Storð : heimur í öðru ljósi - 01.03.1985, Page 59

um pöbb, þar sem maður gat einbeitt sér að
alvarlegri drykkju og samræðum, ótruflaður af
öllu og öllum. Þótt ég væri eins og lítilsigldur
fjallgöngumaður til fara, hleypti dyravörðurinn
mér inn þcgar í stað. „Þú ert greinilega að farast
úr þorsta," sagði hann. Tempus fugií.
Ég tók mér stöðu við skenkinn í námunda
við mann sem var hcldur betur til fara en ég. Ég
var handviss um að hann væri annað hvort
scndiherra Belgíu cða frægur og farsæll skurð-
læknir. Ég er líka viss um að hann taldi mig
vcra einhvers konar flæking. Hann brosti og
bauð mér upp a tvöfaldan brennivín. Þegar við
höfðum rabbað saman drykklanga stund, sagði
hann upp úr þurru: „Ég cr morðingi... “ Svona
upplýsingar hafa yfirleitt ekki góð áhrif á sam-
töl. Hverju á maður að svara? Til hamingju?
„Jæja,“ sagði ég, „ég er Ameríkani.. . “
„Alveg dagsatt,“ sagði hann, „ég drap kon-
una mína.“ Hann var svo sallarólegur og sæll
með sig þegar hann sagði þetta, að manni fannst
sjálfsagt mál að drepa konuna sína. Síðan tjáði
hann mér að hann væri „í leyfi“ frá fangelsinu.
Mér er minnisstætt að hann sagði einmitt „í
leyfi“, en svona er líka tekið til orða þegar
amerískir prófessorar fá frí frá kennslu. Hann
sagði mér að íslensk fangelsi væru mjög
svcigjanlegar stofnanir. Hvað svo sem maður
hefði gert af sér, framið morð eða limlest ein-
hvcrn, þá gæti maður fengið leyfi úr fangelsi,
svo fremi maður léti lögregluna vita af sér með
fjögurra stunda millibili.
„Islendingar cru aldeilis umburðarlyndir,“
sagði ég.
„Ég held nú það. Þcir umbera jafnvel fólk
cins og mig.“
„Segðu mér,“ spurði ég, „hvernig stóð á
því að þú fórst að drepa konuna þína?“
„Bakkus var með í spilinu," svaraði hann,
og bauð mér annan tvöfaldan brcnnivín.
Ég afþakkaði.
Daginn eftir fannst mér að ég yrði að
vega upp á móti þessum fundi mcð
því að hitta íslending sem ekki væri
morðingi. Því hringdi ég í Halldór
I.axness. Ég var og er mikill aðdáandi hans,
fannst reyndar að hann hefði átt að fá Nóbels-
vcrðlaunin öðru sinni árið sem sá leiði blek-
bóndi Saul Bcllow fékk þau. Hvað scm öðru
líður, mér var boðið að Gljúfrasleini samdæg-
urs. Þegar þangað kom, sá ég með eigin augum
að Halldór hafði ekki drepið konuna sína. Mér
létti, enda einmana fcrðalangur í ókunnu landi.
En þó Halldór Laxncss hefði verið morð-
ingi, væri hann samt einhver viðkunnanlegasti
maður sem ég hcf fyrir hitt. Ekki síst vegna
þess hve skemmtilega sérvitur hann er í skoðun-
um. Minnstu þess, lesandi góður, að leiðinleg-
asla fólk sem maður rekst á cr yfirleitt skoðana-
laust.
Halldór var fljótur að afgreiða obbann af
cvrópskum bókmcnntum: Knut Hamsun, Max
Erisch, Tarjei Vesaas, Martin Andersen Ncxö
og heila hersingu þýskra skáldjöfra — allir voru
þcir sendir beint á ruslahauga ritlistarinnar. Þó
hélt Halldór tryggð við gamlan vin, Upton Sin-
clair. Og annan gamlan vin, Pablo Neruda. En
cru ekki vinir manns í rithöfundastétt alltaf
bestu rithöfundarnir?
„Vcrst hve fáir í Ameríku hafa lesið bækur
þínar,“ sagði ég.
„Ég er cngin Agatha Christie,“ svaraði
Halldór. Og til að sanna það kvcikti hann sér í
digrum kúbönskum vindli, en þeir eru nánast
aðalsmerki hans. Skyldi Castro vita af þessum
makalausa bandamanni sínum þarna í námunda
við Norðurpólinn?
Aldrei varð úr að ég skrifaði íslandskaflann
í Suðureyjabókina. Þessi undarlega eyja heimt-
Halldór Laxness
Einhver viökunnan-
legasti maöur sem ég
hef fyrir hitt.
57