Fiskifréttir - 08.06.2001, Blaðsíða 16

16
FISKIFRETTIR 8. júní 2001
Grænland
íslendingurinn Gunnar Bragi Guómundsson:
Stjómar grænlensku
„byggóastofnuninni“
- tók þátt í þróun nýrra afuröa úr krabba sem gefa nú
8 mllljaröa ísf. króna í útflutningsverömæti
Sjávarútvegur er mikilvægasta atvinnugrein Grænlendinga líkt og hér á
landi. Sjávarútvegur á Grænlandi er þó nokkuð frábrugðinn því sem við
þekkjum, bæði hvað varðar mikilvægi tegunda sem veiddar eru og uppbygg-
ingu í sjávarútvegi. Rækjuafurðir eru langmikilvægasta útflutningsgrein
Grænlendinga en þorskurinn hefur ekki sést á miðunum þar í 10 ár. Tvö fyr-
irtæki bera uppi starfsemina í sjávarútvegi og eru þau bæði í eigu græn-
lensku heimastjórnarinnar. Annað jjeirra er Royal Greenland sem Islending-
ar þekkja vel en starfsemi hins er Islendingum ekki eins vel kunn. Það heitir
Nuka A/S og meginhlutverk þess er að halda uppi atvinnulífi í hinum dreifðu
byggðum landsins. Það var stofnað fyrir nokkrum árum og því stýrir Islend-
ingurinn Gunnar Bragi Guðmundsson.
Gunnar Bragi Guðmundsson, framkvæmdastjóri Nuka A/S, í verksmiðju fyrirtækisins í Nuuk. í karinu
eru grásleppuhrogn sem verið er að flytja úr skilju í söltun.
Gunnar Bragi er véltæknifræð-
ingur að mennt og hann lærði í Oð-
insvéum í Danmörku. Einnig lagði
hann stund á sjávarútvegsfræði við
Háskóla íslands. Gunnar Bragi
starfaði hjá tæknideild Rannsókna-
stofnunar fiskiðnaðarins fram til
ársins 1995 er honum bauðst starf
þróunarstjóra hjá Royal Greenland
og hann fluttist til Grænlands með
fjölskyldu sinni. Starf hans fólst í
því að þróa nýjar afurðir, þar með
talið að fínna nýjar fisktegundir til
framleiðslu, vinna að áframhald-
andi þróun á vinnsluferlum og
vinnslutækni og loks að þróa frek-
ar þær vörur sem þegar voru í
framleiðslu.
Þróaði nýja
útflutningsgrein
„Það gengur krabbi á Græn-
landsmið og hann hafði ekki verið
nýttur. Eitt af fyrstu verkefnum
mínum var að finna leiðir til að
nýta þennan krabba og koma hon-
um á markað. Utgefinn kvóti er nú
um 18 þúsund tonn og er vinnsla
hans orðin einn af burðarásunum í
grænlenskum sjávarútvegi. Krabb-
inn kemur næst á eftir rækju og
grálúðu í útflutningsverðmætum.
Tvær verksmiðjur á vegum Royal
Greenland vinna nú krabba auk
frystiskipa. Krabbinn er fluttur út
heilfrystur, stór hluti fer til Japans,
og restin til Bandaríkjanna til frek-
ari vinnslu í krabbakjötsblokkir.
Hér er um mjög verðmæta afurð að
ræða en verð á kíló af útfluttum
krabba er 60 krónur danskar eða
702 krónur íslenskar. Útflutnings-
verðmæti á ári eru um 8 milljarðar
íslenskra króna,“ sagði Gunnar
Bragi í samtali við Fiskifréttir er
hann var spurður um fyrstu verk-
efni sín hjá Royal Greenland.
Gunnar Bragi vann að fleiri
verkefnum og eru sum þeirra enn í
þróun, svo sem vinnsla á ígulkerj-
um, beitukóngi, loðnu og flatfisk-
um og það er í raun af mörgu að
taka. „Við höfum til dæmis aukið
vinnslu á grásleppuhrognum um
rúm 200%, fórum úr 1.500 tunnum
upp í um 4.000 tunnur. Við stönd-
um svolítið öðruvísi að þessu en
heima. Grásleppunni er landað í
verksmiðjur okkar og við tökum úr
henni hrognin í viðurkenndum fisk-
vinnsluhúsum, sagði Gunnar Bragi.
Allt sett í eina
„ruslafötu“
„Fljótlega eftir að ég varð þró-
unarstjóri hjá Royal Greenland tók
ég samhliða við gæðastjóm yfir
allri framleiðslu fyrirtækisins,
bæði í Danmörku, Þýskalandi og
Grænlandi. Þróunarvinnan átti þó
hug minn allan og þegar mér
bauðst að veita þessu nýja fyrirtæki
forstöðu þáði ég það. Tildrög að
stofnun þess voru þau að Royal
Greenland hafði verið rekið með
miklum halla á árunum 1996 og
1997 í kjölfar verðlækkunar á
rækjuafurðum. Skuldinni var einn-
ig skellt á það að félagið hafði
skyldum að gegna við að halda
uppi óarðbærum rekstrareiningum
vítt og breitt um landið. Því var
ákveðið að skilja óarðbæra starf-
semi frá meginrekstri Royal
Greenland og setja hana alla í eina
,,ruslafötu“ ef svo má að orði kom-
ast sem heitir Nuka A/S. Ég fékk
það verkefni í hendur að byggja
þetta nýja fyrirtæki upp frá grun-
ni.“
Hálfgerð Byggðastofnun
Nuka A/S er með starfsemi á 32
stöðum á Grænlandi en höfuð-
stöðvamar eru í Nuuk. Velta þess
er um 160 milljónir danskra króna
á ári og dótturfyrirtækið Neqi A/S,
sem rekur sláturhús og vinnslu
landbúnaðarafurða. veltir um 30
milljónum danskra króna. „Af
þessari upphæð fáum við um 60
milljónir króna danskar í styrki eða
fyrir samninga sem við gerum við
stjórnvöld um ákveðin þjónustu-
verkefni vítt og breitt um landið.
Margar byggðimar eru ekki arð-
bærar og við gerum samning við
stjórnvöld fyrir hverja og eina
þeirra um að viðhalda atvinnu í
þeim. Það má segja að við séum
hálfgerð Byggðastofnun að þessu
leyti. Starfsemin hefur gengið vel
og á fáum árum höfum við tvöfald-
að fjölda starfsmanna úti á strönd-
inni með því að auka úrvinnslu á
fiski sem berst að landi. Við endur-
vöktum meðal annars saltfisk-
vinnslu í landinu sem hafði legið
niðri í ein 10-15 ár og hleyptum
nýju lífi í verksmiðjur sem höfðu
verið lokaðar lengi. Nú erum við
með um 350 ársverk en þegar mest
er um að vera eru hér 600-700
manns í vinnu í einu.“
í öllu lífríki Grænlands
Fram kom hjá Gunnari Braga að
starfsemi Nuka A/S væri mjög fjöl-
breytt. Hún næði nánast til alls líf-
ríkis Grænlands og framleiðsluvör-
ur fyrirtækisins skipta mörgum