Fréttablaðið - 25.03.2022, Síða 58

TÓNLIST
Sif Tulinius
flutti verk eftir Bach og Hjálmar
H. Ragnarsson.
Kristskirkja
þriðjudaginn 15. mars
Jónas Sen
Þegar Bach var ungur og starfaði
sem kirkjuorganisti í Arnstadt
þurfti hann einnig að þjálfa náms-
mannakór og hljómsveit. Hann
hafði óbeit á því. Á einni hljóm-
sveitaræfingunni missti hann stjórn
á sér og kallaði seinheppinn fagott-
leikara öllum illum nöfnum. Fagott-
leikarinn tók því ekki þegjandi, og
nokkrum dögum síðar réðst hann á
Bach með barefli. Hann svaraði með
því að draga fram rýting. Þetta hefði
getað farið illa, en nærstaddir gátu
stíað þeim í sundur.
Mikið skap Bachs var ekkert
sérstaklega áberandi í leik Sifjar
Tulinius fiðluleikara í Kristskirkju.
Hún flutti þar einleikssónötuna í
g-moll, og gerði það vissulega fal-
lega. Tónninn í fiðlunni var breiður
og hlýr og ljúf endurómunin í kirkj-
unni lyfti honum upp í æðra veldi.
Hins vegar var fúgan í öðrum kafla
verksins, sem er eiginlega þunga-
miðja þess, dálítið varfærnisleg. Hún
var ekki beint hugarfóstur manns
sem dró fram rýting þegar svo bar
undir. Hrynjandin hefði mátt vera
skarpari. Að öðru leyti var sónatan
sannfærandi; til dæmis var fyrsti
kaflinn innilegur og hástemmdur.
Sömu sögu er að segja um kaflana
tvo á eftir fúgunni sem voru ýmist
leiðslukenndir eða líflegir.
Bergmál aftur úr öldum
Aðalmálið á efnisskránni var þó
ekki Bach, heldur frumflutningur
á Partítu eftir Hjálmar H. Ragn-
arsson. Skemmtilegt var hvernig
sú tónsmíð kallaðist á við þá sem
áður var leikin. Bach samdi sjálfur
partítur, sem er safn dansþátta.
Dansinn var kannski ekki sérlega
fyrirferðarmikill í verki Hjálmars,
en engu að síður var eins og berg-
mál aftur úr öldum væri í tónlist-
inni. Eitthvað við form og yfirbragð
Part ítunnar minnti á einleikssón-
ötu Bachs.
Partítan byrjaði á ómstríðum
hljómum – þar á meðal tónskrött-
um (stækkuðum ferundum). Þeir
sköpuðu myrka stemningu. Maður
þakkaði fyrir að séra Patrick Breen
hafði beðið Faðirvorið á undan
tónleikunum og minnt gesti á að
þeir væru í Guðshúsi!
Um ekki neitt
Eftir þetta tóku við kraftmiklar
andstæður, ýmist áköf leit að
hinum hreina tóni eða innhverf
hugleiðsla. Hvergi var dauður
punktur í tónlistinni. Hjálmar
sagði í tónleikaskránni að hún
væri ekki um neitt, þar væri enginn
boðskapur. Samt sem áður var eitt-
hvað heilagt í tónmálinu, eitthvað
heiðarlegt og fagurt. Stígandin var
voldug og grípandi. Innra sam-
ræmið í tónlistinni var í mjög góðu
jafnvægi. Form verksins var áleitið
og sífellt meira krassandi eftir því
sem á leið.
Undir lokin varð stemningin
íhugul, þar var náttúrustemning
sem var ekki af þessum heimi. Hún
var einstaklega hrífandi. Og síðasti
kaf linn byrjaði vélrænt, en svo
komu allt í einu furðulega frjálsleg-
ir brotnir hljómar, eins og ferskur
vindur – maður vissi ekki hvaðan,
en útkoman var ævintýraleg. Loka-
hljómurinn, í moll, kallaðist aftur á
við fortíðina og einleikssónötuna
eftir Bach, sem einnig var í moll.
Þetta var magnað.
Sif f lutti verkið af sívaxandi
þunga og einstakri tilf inningu
fyrir smæstu blæbrigðum, en einn-
ig meginformi tónlistarinnar þar
sem allar línur voru skýrar. Þetta
var sérlega ánægjuleg upplifun og
mann langaði strax til að heyra
tónsmíðina aftur. Vonandi kemur
hún út á upptöku fyrr en seinna.n
NIÐURSTAÐA: Bach var góður en
Hjálmar frábær.
Heilagt, heiðarlegt og fagurt
kolbrunb@frettabladid.is
Rag nar Jónasson hlaut Palle
Rosenkrantz-verðlaunin 2022 fyrir
bestu þýddu glæpasöguna í Dan-
mörku. Þau fær hann fyrir þríleik
sinn um lögreglukonuna Huldu,
Dimmu, Drunga og Mistur. Þetta er
í annað skipti sem höfundur hlýtur
þau fyrir fleiri en eina bók, en Ruth
Rendell fékk þau árið 1994. Þá er
Ragnar annar íslenski höfundur-
inn sem fær þennan heiður, en Yrsa
Sigurðardóttir var verðlaunuð árið
2017 fyrir DNA.
Í umsögn dómnefndar segir: „Í
þríleik Ragnars, Dimmu, Drunga
og Mistri, eru bæði náttúra og íbúar
Íslands lífshættuleg, sérstaklega úti
í auðninni þar sem enginn heyrir
þegar hrópað er á hjálp… Eftir að
hafa f lett síðustu síðunni af eitt
þúsund situr maður skekinn eftir…
Meistaraverk sem einnig hefur
hlotið alþjóðlega viðurkenningu.“
Auk Ragnars og Yrsu hafa höf-
undar á borð við Ian Rankin, Peter
Høeg, Jo Nesbö, John le Carré og
Philip Kerr hlotið verðlaunin. n
Ragnar Jónasson
fær verðlaun
Leikritið Ást og upplýsingar
eftir Caryl Churchill verður
frumsýnt í Þjóðleikhúsinu í
kvöld, föstudaginn 25. mars, í
leikstjórn Unu Þorleifsdóttur.
Kolbrún Bergþórsdóttir
„Eins og titillinn gefur til kynna
fjallar verkið um ást og upplýsingar.
Caryl Churchill varpar þar fram
spurningum um samskipti, sam-
bönd og það hvernig upplýsingar
hafa áhrif á það hvernig okkur líður.
Upplýsingar hafa áhrif á túlkun
okkar á heiminum, og upplýsingar
sem koma utan frá hafa áhrif á
samskipti okkar. Í grunninn eru
það þessar spurningar sem hún er
að varpa fram; um eðli mannlegra
samskipta, um manninn sjálfan
og löngun okkar til að elska, vera
elskuð og hvernig bæði upplýsingar
í samskiptum og upplýsingar sem
koma utan frá hafa áhrif á þessa
getu okkar og löngun,“ segir Una.
Leikritið byggist upp á sjö
þáttum. Átta leikarar taka þátt í
sýningunni og hver um sig fer með
mörg hlutverk. Leikararnir eru:
Ebba Katrín Finnsdóttir, Almar
Blær Sigurjónsson, Katrín Halldóra
Sigurðardóttir, Hilmar Guðjónsson,
Nína Dögg Filippusdóttir, Björn
Thors, Ragnheiður K. Steindórs-
dóttir og Baldur Trausti Hreinsson.
„Leikritið byggist á brotum úr
samskiptum sem öll hverfast um
ást og upplýsingar á ólíkan hátt
og út frá ólíkum sjónarhornum. Í
nútímanum erum við stöðugt að
sjá inn í líf fólks í smáskömmtum,
til dæmis á Instragram og Facebook.
Verkið er byggt upp á svipaðan hátt,
í örmyndum,“ segir Una.
Spurð hvaða leið hún hafi valið
í uppsetningu verksins segir hún:
„Þegar maður hugsar um sýning-
una í samanburði við það sem við
myndum skilgreina sem hefð-
bundna frásögn og framvindu í
leikhúsi, þá er þessi sýning kannski
meira í ætt við dans þar sem maður
hreyfist frá einum stað til annars og
farið er hratt á milli. Maður upplifir
sýninguna kannski ekki í gegnum
rökhugsun heldur með hjartanu.
Það er þessi tilfinning sem ég er að
reyna að miðla.“
Caryl Churchill er eitt virtasta
leikskáld Bretlands og hefur hlotið
f jölda verðlauna. „Mér f innst
Churchill mjög áhugaverður höf-
undur sem rýnir mjög vel í sam-
skipti og samfélag. Það gerir hún
í þessu verki sem er skrifað árið
2012 þegar við byrjuðum sem ein-
staklingar að verða gegnsýrð af
upplýsingaf læði. Við erum það í
enn meira mæli í dag en við vorum
þá, þannig að verkið á sannarlega
mikið erindi,“ segir Una. n
Brot úr samskiptum
Þríleikur Ragnars fær verðlaun.
Una leikstýrir verkinu Ást og upplýsingar sem frumsýnt er í Þjóðleikhúsinu í kvöld. FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON BRINK
Átta leikarar fara með fjölmörg hlutverk. MYND/JORRI
Frumflutningur á Partítu eftir Hjálmar H. Ragnarsson var í Kristskirkju.
FRÉTTABLAÐIÐ/STEFÁN
Maður upplifir sýning-
una kannski ekki í
gegnum rökhugsun
heldur með hjartanu.
Það er þessi tilfinning
sem ég er að reyna að
miðla.
LEIÐRÉTTING
Mistök urðu í blaðinu í gær í frétt
um tónleika Kammerkórs Reykja-
víkur á 20 ára afmæli. Tónleik-
arnir verða í Seltjarnarneskirkju
sunnudaginn 27. mars kl. 16.00. Á
efnisskránni eru gamansöngvar,
einsöngslög, kórlög og dúettar
eftir Sigurð Bragason stjórnanda
kórsins.
kolbrunb@frettabladid.is
Fella- og Hólakirkja verður með
samstöðu- og söfnunarmessu fyrir
Úkraínu sunnudaginn 27. mars
klukkan 11.00.
Fram koma: Diddú, Lay low,
Gr ímur Helgason k lar inettu-
leikari, Alexandra Chernyshova
sópran og kór kirkjunnar, sem mun
bera barmmerki í úkraínsku fána-
litunum ásamt Arnhildi, organista
kirkjunnar. Í lokin verður f luttur
þjóðsöngur Úkraínu. Séra Jón Ómar
Gunnarsson þjónar og Kristín Ólafs-
dóttir frá Hjálparstarfi kirkjunnar
segir frá. n
Söfnunarmessa
fyrir Úkraínu
Diddú syngur til styrktar Úkraínu.
FRÉTTABLAÐIÐ/STEFÁN
18 Menning 25. mars 2022 FÖSTUDAGURFRÉTTABLAÐIÐMENNING FRÉTTABLAÐIÐ 25. mars 2022 FÖSTUDAGUR