Bibliotheca Arnamagnæana - 01.06.2005, Page 283
Dødsmetaforik
273
skal en sådan kobling ses i sammenhæng med myten om Odin der ofrer
sig til sig selv ved at hænge sig i et træ i 9 dage, udfoldet i Håvamdl str.
138, og sammenhængen imellem hest, Odin og træ (galge) skulle da
kunne ses i betegnelsen for verdenstræet i Asgård, Yggdrasill [Odin-hest
> TRÆ (galge)]. Imidlertid er det ikke en forbindelse der nogetsteds eks-
plicit udtrykkes. De få eksempler på galge-kenninger som Meissner an-
fører (1921,435), er i stedet alle knyttet til sagnet om Hagbard og Signe,
og en sådan finder vi også i Ynglingatal, nemlig svalr hestr Signyjar vers
[Signys mands > HAGBARDS svale hest > GALGE] (str. 10).
Betydningen af den anden centrale kenning i str. 14, Hagbards hqdnu
leif [Hagbards hunkids levn], er ikke sikker, om end det må betragtes
som givet at referenten er ‘galge’. Dels finder vi i kenningen den for
galgekenninger konventionelle allusion til sagnet om Hagbard og Sig-
ne. Dels peger strofekonteksten i den retning ved at den anden markan-
te kenning i strofen som nævnt henviser til ‘galge’, idet kenningeme in-
den for de enkelte strofer i kvadet generelt henviser til den samme refe-
rent. I sammenhæng med vendingen at halsi gekk [gik om halsen] synes
‘hunkiddets levn’ at hentyde til det materiale som rebet er lavet af (jf.
Finnur Jonsson 1912-15 BI, 9 og Wessén 1952, 65).
I den norrøne litteratur anses hængning for at være en vanærende form
for død (jf. Gade 1985). I strofen lægges der stor vægt på Jørundrs død i
galgen i kraft af de formentlig to galgekenninger. Disse alluderer til my-
ter og sagn der står i skarp kontrast til JQrundrs historie. Prosaen beretter
at han dræbte GuSlaugr ved at tage ham til fange og hænge ham, og at
denne dåd gengældes af GuSlaugrs sønner, der lader Jørundr få samme
skæbne. Kenningen bani Gudlaugs [GuSlaugrs banemand > JQRUNDR]
minder os om denne sammenhæng, og det gør de gentagne galgekennin-
ger også. Jørundr forsøger at undslippe sin skæbne ved at løbe ud i van-
det, hvad der hverken er klogt eller heltemodigt. Kenningemes allusio-
ner til berømte og betydningsfulde hængninger lægger op til at jQrundrs
hængning vurderes i dette lys, og her viser det sig med al tydelighed at
der ikke er noget heroisk over JQrundrs død, snarere tværtimod.
Auns død
Om Aun fortælles det (kap. 25) at han er en ret svag konge, der i længe-
re perioder er fordrevet fra sit rige. I en høj alder indgår han en aftale
med Odin, der går ud på at for hver søn Aun ofrer, skal han få 10 år
mere at leve i. Aun bliver efterhånden meget gammel, og til sidst er han