-
um í miðbæ Ak-
ureyrar var til
umræðu á fund-
um tveggja
nefnda bæjarins
nýverið, umhverf-
is- og mannvirkj-
aráði og skipu-
lagsráði og voru
viðbrögð við því
að taka gjald-
skyldu upp aftur
jákvæð hjá nefnd-
unum. Skipulagsstjóra var falið að
vinna málið áfram og gera tillögu að
áætlun um innleiðingu í samráði við
umhverfis- og mannvirkjaráð.
Bifreiðastæðasjóður Akureyrar
hefur að sögn Guðmundar staðið
undir almennum rekstrarkostnaði
sjóðsins flest undanfarin ár með
sektargreiðslum.
Óhagræði og kostnaður
af stöðumælum
Gjaldskylda var á bílstæðum í
miðbæ Akureyrar í eina tíð og muna
margir eftir fjölda stöðumæla hér og
hvar um bæinn. „Þeim var skipt út
árið 2005 en það var af þeim töluvert
óhagræði, kostnaður og fyrirhöfn.
Notendur þurftu að hafa klink í vös-
unum til að geta greitt fyrir stæðið
og það var líka mjög mikið og dýrt
viðhald á stöðumælunum,“ segir
Guðmundur.
Klukkustæðin svonefndu leystu
stöðumæla af hólmi, notendur gátu
nálgast „klukku“ sem ýmist var límd
í framglugga bifreiða eða lá laus og
sýndu á henni hvenær lagt var í
stæðið. Leyfilegt er að leggja í stæði
næst miðbænum í klukkustund en
tvær þegar fjær dregur og í einstaka
stæði í miðbænum er tíminn miðaður
við fimmtán mínútur.
„Það hafa orðið miklar tækni-
framfarir hin síðari ár og nú er hæg-
ur vandi fyrir flesta að greiða með
appi í símunum sínum en vænt-
anlega yrði einnig settur upp miða-
söluturn á einhver bílastæði þar sem
hægt er að greiða fyrir stæðin. Við
ætlum okkar að skoða hvernig hag-
kvæmast er að leysa málið, hvaða
kostnað það hefur í för með sér og
annað slíkt, þannig að farsælasta
lausnin verði fyrir valinu,“ segir
Guðmundur.
1.200 stæði í og við miðbæinn
Alls eru um 1.200 bílastæði í og
við miðbæ Akureyrar og þar af eru
tæplega 500 svonefnd klukkustæði.
Endurgjaldslaus tímabundið með
því að sýna hvenær lagt var í stæðið.
Í hin stæðin þarf ekki klukkur en
þau eru til að mynda við Ráðhús Ak-
ureyrarbæjar og við Menningar-
húsið Hof, ögn lengra frá miðbænum
fyrir þá sem vilja ganga aðeins
lengra.
Guðmundur segir að klukku-
tímastæðin í námunda við miðbæinn
hafi verið hugsuð fyrir þá sem þyrftu
að sinna sínum erindum þar, stússi
sem ekki tæki of langan tíma. Nokk-
ur brögð hefðu verið að því að fólk
legði í þessi stæði og væri svo á randi
fram og til baka að endurstilla
klukkuna í bílnum til að komast hjá
sekt. „Þannig að sú hugsun að menn
gætu gengið að góðu bílstæði við
miðbæinn er alls ekki alltaf að
virka,“ segir hann.
Guðmundur segir að mestu
skipti að það kerfi sem tekið verði
upp sé einfalt og að þjónustan verði
betri fyrir þá sem eigi erindi í
miðbæinn þar sem miðstöð margs
konar þjónustu sé.
Gjaldskylda á Akur-
eyri í stað bílaklukku
Morgunblaðið/Margrét Þóra
Akureyri Áform eru uppi um að taka upp gjaldskyldu á bílastæðum bæj-
arins. Bílaklukkurnar munu því víkja fyrir nýju fyrirkomulagi á rukkun.
Guðmundur B.
Guðmundsson
24
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 29. FEBRÚAR 2020
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Fyrsta til-felli kór-ónuveir-
unnar COVID-19
hefur nú greinst
hér á landi. Greint var frá
þessu í gær og kom fram í
tilkynningu frá landlækni að
um væri að ræða karlmann á
fimmtugsaldri, sem ekki
væri alvarlega veikur og
sýndi dæmigerð einkenni
sjúkdómsins.
Það á ekki að koma á óvart
að veiran hafi borist hingað.
Veirunnar hefur orðið vart á
vinsælum ferðamannastöð-
um þar sem Íslendingar eru
tíðir gestir og því var í raun
aðeins tímaspursmál hve-
nær þetta myndi gerast.
Kórónuveiran sem nú
geisar átti upptök sín í Kína
og hafa kínversk stjórnvöld
gripið til víðtækra ráðstaf-
ana til að hefta útbreiðslu
hennar. Þó voru þau sein að
taka við sér í upphafi og
glataðist þar verðmætur
tími. Þar hefur veiran senni-
lega fengið forskot, sem
heilbrigðisyfirvöld um allan
heim reyna nú að vinna upp.
Frá upphafi hafa heyrst
grunsemdir um að út-
breiðsla veirunnar væri
meiri en gögn gæfu til
kynna. Tilfellið sem greind-
ist hér á landi ber því vitni.
Maðurinn sem greindist var
nýlega á ferð á Norður-
Ítalíu, en hann var utan skil-
greinds hættusvæðis fyrir
veiruna.
Í nýjasta tölublaði Der
Spiegel, sem kom út í gær,
er farsóttinni slegið upp á
forsíðu með fyrirsögninni
„Heimsveirukreppa“. Þar er
greint frá tilfelli í Þýsklandi
þar sem sá smitaði hafði
ekki komið á neinn þann
stað sem veirunnar hefur
orðið vart.
Þær raddir hafa jafnvel
heyrst að það sé um seinan
að hefta útbreiðsluna, kór-
ónuveiran sé þegar orðin að
heimsfaraldri og því eigi að
leggja alla orku og peninga í
að lækna þá sem hafa smit-
ast og veikst. Tilfellum í
Þýskalandi fer fjölgandi og
Jens Spahn, heilbrigð-
isráðherra landsins, sagði í
lok vikunnar að það væri
„spurning hvort aðferðir
okkar hingað til í því skyni
að hefta veiruna og rjúfa
smitkeðjur gangi áfram
upp“.
Farsótt á borð við kór-
ónuveiruna er
erfið viðfangs.
Ógerningur er að
drepa einfaldlega
á samfélaginu og
senda alla heim til sín. Þó
hefur verið gripið til ýmissa
ráðstafana til þess að
stemma stigu við útbreiðsl-
unni, til dæmis með því að
aflýsa mannamótum þar
sem flest tilfelli hafa
greinst. Ljóst er að til slíkra
aðgerða mun verða gripið
víðar um heim og þær gætu
orðið víðtækar. Engin leið
er að segja til um hversu
langan tíma það mun taka
faraldurinn að ganga yfir.
Áhrif kórónuveirunnar á
efnahag heimsins eru þegar
farin að koma fram. Spurn-
ingin er aðeins hversu víð-
tæk þau verða. Í þeim efnum
er hægt að segja fyrir um
dómsdag eða skammvinna
dýfu og allt þar á milli og
ljóst að einhver mun á end-
anum hafa rétt fyrir sér. Að
sama skapi er hægt að færa
rök fyrir því að hér sé á
ferðinni uppnám úr öllu
samhengi við tilefnið. Ekki
sé það mikill munur á kór-
ónuveirunni og hinni árvissu
flensu að bregðast þurfi við
eins og gert hafi verið. Það
getur vel verið rétt, en hins
vegar er hér nýtt afbrigði á
ferð, sem ekki er til lækning
við. Það geta allir haft rangt
fyrir sér, en þar til í ljós
kemur hvað sannara reynist
er öruggara að sýna ýtrustu
varkárni.
Hér á landi er sennilega
auðveldara að hefta út-
breiðslu kórónuveirunnar
en víðast hvar. Það helgast
af því að íbúar eru fáir og
auðvelt er að koma boðum á
framfæri þannig að þau
komist til skila til nánast
allra.
Stjórnvöld hér á landi
hafa ítrekað að þau séu í
stakk búin til þess að takast
á við þessa veiru og segja að
hér sé nægur búnaður til að
veita þeim, sem kunna að
veikjast hastarlega, að-
hlynningu.
En það er ekki aðeins yfir-
valda að bregðast við. Al-
menningur getur lagt sitt af
mörkum til að hefta út-
breiðslu með einföldum
hlutum á borð við handþvott
og að forðast návígi. Það er
besta leiðin til þess að rjúfa
smitleiðir og stöðva út-
breiðsluna.
Fyrsta tilfellið
greinist á Íslandi}
Útbreiðsla
kórónuveirunnar
N
ú standa yfir réttarhöld í London
þar sem grundvallarmannrétt-
indi sakbornings eru brotin í öll-
um meginatriðum. Heims-
pressan fylgist álengdar með,
lögspekingar og varðmenn mannréttinda eru
mættir á svæðið en innlend og erlend stjórnvöld
sem og kjörnir fulltrúar þegja þunnu hljóði.
Um er að ræða réttarhöld yfir Julian Ass-
ange, forsprakka Wikileaks. Réttarsalurinn er
við hliðina á hinu rammgirta Belmarsh-
öryggisfangelsi þar sem Asssange hefur verið
vistaður frá því í apríl 2019 en frá 2012 dvaldi
hann í nokkurs konar stofufangelsi vegna fram-
salskröfu Bandaríkjastjórnar. Fangelsið geymir
þá sem taldir eru hafa framið svívirðilegustu
glæpina, morð, nauðganir og hryðjuverk. Jú og
núna, fyrir að hafa ljóstrað upp um meinta
stríðsglæpi bandarískra stjórnvalda. Rétt er að rifja upp
sakarefnið. Fjölmiðillinn WikiLeaks birti trúnaðargögn er
láku frá bandaríska hernum um þeirra aðgerðir í stríðinu í
Afganistan og Írak. Sýndu gögnin hvernig bandarískir her-
menn stráfelldu óbreytta borgara í þyrluárás, fullorðna
sem börn, sem ekki voru þátttakendur í stríðinu og skulu
njóta verndar samkvæmt alþjóðalögum. Þetta voru engin
slysaskot heldur markvissar aðgerðir til útrýmingar á al-
mennum borgurum. Wikileaks, þá stýrt af Julian Assange,
fékk gögnin og birti. Í eðlilegu árferði ætti alþjóða-
samfélagið að rísa upp og þakka hugrekki þeirra sem láku
gögnum og þeirra sem þau birtu en öðru nær. Bandarísk
stjórnvöld krefjast 175 ára fangelsisrefsingar
yfir Assange.
Í vikunni hófust réttarhöldin þar sem skýr
mannréttindabrot eru framin. Julian Assange
er geymdur í glerbúri í réttarsalnum. Hann
heyrir illa það sem fram fer og fær hann ekki að
vera í samskiptum við verjanda sinn. Hann nýt-
ur ekki þess grundvallarréttar að fá að verjast
þeim ásökunum sem á hann eru bornar. Á
fyrsta degi réttarhalda mátti hann þola það í
tvígang að vera afklæddur að fullu og á honum
leitað. Ellefu sinnum var hann settur í handjárn
og í fimm skipti var hann lokaður inni í mis-
munandi klefum. Þegar hann óskaði eftir að fá
að yfirfara framlögð gögn málsins svo hann
gæti varist var því hafnað. Hann getur því ekki
undirbúið sig fyrir réttarhöldin eða brugðist við
því sem fram fer. Honum er gert að sitja í gler-
búri frammi fyrir fullum sal af fólki eins og dýri. Jafnvel
saksóknari telur málsmeðferð ekki eðlilega en ekki er
brugðist við.
Þetta er líklega einhver sú ofboðslegasta aðför að rétti
sakborninga, fjölmiðlum og blaðamönnum sem við höfum
orðið vitni að í nútímanum. Þetta gerist fyrir allra augum
og svo virðist sem við séum bara alveg sofandi fyrir þessu
máli. Við stöndum nú frammi fyrir því að enginn blaðamað-
ur verði óhultur í störfum sínum og þá er lýðræðið í hættu.
Helga Vala
Helgadóttir
Pistill
Mannréttindabrot fyrir allra augum
Höfundur er þingman Samfylkingarinnar.
helgavala@althingi.is
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen