Morgunblaðið - 12.03.2020, Blaðsíða 42

AFP
5G Þeim breytingum sem fylgja fimmtu kynslóð farsíma og netþjónustu hefur verið lýst sem fjarskiptabyltingu.
SVIÐSLJÓS
Guðmundur Magnússon
gudmundur@mbl.is
Póst- og fjarskiptastofnunin(PFS) birti á þriðjudaginnniðurstöðu samráðs viðfjarskiptafyrirtækin þrjú
hér á landi, Nova, Símann og Sýn
(Vodafone), um úthlutun á 5G-
tíðniheimildum á 3,6 GHz tíðnisvið-
inu til ársloka 2021. 5G-kerfið, þ.e.
fimmta kynslóð farsímakerfa og net-
þjónustu, mun fela í sér mikla bylt-
ingu í fjarskiptatækni og stóraukinn
hraða í gagnaflutningi. Fyrirtækin
þrjú hafa öll til umráða 4G-tíðni-
heimildir og vilja nýta sér 5G. Áður
hefur PFS farið þá leið að bjóða
tíðniheimildir upp, en samráðsleiðin
var m.a. valin að þessu sinni vegna
óvissu um hvernig þróun á uppbygg-
ingu hinnar nýju 5G-tækni muni
eiga sér stað á næstu árum.
Samkvæmt frétt á vef PFS hófst
samráðið í desember í fyrra. Fyrir-
tækin hafi almennt verið sátt við for-
sendur úthlutunarinnar, enda þótt
þau hafi komið með athugasemdir
við tiltekna þætti framkvæmdarinn-
ar sem stofnunin hafi að mestu leyti
getað tekið tillit til. Niðurstaða PFS
var því sú að úthluta 5G-tíðniheim-
ildum til fyrirtækjanna þriggja.
PFS segir að eftir þessa úthlutun
séu eftir 100 MHz óráðstöfuð á 3,6
GHz-tíðnisviðinu. Hyggst stofnunin
fylgjast með þróun á uppbyggingu á
5G-fjarskiptanetum og framboði
þeirrar þjónustu á næstu misserum
og meta með hvaða hætti óráðstöf-
uðum tíðnum verði úthlutað síðar.
Við prófanir á 5G-tækninni á kom-
andi mánuðum fékk hvert fjar-
skiptafyrirtækjanna að velja þrjá
byggðakjarna. Öll settu þau Hvols-
völl efst á blað og verður því að
varpa hlutkesti um hvert þeirra fær
það svæði. Önnur valin svæði voru
Sandgerði og Vestmannaeyjar
(Nova), Þorlákshöfn og Egilsstaðir
(Síminn) og Siglufjörður og Grinda-
vík (Sýn).
Fyrirvari um öryggismál
Fram kemur að á vef PFS að við
úthlutun á 5G-tíðniheimildum hafi
verið tekið tillit til fyrirætlana
stjórnvalda um að setja sérstakar
reglur um öryggi 5G-fjarskiptaneta
og þjónustu. Slík laga- og reglusetn-
ing geti m.a. falið í sér tilteknar tak-
markanir á því hvaða 5G-búnað
verði heimilt að nota fyrir slíka þjón-
ustu hér á landi. Verður 5G-tíðni-
heimildunum úthlutað til fjarskipta-
fyrirtækjanna þriggja með skýrum
fyrirvara um þær takmarkanir á
uppbyggingu 5G-fjarskiptaneta sem
slík reglusetning stjórnvalda kann
að leiða af sér.
Þótt það sé ekki sagt berum orð-
um er hér verið að skírskota til
þeirra deilna sem staðið hafa um það
hvort setja þurfi þátttöku kínverska
fyrirtækisins Huawei, sem er sam-
starfsaðili Sýnar, skorður hér á landi
eins og þegar hefur verið gert í
nokkrum vestrænum löndum. Van-
traustið á Huawei stafar af því að
það er háð kínverskum stjórnvöld-
um og ýmsir óttast að þau gætu beitt
fyrirtækinu til njósna og jafnvel til
að skaða fjarskiptainnviði á hættu-
tímum.
PFS orðar það svo að umræður
um öryggismálin hafi m.a. snúist um
að mikilvægt sé að búnaður í 5G-
netum styðjist við öruggar birgða-
keðjur og að óheppilegt geti verið að
búnaður fjarskiptafyrirtækja komi
allur frá sama birgja/framleiðanda.
Til að bregðast við þessu hafa ríki
Evrópusambandsins (ESB) sett sér
öryggisreglur. Eru þar nefnd önnur
Norðurlandaríki, Bretland, Holland
og Þýskaland. Segir PFS ljóst að
slík reglusetning muni í framtíðinni
taka mið af greiningarskjali um ör-
yggi 5G-neta sem nýlega var unnið á
vegum framkvæmdastjórnar ESB,
en það felur í sér tiltekinn ramma
um þau úrræði sem einstök aðildar-
ríki EES-svæðisins geta gripið til í
þessum efnum.
PFS bendir á að íslensk stjórn-
völd hafi tilkynnt um áform sín um
að setja efnislega sambærilegar
reglur um öryggi búnaðar í 5G-
netum á Íslandi. Skipaður hafi verið
vinnuhópur sem sé ætlað það hlut-
verk að móta tillögur til að stuðla að
auknu öryggi 5G-neta.
Horft til öryggis við
úthlutun 5G-leyfa
42
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 12. MARS 2020
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Sigurður MárJónssonblaðamaður
rifjar í nýlegum
pistli á mbl.is upp
orð Einars Odds
Kristjánssonar, þá-
verandi formanns
Vinnuveitendasambandsins og
stjórnarmanns í Samtökum fisk-
vinnslustöðva árið 1991: „Ís-
lenskur sjávarútvegur stenst er-
lendum keppinautum okkar ekki
snúning, eins og staðan er í dag,
og í raun og veru mun íslenskur
sjávarútvegur stefna beint norð-
ur og niður til helvítis, verði ekki
gripið í taumana.“
Gagnlegt er að rifja upp slík
ummæli, því að á árum fyrr, áður
en kvótakerfinu hafði smám sam-
an tekist að treysta rekstur
sjávarútvegsfyrirtækja, voru
fréttir af sjávarútveginum gjarn-
an um rekstrarerfiðleika hans og
gengisfellingar.
Rekstrarumhverfið er allt
annað nú með kvótakerfi sem
byggist á varanlegum og fram-
seljanlegum veiðiheimildum.
Vandinn er eftir sem áður næg-
ur, og má minna á loðnubrest í
því sambandi, en hann er viðráð-
anlegri þegar umgjörðin er
kvótakerfið.
Sigurður Már nefndi einnig
ummæli Ragnars Árnasonar pró-
fessors á fundi Samtaka fyrir-
tækja í sjávarútvegi á dögunum,
þar sem Ragnar minnti á „að ís-
lenskur sjávarútvegur væri í
harðri samkeppni á
heimsvísu og mikil-
vægt væri að varð-
veita stöðu hans
sem slíka. Ekkert
væri sjálfgefið í
þeim efnum“.
Þetta gleymist
oft í umræðu hér á landi, þar sem
stærstur hluti hennar um þessa
mikilvægustu undirstöðuat-
vinnugrein þjóðarinnar fer í öf-
undarkarp um ofurskatta eða
vangaveltur um að fara í gamla
farið með því að svipta sjávar-
útveginn aflaheimildum.
Þeir efnahagserfiðleikar sem
eru að skella á þjóðinni um þess-
ar mundir mega gjarnan verða
áminning um hve mikilvægt er að
hlúa að þessari undirstöðu at-
vinnulífsins. Það er gríðarlega
þýðingarmikið að Íslendingar búi
að sjávarútvegi á heimsmæli-
kvarða og hann var ekki byggður
upp og honum verður ekki við
haldið með sífelldum úrtölum og
árásum á greinina.
Miklu nær væri, meðal annars
í ljósi þeirra erfiðleika sem nú
eru upp komnir, kórónuveiru og
loðnubrests, að reynt yrði að
styðja við sjávarútveginn og efla
þau útflutningsverðmæti sem
hann getur skapað. Liður í því
gæti verið að stjórnvöld endur-
skoðuðu þátttöku sína í mis-
heppnuðu viðskiptabanni gegn
Rússlandi og tryggðu þannig að
mikilvægir markaðir sjávar-
útvegsins opnuðust á nýjan leik.
Nú þurfa Íslendingar
á öllu að halda og
mega ekki þvælast
fyrir sjálfum sér}
Treystum undirstöður
Viðskiptablaðiðstyðst við dag-
blaðið Guardian
þegar það birtir
fróðlegan pistil um
viðhorf stjórnanda
Seðlabanka evr-
unnar til ástandsins
í efnahagsmálum
álfunnar, ekki síst í ljósi krepp-
unnar sem orðið hefur vegna
óvæntrar útbreiðslu kórónuveir-
unnar. Þar segir m.a.:
„Bankastjóri evrópska seðla-
bankans segir efnahagsleg áhrif
kórónuveirunnar Covid 19 frá
Wuhan í Kína geti orðið (sam-
bærileg) við áhrif bankahrunsins
2008.“ Í framhaldinu segir að
Lagarde bankastjóri hafi á síma-
fundi hvatt ríkisstjórnir ESB
ríkjanna til að grípa til aðgerða
og auka útgjöld.
Hún hafi einnig sagt að ella
væri hætta á að Evrópa kynni að
lenda í „atburðarás sem muni
minna mörg okkar á bankahrun-
ið mikla árið 2008“. Þar er einnig
vitnað til Bloomberg fréttaveit-
unnar.
Þá var sagt í Viðskiptablaðinu
að evrubankinn væri talinn vera
að íhuga að lækka stýrivexti sína
og myndi þá feta svipaða slóð og
Englandsbankinn og Seðlabanki
Íslands. Munurinn yrði þó sá að
Seðlabanki evrunnar væri þá
kominn með neikvæða vexti, sem
þykir varla eftirsóknarvert.
Þetta ber hins veg-
ar allt að sama
brunni og er mikið
umhugsunarefni.
Enn sem komið er
hefur pestin sem
kennd er við kór-
ónuveiruna sem slík
hvergi verið nærri
því að veikja eða leggja að velli
sambærilegan fjölda fólks og ár-
legar flensupestir gera að jafn-
aði. En það er óttinn við pestina
sem veldur öllu þessu öngþveiti.
Og á meðan ekki er nóg um hana
vitað og hugsanlega þróun henn-
ar, stökkbreytingar eða annað
slíkt, sem illa er á færi leik-
manna að véla um, er enginn
annar kostur nærtækur en að
hafa fullan vara á. En um leið
hljóta menn að halda höfði og
fara ekki offari.
En vandinn er sá að stundum
er erfitt að lesa í það sem haft er
eftir þeim aðilum sem mesta
ábyrgð bera og mest er því
hlustað á. Nefna má eftirfarandi
sem haft er eftir Lagarde seðla-
bankastjóra af símafundinum:
„Þannig gætu áhrifin (af kór-
ónupestinni) orðið tímabundin,
ef gripið yrði til réttra aðgerða,
en þó (að) hún jafnframt hrósaði
viðbrögðum sumra ríkja, þyrfti
að gera meira, þar sem líklegt er
að skaðinn gæti breiðst út og
jafnvel leitt til „hruns í hlutum
hagkerfa ykkar.“
Ótti almennings er
skiljanlegur og úr
honum mun ekki
draga á meðan talað
er í gátum}
Óvissa ýtir undir ótta
F
yrsta kórónusmitið hér á landi
greindist 28. febrúar. Aðeins um
hálfum mánuði síðar eru þau orð-
in tæplega 100.
Ég styrkist stöðugt í þeirri trú
að grípa hefði átt til harðari aðgerða strax í
upphafi. Við áttum auðvitað að stöðva allt
flæði fólks til og frá sýktum svæðum. Hvað þá
þegar veiran var farin að flæða yfir Evrópu og
nálgaðist landið okkar sem logi um akur.
Svona tímabundnar aðgerðir hefðu vissu-
lega orðið óþægilegar og valdið tjóni. Vitan-
lega hefði ríkið þurft að koma til móts við þá
sem hefðu orðið fyrir tekjumissi af þeim völd-
um. Fórnarkostnaður hefði þó aðeins orðið
brot af því sem við stöndum frammi fyrir nú,
ef áfram heldur sem horfir. Við sem fylgjumst með er-
lendum fjölmiðlum erum löngu búin að sjá að stjórnvöld í
nágrannalöndum okkar hafa blásið í herlúðra sína, eru
komin í stríð við veiru sem þau ætla að sigra með öllum
tiltækum ráðum. Á meðan eru íslensk stjórnvöld að
beina vinsamlegum tilmælum án þess að taka afgerandi
ákvarðanir. Stjórnvöld sem fela sig bak við embættis-
menn og þora ekki að taka ákvarðanir sem virka. Hvað
eiga þessi vinnubrögð að þýða?
Nokkur dæmi: Rússar lokuðu strax landamærum sín-
um að Kína. Bönnuðu síðar Kínverjum að koma til lands-
ins. Í Bergen, næststærstu borg Noregs og einni mestu
ferðamannaborg þar í landi, er nú búið að banna far-
þegum skemmtiferðaskipa að fara í land. Stórri fjölþjóða
heræfingu í Norður-Noregi hefur verið af-
lýst. Háskólasjúkrahúsið í Ósló bannar
starfsfólki sínu að fara í ferðalög. Byrjað er
að loka skólum og söfnum, og hætta skal fjöl-
mennum fyrirlestrum.
Pestin eykst hröðum skrefum á Spáni. Pól-
land með tæplega 30 smitaða lokar öllum
skólum, leikhúsum, kvikmyndahúsum og
söfnum. Á Ítalíu eru allir íbúar, 60,5 milljónir
manna, nánast í stofufangelsi. Landið er
lamað. Evrópuþingið hefur lagt niður störf
alla næstu viku. Alþjóða viðskiptastofnunin
WHO aflýsir öllum fundum næstu tíu daga.
Indverjar með 50 smit banna komu fólks frá
Þýskalandi, Frakklandi og Spáni.
Landlæknir talar um stríð. Ísland með sín
tæpu 100 smit sem fer fjölgandi heldur enn öllu opnu
með tæplega 50 komur farþegavéla daglega til Kefla-
víkur. Við nýtum ekki okkar öflugasta varnarvopn, sem
hefði verið að skrúfa fyrir allar ferðir til og frá landinu
nema í brýnustu nauðsynjum, samhliða miklu bein-
skeyttari aðgerðum innanlands. Aðgerðir sem grípa átti
til strax til að forðast margfalt meira tjón til lengri tíma
litið. Þessi vinsamlegu tilmæli sóttvarnalæknis og teymis
hans eru einfaldlega ekki að virka, frekar en að heil-
brigðiskerfið hafi verið í stakk búið að taka á móti veiru
sem í raun var boðin velkomin án nokkurrar mótspyrnu.
Við tryggjum ekki eftir á!
Inga Sæland
Pistill
Við tryggjum ekki eftir á!
Höfundur er alþingismaður og formaður Flokks fólksins.
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen