Strandapósturinn - 01.06.1976, Side 97

Vísur þessar lærði ég af mér eldri mönnum á uppvaxtarárum
mínum á Ströndum vestur, fyrir 60 árum eða þar um bil. Þær
eru að líkindum ortar á árunum 1890—95, yngri geta þær ekki
verið, því að höfundur annarrar þeirra dó í desember mánuði
1895. Þó að vísurnar hafi aldrei, mér vitanlega, birzt á prenti
hvorki í blaði né bók má vel vera, að fleiri en ég hafi fyrr á árum
heyrt þær og numið, og þá kannski á annan veg en hér er skráð.
Um það er næsta tilgangslítið að orðlengja, því að alkunnugt er
hve lausavísur geta gengizt í munni, þótt yngri séu en þessar. Á
hinn bóginn er það svo, að um slíkan skáldskap er yfirleitt minna
vert, þegar bæði höfundar og tildrög eru óþekkt. Hér er því ekki
til að dreifa hvað mig snertir, og vil ég því fara nokkrum orðum
um hvort tveggja.
Höfundur fyrri visunnar er Stefanía dóttir Vigfúsar S. Thor-
arensens, sem var sýslumaður í Strandasýslu á árunum
1849—54. Fyrsta ár sitt þar sat hann í Reykjarfirði (Kúvíkum) á
Ströndum, og þar fæddist Stefania 14. ágúst 1849: Næstu ár sat
Vigfús sýslumaður á Borðeyri, unz hann andaðist í júlímánuði
1854, 39 ára gamall, þegar Stefanía var tæpra fimm ára að aldri.
Æviferill hennar er mér að langmestu leyti ókunnur, þó hygg
ég t.d. að hún hafi ekki alizt upp hjá móður sinni eða meðal
systkina sinna, en þau voru 7 eða 8, sem til aldurs komust. Að því
er ég bezt veit, þá lifði hún ógift og barnlaus til æviloka árið
1912. Þess má geta til fróðleiks fyrir þá, sem áhugasamir eru um
ætt- og mannfræði, að nokkru eldri systir hennar, Anna Sigríður
að nafni, giftist Pétri Péturssyni bæjargjaldkera í Reykjavík.
Sonur þeirra var dr. Helgi Péturs, hinn þjóðkunni jarðfræðingur
og heimspekingur. Stefanía var sögð myndarkona í sjón, bráð-
greind og hagmælt, en orðská nokkuð og stundum ekki laus við
kerskni í kunningjahópi.
Um höfund seinni vísunnar Tómas Guðmundsson, sem al-
mennt var kallaður víðförli, veit ég einnig fátt eitt með sann-
indum. Dálítið er frá honum sagt í tímaritinu Rauðskinnu (III.
bls. 105—110), og er það skráð af dr. Símoni Jóh. Ágústssyni
prófessor. Tómas er talinn fæddur um 1829, en varð bráð-
kvaddur í grennd við bæinn Kolbeinsvík á Ströndum síðla árs
95