Tímarit lögfræðinga - 01.12.2013, Blaðsíða 17

363
heildrænt og í samhengi með það að leiðarljósi að staðreyna hvort
unnt sé að halda því fram að þar sé um ræða reglu sem uppfyllir
það skilyrði að geta talist hluti af óskráðum reglum hinnar engilsax-
nesku lagahefðar.47 Dómstólarnir þykja annars almennt fremur hik-
andi við að viðurkenna slíkar óskráðar reglur af meiði þjóðaréttar
sem hluta af bandarískum rétti og þá einkum ef þær þykja varða
viðkvæm pólitísk álitaefni og ekki liggur ljós fyrir afstaða stjórn-
valda til slíkrar reglu.48 Í Paquette Habana málinu reyndi á þýðingu
þjóðréttarvenju í bandarískum rétti þar sem engin önnur skýr regla
gilti um efnið en önnur staða yrði uppi ef slík regla reyndist vera
fyrir hendi. Þá sjaldan að svo ber við að reglur í bandarískum lands-
rétti virðast fara á svig við ætlaða þjóðréttarvenju eða aðra óskráða
reglu af því tagi reyna dómstólar eftir fremsta megni að túlka reglur-
nar til samræmis.49 Er þessi kunnuglega regla, þ.e. að túlka beri
landsrétt til samræmis við þjóðarétt, sem víðast gildir í einhverju
formi kölluð Charming Betsy reglan í bandarískum rétti, en um er að
ræða dóm Hæstaréttar Bandaríkjanna í máli nr. 6 U.S. 64 frá febrúar
1804.50
Vegna átaka við Frakkland ákvað Bandaríkjaþing að setja lög sem bönn-
uðu öll viðskipti við Frakkland. Í kjölfarið var lagt hald á farmskipið
Charming Betsy á leið þess frá Bandaríkjunum til frönsku Guadaloupe.
Skipið hafði þá verið selt manni frá Danmörku sem taldist hlutlaust ríki í
átökunum og taldi sá sig því í skjóli þjóðaréttar óbundinn af lögunum.
Hæstiréttur lagði áherslu á að ætíð bæri að leitast við að túlka lög þannig
að ekki færu á svig við þjóðarétt en lögin bönnuðu ekki slíkt framsal og var
skipið látið laust.51
Engum vafa þykir nú undirorpið að óskráðar reglur almenns
þjóðaréttar teljast geta haft sjálfstæða þýðingu sem réttarheimild í
bandarískum rétti þótt stjórnarskráin fjalli ekki beinlínis um stöðu
þeirra sem slíkra, ólíkt því sem gildir um þjóðréttarsamninga. Enn
fremur hefur a.m.k. í seinni tíð verið litið svo á í framkvæmd að
slíkar óskráðar reglur falli undir alríkislög en ekki lög einstakra
ríkja.52 Komi hins vegar upp sú staða að slík óskrað regla fari í bága
við ákvæði alríkislaga eða þjóðréttarsamninga sem teljast hafa bein
47 John F. Murphy: The United States and the Rule of Law in International Affairs, bls. 97.
48 John F. Murphy: The United States and the Rule of Law in International Affairs, bls. 98.
49 John F. Murphy: The United States and the Rule of Law in International Affairs, bls. 92.
50 William Burnham: Introduction to The Law and Legal System of the United States, bls.
680.
51 Gerhard von Glahn og James L. Taulbee: Law Among Nations – An Introduction to Public
International Law, bls. 125-126.
52 David J. Bederman: International Law Frameworks, bls. 163-164; John F. Murphy: The
United States and the Rule of Law in International Affairs, bls. 102.