Tímarit lögfræðinga - 01.12.2013, Blaðsíða 21

367
m.a. í þá veru að Bandaríkin viðurkenndu ekki lögsögu dómstóls-
ins um málefni sem þeir sjálfir mætu sem svo að féllu undir eigin
lögsögu þeirra sem ríkis. Eftir að AD dæmdi engu að síður svo árið
1984 að dómstóllinn hefði með réttu lögsögu til að fjalla um deilu-
mál Níkaragva og Bandaríkjanna sem vísað var til hans firrtust
Bandaríkin mjög við, drógu til baka yfirlýsingu sína um almenna
lögsögu AD og neituðu jafnframt að viðurkenna lögsögu dómstóls-
ins sem kvað engu að síður upp efnisdóm í málinu árið 1986. Í kjöl-
farið sökuðu Bandaríkin AD um að taka hlutdræga afstöðu til pólit-
ískra álitamála.67 Rétt er þó að halda því einnig til haga að ekkert
ríki hefur jafn oft átt aðild að deilumálum fyrir AD og Bandarík-
in.68
Annar dómstóll sem Bandaríkin hafa átt stormasamt samband
við er Alþjóðlegi sakamáladómstóllinn í Haag (ASD) sem settur var
á fót árið 2002 með Rómarsamþykkt frá 1998 (RS).69 Bandaríkin studdu
undirbúning að stofnun ASD og forsetinn undirritaði samþykktina
árið 2000 þrátt fyrir óánægju með lögsöguákvæði RS sem fela m.a. í
sér forráðasvæðislögsögu sem getur m.a. tekið til bandarískra her-
manna sem taka þátt í aðgerðum í aðildarríkjum að RS, en þeirra á
meðal er t.d. Afganistan. Ljóst varð að Bandaríkjaþing myndi að
óbreyttu ekki fallast á fullgildingu RS og eftir að Bush stjórnin komst
til valda magnaðist upp óvild í garð ASD. Birtist óvildin í því að
Bandaríkin tilkynntu um afturköllun á undirritun RS árið 2002 sem
þykir fáheyrður viðburður í alþjóðasamskiptum. Bandaríkin komu
því þá einnig til leiðar að Öryggisráð SÞ samþykkti í skjóli VII. kafla
Sáttmála SÞ bindandi ályktun nr. 1422/2002 sem mælti fyrir um
tímabundna friðhelgi friðargæsluliða og annarra þeirra manna sem
kæmu að aðgerðum á vegum SÞ en væru ekki frá aðildarríkjum að
RS. Á meðan notuðu Bandaríkin svo tímann til að gera tvíhliða
samninga við fjölda ríkja þess efnis að þau myndu ekki afhenda
ASD bandaríska borgara og loks voru síðan sett sérstök lög í Banda-
ríkjunum sem virtust m.a. fela það í sér að frelsa bæri með valdbeit-
ingu ef nauðsyn bæri til bandaríska ríkisborgara sem yrðu fluttir til
 John F. Murphy: The United States and the Rule of Law in International Affairs, bls. 253;
Shirley V. Scott: International Law, US Power – The United States Quest for Legal Security, bls.
76.
67 John F. Murphy: The United States and the Rule of Law in International Affairs, bls. 146 og
260-266; Shirley V. Scott: International Law, US Power – The United States Quest for Legal Secu-
rity, bls. 77.
68 Shirley V. Scott: International Law, US Power – The United States Quest for Legal Security,
bls. 48.
69 Rome Statute of the International Criminal Court frá 17. júlí 1998, en samþykktin gekk í
gildi 1. júlí 2002.