Rit Landbúnaðardeildar : B-flokkur - 01.05.1946, Blaðsíða 29

23
sælli sveitir og bæi þar. Sæmilega þroskað bygg hefi ég rannsakað frá
Egilsá og Kárastöðum í Skagafjarðarsýslu, og frá Blöndudalshólum og
Austurhlíð í A.-Húnavatnssýslu. Með því að bera saman kornþyngd frá
A.kureyri frá árunum 1937, ’38 og 40, kemur í ljós, að bygg hefur þá
ekki náð fullum þroslca, en töluverðri stærð eða um % af góðri korn-
þyng'd. Þessi 3 suinur eru í töflunni flokkuð undir köldustu árin og
ber jietta vel heim, að þau þroska ekki vel bygg. Svipað kemur fram við
hliðstæðan samanburð á kornþvngd og sumarhita annars staðar á land-
inu, að þau sumur, sem flokkuð eru undir köldustu árin, megna ekki
að gefa mjölvismikið bvgg eða fullþroskað. Eftir meðalhitatölum frá
1873—1920 ætli bygg að hafa nægan hita til fullþroskunar á Akureyri,
en vitanlega nægir ekki hitinn einn og mörg hin lakari sumur myndu
ekki hafa fullþroskað bygg.
Síðasta 20 ára meðallag ætli að geta þroskað bygg og stundum hafra,
en við nánari rannsókn sumranna allra verða 60% góð og ágæt kornár,
en 40%, sem vafasamt cr uin góða þroskun á byggi.
Á Vestffarðakjálkanum eru skilyrði fyrir kornþroskun mjög misjöfn.
Einkum væri unnt að stnnda kornrækt í héruðunum kringum Breiða-
fjörð, og svo inn í botni fjarðanna og daladrögum á Vestfjörðum. Frá
1932 hef ég rannsakað korn frá ýmsum stöðum þar vestra, s. s. Hóli
á Bíldudal, Brjánslæk á Barðaströnd, Læk í Dýrafirði, Reykjanesi og
Arngerðareyri við Isafjarðardjúp og svo lir Dalasýslu og Snæfellsnes-
sýslu. Oftast hefur bygg frá þessum stöðum verið útlitsgott og haft all-
góða kornþyngd. Misjöfn hefur hxin ]ió verið eða frá 19.0—39.3 gr.
Suðureyri við Súgandafförð er ekki að öllu leyti góður mælikvarði
á hlýindi og veðurlag Vestfjarða, því hagkvæmara tiðarfar fyrir korn-
rækt mun vera inn í fjörðunum, þótt þar sé að vísu meiri frosthætta en
á útnesjum, einkum síðari hluta sumars.
Á Suðureyri rignir helzt til mikið síðustu 3 mánuði sumarsins, og
dregúr jiað úr gildi hitans, sem oftast er freinur lágur. Eftir töflunum
myndi bygg ná þar ágætum þroska sem næst þriðja hvert sumar (32%)
og jaínoft sæinilegum þroska (32% en öliu flest (36%) yrðu þau
sumur, er byggið myndi hafa náð lélegum þroska. Er þetta miðað við
tíðgrfar þar frá 1922—40 eða í 19 suinur.
Ég hef þá reynt, eftir þeim gögnum, sem fyrir hendi eru í töflu I og'
II, og mynda mér nokkra skoðun um öryg'gi kornræktar viðs vegar um
land, og metið eftir því, sem mér hefur reynzt ráðandi uin mismunandi
þroska á byggi og' höfrum. Hygg ég að Jiessi flokkun á góðum og slæm-
um kornárum muni fara nærri lagi, eftir því sem tíðarfari hefur verið
háttað hér á landi frá 1920—’40. Ef bijgg- og hafrarækt reynist vel á
Suðurlandi 8ií% ára, Austurlandi 75—85%, Norðurlandi 60—70% og
Vesturlandi 32—64% ára, þá má lelja kornvrkju, einluim byggrækt,
nokkuð örugga, því þau ár, sem bygg nær ekki nema % góðrar kornþyngd-
ar, þarf i rauninni ekki að telja að öllu leyti uppskerubrest á korni, því vel
má nota kornstöngina með korninu til fóðurs, og svo mikill mjölvi er