Bjarmi - 01.04.2021, Side 16

| bjarmi | apríl 202116
BÖÐVAR BJÖRGVINSSON
„Sé það lesið er það
sæði sem sáð er í hjarta
lesandans“
VIÐTAL VIÐ JÓHANNES INGIBJARTSSON UM ÚTGÁFU OG SÖFNUN
KRISTILEGRA SMÁRITA
Jóhannes Ingibjartsson er fæddur
og uppalinn í Reykjavík, fluttist til
Akraness skömmu eftir að hann lauk
námi í byggingarfræði og hóf starf hjá
Akraneskaupstað sem byggingarfulltrúi
og yfirmaður tæknimála. Hann ólst upp í
Laugarnesinu og var þar í hópi drengja er
sóttu KFUM. Á Akranesi var virkt barnastarf
er átti sér rætur í starfi sr. Friðriks og varð
Jóhannes strax virkur í því starfi. Hann var
um árabil formaður KFUM á Akranesi, sat
í stjórn Landssambands KFUM og K og í
sóknarnefnd Akraneskirkju.
En það er ekki þess vegna sem við
vildum ræða við Jóhannes. Hann á
nefnilega áhugamál sem þykir líklega ögn
sérstakt. Hann tók upp á því fyrir nokkrum
áratugum að safna íslenskum kristilegum
smáritum. Kristileg smáritaútgáfa var
töluvert öflug á fyrri hluta síðustu aldar,
en flestir kannast við að hafa hent miklu
af þeim smáritum sem þeir hafa fengið
í hendur. Því er hætt við að sú saga
gleymist auðveldlega.
JÓHANNES, BYRJAÐIR ÞÚ
SNEMMA AÐ SAFNA KRISTILEGUM
SMÁRITUM?
Svo undarlega sem það hljómar þá byrjaði
ég aldrei meðvitað að safna fyrr en ég gerði
mér ljóst fyrir um 30 árum að í hillunum
mínum væru margs konar smárit og
ritlingar/bæklingar um kristileg málefni. Í
stað þess að losa mig við þetta datt mér í
hug að safna því saman og sjá hvað síðan
yrði úr því. Þegar úr þessu fór að myndast
allnokkurt safn varð mér ljóst að nú þyrfti
ég að skrá safnið í tölvu. Það varð þess
valdandi að ég fór að leita eftir útgáfuheitum
ásamt nánari upplýsingum í miklu víðtækari
mæli heldur en fundust í safni mínu.
Eitt það fyrsta sem þú stendur frammi
fyrir í svona söfnun er að sníða henni
stakk. Hvað flokkast undir smárit, hvenær
er það orðið að bók? Ég ákvað að taka
þá sömu stefnu og sá sem fyrstur er vitað
að efndi til skipulagðrar smáritaútgáfu
á Íslandi, sr. Jón Jónsson, kenndur við
Möðrufell í Eyjafirði, kallaður „lærði“.
Hann ákvað að líta á nafnið smárit í víðum
skilningi. T.d. var 4. ritið sem hann gaf út
árið 1816, 99 blaðsíður. Smárit verður svo
auðveldlega að hefti, ritlingi, jafnvel lítilli
innbundinni bók. En þetta er sífellt mat
sem maður stendur frammi fyrir.
HVAÐ VAR ÞAÐ HELST SEM OLLI
ÞESSUM ÁHUGA ÞÍNUM?
Eins og ég sagði áðan var það bara fyrir
tilviljun að ég byrjaði, en þegar safn fer að
myndast dregur það upp vissa mynd af
kirkju og kristni á hverjum tíma, sem verður
ákaflega forvitnileg, því ritin hafa tilgang.
Þau eru ekki bara gefin út inn í eitthvert
tómarúm. Þau beinast líka að mismunandi
hópum. Meginhlutinn er ætlaður fullorðnum