Bændablaðið - 07.07.2022, Blaðsíða 14
14 Bændablaðið | Fimmtudagur 7. júlí 2022
FRÉTTIR
Hugbúnaðarfyrirtækið Rusticity
vinnur nú að verkefni sem felst í
því að setja á markað rafmyntina
ASK í þeim tilgangi að koma
á beinu viðskiptasambandi
milli bænda og neytenda með
bálkakeðjutækni (blockchain)
undir heitinu ASKJA, sem er
eins konar vistkerfi smáforrita
og rafmyntarinnar.
Slík hugmynd er ekki alveg ný
af nálinni hér á landi, en Sveinn
Margeirsson, þáverandi forstjóri
Matís, hafði á sínum tíma uppi
svipuð áform um slíkt fyrirkomulag
með sauðfjárslátrun heima á bæjum,
kjötvinnslu og sölu beint frá býli. Þar
sem allar upplýsingar væru skráðar
um sjálfar afurðirnar og viðskiptin,
með bálkakeðjufyrirkomulagi í
miðlægan gagnagrunn á vefnum
Matarlandslagið. Bálkakeðjutæknin
gerir slík viðskipti fullkomlega
rekjanleg í gegnum allt framleiðslu-
ferlið, án þess að það sé gegnsætt.
Nýverið var rafmyntin falboðin
í forpöntun á vef ÖSKJU (askja.io)
þar sem áhugasömum, íslenskum
bændum og aðilum tengdum
íslenskum landbúnaði er boðið að
taka þátt, en hún hefur ekki enn verið
sett á markað.
Höfundar LAMB-smáforritsins
Parið Nanna K. Kristjánsdóttir og
Gilles Tasse eru meðal stjórnenda
og eigenda Rusticity. Gilles, sem
er landbúnaðarverkfræðingur,
vann á árum áður í tölvudeild
Bændasamtaka Íslands við þróun
á forritum fyrir bændur og saman
hafa þau meðal annars þróað og
rekið smáforritið LAMB – sem
margir sauðfjárbændur þekkja – og
AppFeng sem hrossaræktendur nota.
Að sögn Nönnu er ASKJA
hugsað fyrir bændur, dýraræktendur
og gæludýraeigendur og er
ætlunin að bjóða fram þjónustu
við markaðssetningu á land-
búnaðarafurðum, lifandi dýrum
og dýraafurðum, í gegnum þetta
vistkerfi. Ætlunin er að hafa
milligöngu um að koma á sambandi
við verslanir þar sem þessar vörur
verða til sölu á stafrænu formi, en
möguleiki verður einnig á beinni
sölu bænda með rafmyntina ASK
sem gjaldmiðil.
Rafmynt og smáforrit
Hugmyndin fæddist fyrir rúmu
ári sem hefur nú leitt af sér ASK-
rafmyntina og áætlað er að setja
fyrstu smáforritin í vistkerfi Öskju
í umferð nú í sumar, sem eru Katla
og Bestiz.
Hið fyrra er markaðstorg ætlað
til að deila hestamyndum, auk þess
að búa til, deila og selja svokallað
NFT tengt hestum. NFT stendur
fyrir „non-fungible token“ og eru
venjulega stafræn tákn eða myndir
sem framleitt er með sama hætti og
rafmyntir, með bálkakeðjutækninni,
og hefur breiðst út á Internetinu á
undanförnum fáeinum misserum – og
gengur þar kaupum og sölum.
Bestiz hefur svipaða virkni og
Katla, en höfðar til gæludýraeigenda.
Bálkakeðjutæknin mun breyta
okkar raunveruleika
„Bálkakeðjutæknin er eitthvað sem
á eftir að breyta okkar raunveruleika
á svipaðan hátt og Internetið og
snjalltækin gerðu á sínum tíma. Við
höldum að það eigi eftir að verða
gífurlegar breytingar næstu tvö árin
og rafmynt er eitthvað sem allir eiga
eftir að skilja vel og nota,“ segir
Nanna.
„Það kann að hljóma framandi
þegar talað er um bálkakeðjur og
rafmynt, en við leggjum mikið upp
úr því að vistkerfi Öskju sé þannig
byggt að notandinn geti orðið partur
af samfélaginu á tiltölulega einfaldan
hátt óháð því hversu djúpan skilning
það hefur á bálkakeðjutækninni.“
Milljarður ASK-rafmynta
„ASKJA rafmynt er tilbúin til
útgáfu en við stefnum á að gefa
hana út í haust. Við höfum í okkar
röðum hagfræðing á sviði vistkerfa
bálkakeðjutækninnar (Tokenomic)
og bíðum eftir merki frá honum um
hvenær er rétt að gefa út ÖSKJU-
rafmynt,“ segir Nanna – en gert er
ráð fyrir að milljarður ASK-rafmynta
verði alls í umferð.
„Þegar ASKJA hefur náð fótfestu
ætlum við að búa til tól sem tengja
saman ITO-snjalltækni og bálkakeðju,
sem er sérsniðin að landbúnaði.“
Milliliðalaus sala
Fyrsta tólið er ASKJA TRACE,
sem er ætlað að aðstoða bændur
sem vilja fjárfesta í betri tækni fyrir
milliliðalausa sölu. Það mun virka
sem tæki til að bæta stöðu bóndans í
virðiskeðjunni, sem og til að auðvelda
neytendum að taka upplýsta ákvörðun
um viðskiptin.
Að sögn Nönnu geta bændur,
með hjálp ASKJA TRACE,
búið til áreiðanleikavottorð með
bálkakeðjutækninni.
Vottorðið inniheldur helstu atriði
sem eru vörunni viðkomandi; eins og
til dæmis hvaðan tiltekin kjötafurð sé
upprunnin.
„Vottorðið er síðan hægt að flytja
út sem QR-kóða. Neytandinn getur
skannað kóðann, athugað upplýsingar
og haft yfirsýn yfir framleiðslu-
feril vörunnar.
Þá höfum við á borðinu eins konar
NFT-rafræn skráningarskírteini
sem fylgir gripum, til dæmis
hestum í gegnum þeirra líftíma,
slátur upplýsingar og flutnings-
upplýsingar,“ segir hún.
„Við ætlum líka að færa öll
smáforritin okkar sem eru á sviði
landbúnaðar yfir í ÖSKJU-vistkerfið
og munum byrja á LAMB-
snjallforriti og AppFeng.“
Landbúnaðarsjóður settur á fót
Sem fyrr segir verður ÖSKJU-
vistkerfið sérstaklega helgað
landbúnaði. Þau ætla að setja eitt
prósent af öllum viðskiptafærslum
í sérstakan landbúnaðarsjóð, sem
bændur og aðrir í landbúnaðar-
geiranum geta sótt í til að fjármagna
verkefni. „Öll tól sem við ætlum að
smíða á næstu 15 árum eru miðuð að
landbúnaði. Við stefnum á að gefa
okkar notendum ÖSKJU-rafmynt
á bændaþingi sem við eigum með
sauðfjárbændum síðar í sumar. Við
viljum að sjálfsögðu hafa bændur
sem eigendur á bak við ÖSKJU.
Við vonumst eftir að bændur,
Bændasamtökin og bændafélög
komi með okkur og myndi sterkt
alþjóðlegt samfélag landbúnaðarins,“
segir Nanna.
Betri kjör til bænda
Meginmarkmiðið með verkefninu er
að sögn Nönnu að taka út milliliði
sem rýri kjör bænda. „Það er ástæðan
fyrir því að við viljum fara út í þetta
meðal annars, svo að tekjurnar geti
farið beint til bænda.
Bálkakeðja er dreifstýrð, en ekki
miðstýrð eins og flest kerfi sem við
þekkjum í dag til dæmis hjá bönkum,
í stjórnsýslu og víðar.“
Þau segja að þeirra hugmynda-
fræði sé mjög svipuð þeirri sem
Sveinn Margeirsson kynnti hjá
Matís á sínum tíma. „Við tókum
þátt í ráðstefnu með honum fyrir
skemmstu. Þótt grunnhugmyndin
sé sú sama erum við kannski meira
tæknileg. Við teljum að rekjanleiki,
gagnsæi og stafrænt samfélag sé
módel sem geti tekið við af því sem
við þekkjum í dag og skili sér betri
hagsæld til bænda.“
Hræðsluáróður gegn rafmyntum
Nanna segir það varla hafa farið fram
hjá neinum að rafmyntamarkaðurinn
hafi verið í frjálsu falli í vor og eigi
mjög erfitt uppdráttar eins og er, spurð
um hvort ekki sé óvarlegt að setja
íslenska rafmynt á markað á þessum
tímum. „Ástæðan fyrir því er þríþætt,
síðasta haust var mikil uppsveifla og
margir óheiðarlegir einstaklingar
nýttu sér þennan markað. Þeir
hreinlega gáfu út rafmynt til þess
eins að ræna fólk. Þess vegna er fólk
mun meira vart um sig og kröfur um
vottun orðin meiri. Þá hefur umfjöllun
um rafmyntir verið mjög óvægin og
fjölmiðlar og stórir aðilar eins og
fjárfestingafyrirtæki og bankar, sem
sjá að þarna er verið að þrengja að
þeim, hafa haldið úti hræðsluáróðri
og reynt að stýra fólki frá þessum
frjálsa markaði.
Að lokum hefur heimskreppa,
stríð og Covid haft áhrif á þennan
gjaldmiðil eins og aðra,“ segir hún.
„En ef skoðuð er stóra myndin og
farið er fimm ár aftur í tímann sést
að markaðurinn er að jafna sig eftir
óeðlilega uppsveiflu á síðasta ári en
ekki er um hrun að ræða. Síðustu
sex mánuðir gefa hins vegar mjög
slæma mynd.Þau áhrif sem þetta
hafði á okkur var að við þurftum að
ganga í gegnum nokkuð dýrar og
flóknar vottanir, KYC og Audited,
ásamt því að þurfa að leggja meira fé
í markaðssetningu en hefði þurft áður
og svo þurftum við að setja útgáfu
myntarinnar í bið.
En það er gífurlega mikilvægt
að myntin fari vel af stað fyrstu
klukkutímana og dagana. Ef hún
byrjar illa getur það þýtt að hún nái
sér aldrei á strik. Við búumst við að
markaðurinn taki við sér í haust og
munum þá setja af stað nýja einka- og
forsölu,“ segir Nanna að lokum. /smh Vagnhöfði 7, 110 Reykjavík | Sími: 517 5000 | stalogstansar.is
stalogstansar.is
VARAHLUTIR Í
KERRUR
2012
2021
Nanna K. Kristjánsdóttir, forstjóri
hugbúnaðarfyrirtækisins Rusticity.
Gilles Tasse, einn stjórnenda og
eigenda Rusticity.
Merki ASK-rafmyntarinnar með Öskju í baksýn.
Íslensk rafmynt verður sett í umferð fyrir milliliðalaus viðskipti með landbúnaðarafurðir:
Hugmyndin að nýta bálkakeðjutæknina
til hagsældar fyrir bændur og neytendur