Bændablaðið - 23.06.2022, Qupperneq 7

7Bændablaðið | Fimmtudagur 23. júní 2022
LÍF&STARF
17. júní 2022
Þessi opinberi þjóðhátíðardagur okkar Íslendinga var fyrst haldinn sem almennur þjóðmenningardagur á aldarafmæli Jóns Sigurðssonar
þann 17. júní árið 1911, en hann var valinn stofndagur lýðveldisins árið 1944 á Þingvöllum.
Þar var forseti Íslands kjörinn í fyrsta skipti og fluttir þeir þjóðhátíðarsöngvar er við þekkjum svo vel, „Land míns föður“ eftir Jóhannes úr
Kötlum við lag Þórarins Guðmundssonar og „Hver á sér fegra föðurland“ eftir Huldu, við lag Emils Thoroddsen. Höfðu þessi lög bæði hlotið
fyrsta sæti í samkeppni er haldin var við þetta tilefni.
Áætlað hafði verið að Fjallkonan, íslensk kona í skautbúningi og tákngervingur landsins, myndi flytja ávarp og hylla fánann, en ekki varð úr
því fyrr en árið 1947 er Alda Möller leikkona hlaut þann heiður. Var dagurinn þó ekki lögskipaður sem frídagur almennings fyrr en árið 1971,
en fram að því voru tilmæli frá ríkisstjórninni þess efnis að vinnuveitendur gæfu hjúum sínum frí þann dag. /SP
V ið síðustu þáttarskil varð ein
vísa afgangs. Karl Kristjánsson,
alþingismaður Þingeyinga, fékkst
dálítið við vísnagerð, enda umvafinn
hagyrðingum á Húsavík. Einhverju sinni
hafði hann þau orð uppi, að sér þættu ljóð
og lausavísur Egils Jónassonar á Húsavík
daufari en oft áður. Karl var sem kunnugt
er fæddur á bænum Kaldbak á Tjörnesi, en
stundum kenndur við býlið Rauf í sömu
sveit. Fossinn Mígandi fellur í landi Raufar.
Egill Jónasson brást skjótt til varnar
ummælum Karls:
Þó að ljóð mín þyki dauf
þeim mun enginn týna,
meðan nokkur migu- rauf
minning geymir þína.
Í „bleytutíð“ með Bakkusi, áttu þeir
tal saman, Stefán Hilmarsson, bankastjóri
Búnaðarbankans (1925–1991), og Hjörtur
Kristmundsson kennari (1907–1983).
Stefán var að sönnu sonur Hilmars
Stefánssonar bankastjóra við sama banka.
Hjörtur kvartaði sáran yfir peningaleysi.
Stefán taldi létt úr að bæta, ef hann leitaði
bara til sín. Nokkru síðar leitar svo Hjörtur
fyrirgreiðslu hjá bankanum, en fékk
afgerandi neitun. Þá orti Hjörtur:
Stefán á eina ættarfjöður,
því er ‘onum búinn staður,
en það er eitt að eiga föður,
- annað að vera maður.
Hálfdan Kristjánsson orti þessa
mögnuðu meiningu:
Ég vil rækta engi og tún
svo allur grænki balinn,
mér ef byggir menjarún
mannfjölgunardalinn.
Hálfdan Ármann Björnsson (1933–
2009) var fæddur í Hraunkoti í Aðaldal,
en bjó sínu búi lengst á Hjarðarbóli í sömu
sveit. Hálfdan var ágætur hagyrðingur,
eða skáld væri réttara að segja, og gaf út
nokkrar ljóðabækur. Úr bókinni Fjóshendur
eru næstu stökur teknar:
Bundinn lögum ljóðaarfs,
í leit að svari spurnar,
undir kúm í erli starfs
orti ég Fjóshendurnar.
Sveitarómantík nefnast tvær næstu
vísur:
Hún kærir sig ekkert um kvennaverk,
en körlunum skákar með hraði
og geislar af orku, svo ung og sterk,
og ilmar af sauðataði.
Á hestbaki allvel unir sér
og örvast þá roði vara.
En fegurst hún samt í fjósinu er,
þegar flórinn hún er að skara.
Bundinn átthögunum var Hálfdan alla tíð:
Hvert sem gjóstur burt þig ber,
um borg og hrjóstur svarðar,
ilmur brjósta bestur er
blíðrar fósturjarðar.
Nýársdagur 1984:
Svífur þöndum vængjum von
að veröld batna megi.
Einn hefur bjartan ennþá son
alið Nótt með Degi.
Og svona til að létta undir með deginum,
hverfum þá til nútíðar með Þórarni
Eldjárn og nýútkominni ljóðabók hans,
Allt og sumt. Fyrst verður fyrir vísa er
skáldið nefnir „Hér og nú“:
Í núvitund ég nýt mín hér,
nota tækifærin.
Morgundagur enginn er,
ennþá síður gærinn.
Það er enginn litur jafn ljótur,
jafn lítið höfundarvænn,
jafn algjör ánægjubrjótur
og öfundargrænn.
Umsjón:
Árni Geirhjörtur Jónsson
kotabyggd1@gmail.com
300MÆLT AF
MUNNI FRAM
Hér að ofanverðu má sjá landsmenn fagna lýðveldisdegi
okkar Íslendinga. Fánaberar, forseti, forsætisráðherra,
og skrúðbúnar freyjur. Í tilefni dagsins er svo varla meira
við hæfi en að gæða sér á þjóðarréttinum, einni með öllu.
Myndir / Ragnar Th/Höfuðborgarstofa og aðsent.
Sumarútgáfur
• Næsta Bændablað, sem kemur út fimmtudaginn 7. júlí, mun
verða í veglegra laginu af tilefni Landsmóts hestamanna. Upplag
verður aukið og því dreift á hátíðinni.
• Bændablað mun koma út þann 21. júlí og síðan 25. ágúst.
• Ekki verður af útgáfu þann 11. ágúst vegna sumarlokunar
og orlofs starfsmanna.
• Skrifstofur Bændablaðsins verða því lokaðar frá 22. júlí
næstkomandi til 12. ágúst.
• Eftir sem áður verður haldið úti fréttaflutningi á vefsíðu
blaðsins, www.bbl.is, í allt sumar.

• Veffang Bændablaðsins er bbl@bondi.is
- Með kveðju, Guðrún Hulda Pálsdóttir ritstjóri.