Bibliotheca Arnamagnæana - 01.06.2005, Page 287
Dødsmetaforik
277
stenkenninger og med kenninger i Ynglingatal generelt, idet de jo som
regel refererer til et objekt der direkte relaterer sig til kongens dødsmå-
de. I så fald er hrisungr [bastard] en henvisning til brødrenes halvbro-
der Erpr, der i Hamdismål også kaldes hornungr [frillesøn], og dermed
kan kenningen forstås på den måde at vreden der tales om i strofen, er
Erprs, fordi han dræbes af sine halvbrødre. Dette drab fører i sidste
ende til at brødrene også må lade livet, for Erpr ville have hugget hove-
det af Jgrmunrekkr, hvorved den fatale ordre om at stene brødrene al-
drig var givet. Stenene kan ifølge denne noget kringlede logik siges at
være Erprs oprejsning og gengældelse, og på den måde giver det me-
ning at ‘bastardens vrede’ er en kenning for ‘sten’. Yderligere et indici-
um for denne løsning er det adjektiviske ofvæg [meget tunge]. Alt i alt
kræver denne tolkning dog en god portion fantasi, også for den der er
fortrolig med myten om Hamdir og Syrli. Et andet problem ved denne
tolkning er at referenten ‘sten’ passer mindre godt med verbalkonstruk-
tionen at hendi kom [ca.: skete], hvorimod referenten i de to andre sten-
kenninger ikke har tilsvarende problemer med det tilhørende verbum.
Accepterer man denne løsning, må man altså også acceptere et mindre
stilbrud i strofen, hvad der dog ikke forhindrer at tolkningen, så vidt jeg
kan se, er den mest sandsynlige.
I lyset af den store heroiske fortælling om Hamdir og Syrli er Qnundr
langt fra at være en helt, og kenningeme påpeger dette forhold uden
skånsel. Kongen benævnes som Eista dolgr [esternes fjende], og det til-
navn vidner om glorværdige militære bedrifter, men kongens status un-
dermineres allerede af den følgende formulering, der afslører at han
fældes af en bastard. Både for Hamdir og Syrli og for Qnundr spiller
sten en central rolle i den måde de dør på, og det inviterer til en sam-
menligning af deres dødsfald. Sten er det eneste der kan bremse Hamdir
og Syrli, som uden støtte er gået til angreb på en konge og hans livvag-
ter. Qnundr derimod bliver bare begravet under en masse sten uden at
han har været i færd med noget særligt, og det kommer uvægerligt til at
stå i skarp kontrast til Hamdir og Sgrli-mytens heroisme.
Den tredje stenkenning i strofen er foldar bein [jordens ben]. Den er
ikke som de to andre kenninger en allusion til sagnet om Hamdir og
Syrli, men afspejler i stedet den førkristne opfattelse af jorden som den
beskrives i Snorra Edda’s prolog (Edda 1982, 3). Jorden er et kvinde-
ligt væsen, floderne er hendes årer, græsset hendes hår og stenene hen-
des knogler. 1 prosaen lægges der vægt på Qnundrs ry for at rydde veje