Borgfirðingabók - 01.12.2010, Qupperneq 38

38 Borgfirðingabók 2010
Bjøl: Gestirnir voru undrandi á því hvað Stalín var léttur í bragði
og opinskár. Utan dagskrár fór hann að útskýra fyrir Marshall og
félögum hvernig kapítalisminn endaði ætíð með kreppu. Líklega
talaði Stalín þar af sér, því að Marshall fór af fundinum sannfærður
um að stefna Stalíns væri að bíða rólegur eftir að hagkerfi Evrópu
brotnaði saman á sama hátt og gerðist eftir stríðið 1918. Marshall
skýrði Truman forseta frá samtalinu og ótta sínum og þeim kom
saman um að þeir yrðu að snúa á Stalín. Þess vegna samdi Marshall
áætlun um hvernig haga ætti efnahagsmálum í Norður-Ameríku og
Vestur-Evrópu næstu árin. Með hægð og klókindum tókst Marshall
að fá áætlunina samþykkta á þingi Bandaríkjanna og í ríkjum Vestur-
Evrópu, þar á meðal á Íslandi. Marshalláætlunin, sem stóð frá 1948 til
1952, varð til þess að í Vestur- Evrópu varð vinnuvélabylting og mikil
aukning verklegra framkvæmda. Um leið dró hún úr atvinnuleysi í
Bandaríkjunum og kom í veg fyrir kreppu.
Á vegum Marshalláætlunarinnar fengu Íslendingar búvélar fyrir
52 miljónir króna og auk þess jeppabifreiðar. Flestar dráttarvélar
sem íslenskir bændur keyptu á þessum tíma kostuðu um 10.000
krónur. Margir bændur eignuðust sína fyrstu dráttarvél á árunum í
kringum miðja öldina. Írafossvirkjun, Laxárvirkjun og Áburðar-
verk smiðja ríkisins í Gufunesi voru einnig byggðar fyrir Marshall-
Magnús Óskarsson athugar sprettu á reitum með mismunandi jarðvegi. Eigandi
myndar: Magnús Óskarsson.