Andvari - 01.01.2016, Qupperneq 54

52
HANNES HÓLMSTEINN GISSURARSON
ANDVARI
efaðist um það, að hæfustu mennirnir veittu honum forystu, þeir Ólafur
Thors og Bjarni Benediktsson og Jóhann Hafstein, svo að nokkrir
séu nefndir.“173 Ólafi fundust margir þingmenn svipmiklir, þótt hann
ætti ekki samleið með þeim öllum. Nefndi hann sérstaklega bænda-
leiðtogana Pétur Ottesen og Jón Pálmason úr Sjálfstæðisflokknum
og Pál Zóphóníasson úr Framsóknarflokknum, sósíalistann Einar
Olgeirsson og jafnaðarmanninn Harald Guðmundsson.174 Taldi hann
slíkum merkismönnum síðan hafa fækkað. „Mér er ekki grunlaust um,
að kjördæmabreytingin 1959, er einmenningskjördæmin hurfu, hafi
valdið einhverju um þetta, þótt hún stefndi auðvitað að flestu öðru
leyti í réttlætisátt.“175 Styrmir Gunnarsson, sem var lengi þingfréttarit-
ari Morgunblaðsins, lýsti því eitt sinn, hvernig þingmaðurinn Ólafur
Björnsson kom honum fyrir sjónir:
Það var sérstök lífsreynsla að hlusta á Olaf Björnsson tala á Alþingi. Ræðustíll
hans var óvenjulegur og sérstakur, og áheyrandinn gat stundum velt því
fyrir sér, hvenær niðurstaðan kæmi eða hvort hún kæmi, en hún kom alltaf
og stundum af þeirri snilld, að menn sátu agndofa. Ólafur Björnsson bar
höfuð og herðar yfir aðra þingmenn í umræðum um efnahagsmál á Alþingi
á Viðreisnaráratugnum, þegar áhrif hans voru mikil. Hann var ómetanlegur
talsmaður fyrir Sjálfstæðisflokkinn á þessu sviði á þeim árum.176
Helgi Sæmundsson ritstjóri sagði um Ólaf: „Hann er óáheyrilegur í
fljótu bragði, en drjúgur ræðumaður, þegar málflutningur hans kemst
til skila. Þykir hann næsta rökfastur og nýtur álits og virðingar fyrir
kurteisi og hófsemi.“177 A þingi lagði Ólafur aðallega fyrir sig fjármál
og efnahagsmál, og kvað Bjarni Benediktsson hann einn nýtasta þing-
mann Sjálfstæðisflokksins vegna víðtækrar þekkingar hans á þeim
sviðum.178 Þó kom fyrir, að Ólafur skipti sér af öðrum málum. Hann
bar til dæmis eitt sinn fram tillögu um að leyfa útlendu fólki, sem
fengi íslenskan ríkisborgararétt, að halda ættarnöfnum sínum, þótt af-
komendur þeirra yrðu að taka upp hinn íslenska sið. Ekki náði það
fram að ganga.179
Þrátt fyrir tímafrek þingstörf sinnti Ólafur Björnsson kennslu, rann-
sóknum og ritstörfum. Veturinn 1957-1958 fluttu háskólamenn sunnu-
dagserindi í útvarp um viðfangsefni sín, og talaði Ólafur 30. mars
1958 um hagfræði sem vísindagrein.180 Gerði hann þar athyglisverð-
an greinarmun á tveimur hugmyndum um tilgang hagkerfis. Annar
væri að tryggja fulla nýtingu framleiðsluaflanna, og hefði Keynes lá-