Morgunblaðið - 29.02.2020, Blaðsíða 45

MENNING 45
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 29. FEBRÚAR 2020
Draghálsi 14 -16 · Sími 4 12 12 00 · www.isleifur.is
Þú finnur
gæðin!
Skoðaðu úrvalið
í netverslun
isleifur.is
Vigfús Sigurgeirsson var einn merk-
asti landslagsljósmyndari íslenskur
á tuttugustu öldinni og jafnframt
frumherji á mörgum öðrum sviðum
ljósmyndunar hér á landi, svo sem í
heimildaljósmyndun og því að sýna
ljósmyndir sem sjálfstæð listaverk.
Á dögunum voru
120 ár liðin frá
fæðingu Vigfús-
ar, hinn 6. janúar
árið 1900 á Stóru-
völlum í Bárðar-
dal. Og um þess-
ar mundir er öld
síðan hann hóf
nám í faginu hjá
hinum snjalla
ljósmyndara
Hallgrími Ein-
arssyni á Akureyri. Það er því við
hæfi að birta hér nokkrar athyglis-
verðar myndir sem sýna hlið á Vig-
fúsi sem lítt hefur verið talað um
eða haldið fram, en það er portrett-
ljósmyndun.
Vigfús starfaði frá 1923 til 1936
sem ljósmyndari á Akureyri og á
þeim tíma tók hann að mynda ís-
lenskt landslag af kappi. Slíkar
myndir mátti sjá í bók hans Myndir
frá Íslandi, frá 1930, sem var fyrsta
ljósmyndabók Íslendings.
Vigfús opnaði ljósmyndastofu í
Reykjavík árið 1936 en það ár
kynnti hann sér jafnframt kvik-
myndagerð í Þýskalandi og gerði
merkar heimildakvikmyndir eftir
það. Árið 1939 voru ljósmyndir eftir
hann og Ólaf Magnússon, hinn ís-
lenska ljósmyndarann sem hafði
tekið að sýna ljósmyndaverk erlend-
is sem listaverk, sýndar á heimssýn-
ingunni í New York. Árið 1944 varð
Vigfús sérlegur ljósmyndari forseta-
embættisins og í rúma þrjá áratugi
myndaði hann fyrir embættið og
aðrar opinberar stofnanir og skap-
aði á þeim tíma afar merkar heim-
ildir, til að mynda þegar hann fylgdi
forsetum á ferðum um landið.
Í umfjöllun um verk Vigfúsar hef-
ur sjónum einkum verið beint að
þremur þáttum í ljósmyndunum:
landslagsmyndunum, sem eru iðu-
lega öguð og persónuleg verk; heim-
ildaskráningunni af forsetum í lífi og
starfi; og ljósmyndum sem eru
vitnisburður um mannlífið í landinu
og ýmiskonar atvinnuhætti. Allt er
það listavel af hendi leyst. Rétt eins
og þær myndir sem hér birtast og
fáir þekkja líklega í dag; vel mótuð
umhverfisportrett, af nokkrum körl-
um sem voru í sannkölluðum lyk-
ilhlutverkum í íslensku menningar-
lífi á síðustu öld.
Vigfús Sigurgeirsson lést árið
1984. efi@mbl.is
Nóbelsskáldið Halldór Kiljan Laxness lítur í bók í stofunni heima á Gljúfrasteini. Ljóðskáldið Jón Helgason við störf í handritasafninu í Konunglega bókasafninu í Kaupmannahöfn.
Ljósmynd/Vigfús Sigurgeirsson
Tónlistarmenn Vigfús beitti listrænum tökum við að sýna þennan hóp tón-
listarmanna en hann var afar fjölhæfur og tæknilega fær ljósmyndari.
Stytta Ásmundur Sveinsson við verk sitt Guðríði Þorbjarnardóttur.
Ljósmyndarinn og merkir listamenn
Vigfús
Sigurgeirsson
Sýningin Huldu-
land með ljós-
myndum eftir
hjónin Sigrúnu
Kristjánsdóttur
og Pálma
Bjarnason verð-
ur opnuð í Gall-
erý Grásteini,
Skólavörðustíg
4, klukkan 14 í
dag. Sigrún og
Pálmi hafa unnið saman að ljós-
myndun síðan árið 2004. Á þeim
tíma hafa þau gefið út tvær ljós-
myndabækur með félögum sínum
og þrjár bækur tvö saman. Síðast
Þingvellir – í og úr sjónmáli. Enn
fremur hafa þau haldið nokkrar
ljósmyndasýningar.
Hér kveður við annan tón en áð-
ur. Viðfangsefni Sigrúnar er „Lífs-
ins tré“ og efniviðurinn er manns-
líkaminn og náttúran. Myndir
Pálma eru jarðbundnari, svart-
hvítar, og kafa inn í heim ísanna.
Sigrún og Pálmi
sýna ljósmyndir
Mynd eftir Sigrúnu
Kristjánsdóttur.