Íslenskar landbúnaðarrannsóknir - 01.09.1970, Blaðsíða 21

ÍSL. LANDBÚN.
J. AGR. RES. ICEL.
1970 2,2: 19-33
Vatnsleysanlegar sykrur í grasi
Friðrik Pálmason
Rannsóknastofnun landbúnaðarins
Yfirlit. Vatnsleysanlegar sykrur voru mældar í grassýnishornum úr áburðartilraunum,
sláttutímatilraun og úr tilraun, þar sem borið var saman vallarfoxgras og túnvingull.
Sykrur, próteín og blaðgræna var mælt í misjafnlega verkuðum töðusýnishornum.
Sykrumagn í há er um helmingi meira en í fyrra slætti. Sykrumagn er minna í síð-
slegnu en í snemmslegnu fyrri siáttar grasi. Sykrumagn fer að aukast í hánni í
septemberbyrjun. Fosfór og kalí stuðia að sykrusöfnun, en sykrusöfnunin nær hámarki
við lægri fosfór og kalískammta en þarf til þess að tryggja hámarkssprettu. Við köfn-
unarefnisskort safnast fyrir vatnsleysanlegar sykrur, og köfnunarefni umfram sprettu-
þörf dregur úr sykrusöfnun í hánni.
Kalkgjöf í rikum mæli, 8 og 12 tonn á hektara, reyndist auka sykrumagn af hektara.
Kalksaltpétur, sem gaf sprettuaukningu miðað við kalksnauðan áburð, dró úr magni
vatnsleysanlegra sykra í þurrefni.
Tiltölulega lítið reyndist af vatnsleysanlegum sykrum og blaðgrænu í illa verkuðu
heyi.
Sykrumagn grasanna er á margan hátt
mikilvægur eiginleiki, sem vert er að rann-
saka náið. Orkuíorði grasa úr tempraða
beltinu er að mestu vatnsleysanlegar sykr-
ur, nema í þroskuðum grasfræjum, þar er
sterkja aðalorkuforðinn (Smith 1967).
Vatnsleysanlegar sykrur eru auðnýttur
orkugjafi og fóðurgildi að rniklu leyti háð
magni sykra. Góð vorheysverkun er eintiig
undir því komin, að sykrumagn sé nægi-
legt.
Spretta að vori til og eftir slátt eða beit
er háð sykrumagni í rótum, þangað til að
blaðflötur er orðinn nægilegur til þess að
sjá fyrir sykruþörf vaxandi jurtar. Ihjlker-
son (1967) mældi lækkun í sykruforða lús-
ernurótar í vaxtarbyrjun, þar til blaðvöxt-
ur var orðinn nægur. Síðan varð aukning
í sykruforða fram til blómgunar. Eftir slátt
urðu sarns konar breytingar á sykrumagni
á fimm vikum. Vetrarkal reyndist fylgja
lágu sykrumagni að hausti.
Reynolds (1969) mældi sykruforða í ax-
hnoðapunti í nýrækt við Tennesseeháskól-
ann. Sykruforðinn, miðað við prósentu í
þurrefni, minnkaði, um leið og spretta
byrjaði í marz, og náði lágmarki í byrjun
apríl, þegar spretta var orðin mjög ör. Síð-
an jókst sykruprósentan fram að fyrsta
slætti, en féll eitir livern slátt. Síðasti slátt-
ur var um mánaðamótin september—októ-
ber, en úr því jókst sykrumagnið fram í
nóvember. Sykruforðinn var mældur með
ákvörðun á frúktósa, bæði þeim, sem finnst
sem slíkur, í frúktósakeðjum, og í reyrsykri.
Smith og Silva (1969) sýndu í tilraunum
fram á, að sykruforðinn í lúsernu er að
mestu notaður í endurvöxt, en aðeins að
litlu leyti í rótarröndum.
Hitastig hefur áhrif á söfnun sykruforða
í grösum. Sykrusöfnun er meiri við lágan
hita en háan (Smith 1969). Kell o. fl.
(1969) ræktuðu vallarfoxgras við eftirtalin
dags/næturhitastig: 13/7, 18/13, 30/18,