Rökkur : nýr flokkur - 01.06.1969, Page 30

Engin tilviljun hefur það verið, að þegar Einar Hjörleifsson
kemur heim 1895 frá Vesturheimi gerist hann samstarfsmaður
Bjarnar Jónssonar, og renna þar undir margar stoðir og verður
að sjálfsögðu eigi hér rakið. En svo segir mér hugur um,að því
hafi eigi verið gerð þau skil sem vert væri, hverjar stoðir kynnin
og samstarfið hafa einnig verið Einari frá bókmenntalegum sjónar-
hólum skoðað, en báðir höfðu þeir jafnan fyrir augum „vítt land
og fagurt“ andans manna síns tíma og eldri tíma.
Það var margt, sem þegar dró huga minn að Einari Hjörleifs-
syni, áður en ég á unglingsárum og síðar fór að lesa allt, sem
frá hans hendi kom og hreifst þá ekki af honum einvörðungu sem
skáldi, heldur og sem miklum baráttu- og hugsjónamanni — og
sem prúðmenni og göfugmenni, sem rit hans bera vitni um, bar-
átta hans og líf. Ég varð aldrei málkunnugur Einari — kynnin
af honum voru fyrir áhrif hans sem fyrirlesara og ræðusnillings,
en hann var áhrifamikill ræðumaður, þrátt fyrir veika rödd —
og áhrif ljóða hans, skáldsagna hans og leikrita hafa varðveizt,
ekki sízt ljóðanna.
Og þá er ég í rauninni kominn að því, sem mig hefur oft lang-
að til að segja og gera nokkra grein fyrir, þeirri skoðun minni,
að Einar hafi aldrei verið metinn sem skyldi fyrir ljóð sín, svo
vinsæl sem mörg þeirra hafa þó orðið. Og mín fyrstu kynni voru
af ljóðum hans. Þau ixrðu mér kær á æskudögum og eru mér enn
í dag kærari en allt annað, sem eftir hann liggur. Það kann að
liggja í áhrifunum af að hafa fundið periur á bernskuslóðum svo
fagrar, að ljóminn af þeim hefur aldrei dofnað, en meðal litlu
bókanna, sem ég í upphafi gat um, var ijóðakver, aðeins 64 bls.
í litlu broti, prentað í „Prentsmiðju Isafoldar“ 1893 — Ijóðakverið
„Ljóðmæli“ eftir Einar Hjörleifsson. Svo týndist kverið, og þegar
það kom í leitirnar löngu, löngu seinna, var það mér mikið gleði-
efni, en sú var raunar bót í máli, að meðan það fannst ekki voru
mörg ljóðanna mér engan veginn glötuð, því að Ijóð festust mér
auðveldlega í minni, hvað sem öðru efni Jeið, og ég kunni mörg
þeirra utan að, og það var þá alltaf hægt að hafa þau yfir í huga
sér á einverustundum.
Meðal minnisstæðustu kvæða úr þessari útgáfu var „Konung-
urinn á svörtu eyjunum“, eitt af beztu kvæðum Einars — efnið
24