Veiðimaðurinn - 01.12.1972, Page 13

SIGURÐUR SAMÚELSSON prófessor:
LAX- OG SILUNGSVEIÐi FORNMANNA.
Flutt við vígslu nýja veiðimannahússins
að Laxamýri 19. júni 1969.
Fiskveiði og þar á meðal laxveiði mun
jafngömul mannkyninu. Hvar sem menn
áttu aðgang að veiði var hún notfærð sér
til hins ýtrasta, sem vonlegt var, enda
notadrjúg aðferð og gjöful til fæðuöflunar,
sem var frumskilyrði til að fólk hjarði af
óblíð náttúruskilyrði og allskonar erfiðar
aðstæður þeirra tíma.
Stiklað verður hér aðeins á stóru og þá
helzt stuðzt við þær orðknöppu lýsingar
um laxveiði, sem um getur í fornsögum
okkar, þótt auðsætt sé að veiðiskapur alls-
konar hafi borizt til forfeðra okkar í Evrópu
frá vöggu mannkynsins eða löndunum við
Miðjarðarhafið svo sem Grikkjum.
„Veiði og veiðiaðferðir í fornöld“ heitir
grein, sem birtist í Veiðimanninum 1957.
Þar er getið um veiðimennsku á tímum
Aztekanna í Mexico og gamallar veiði-
menningar Kínverja. Eins er þar rætt um
frásögn höfundar, Elian að nafni, um notk-
un gerviflugu til veiða í á nokkurri í Make-
doníu í Grikklandi. Maður þessi var uppi
170—230 e. k.
I skemmtilegri og góðri grein Víglundar
Möllers í Veiðimanninum árið 1954, sem
heitir „Veiddu fornmenn á flugu?" ræðir
hann þessi mál og tekur nokkur dæmi úr
fornsögum okkar. Langar mig til að bæta
svolitlu við þau.
Vitað er að Bretar hafa löngum verið for-
vígismenn í stangaveiðiíþróttinni, og þeir
innleiddu hana hér á landi seinni hluta
nítjándu aldarinnar eða nánar tiltekið 1862
í Borgarfirði syðra.
Kunnugt er um bók sem gefin var út í
annað sinn í lok fimmtándu aldar (1496), en
ekki er vitað hvenær fyrsta útgáfa kom út
og hét hún „Book of St. Albans" í henni
er getið 12 tegunda gerviflugna, sem áttu
að vera eftirlíkingar skordýra. Veiðistangir
voru þá þungar og sverar úr viði, en efri
eða þykkari endinn gjama holur að innan,
og línan úr snúnu hrosshári. Ekki voru þá
til neinskonar veiðihjól, en líklegt má telja
að þau hafi komið fram á sjónarsviðið á
fyrri hluta seytjándu aldarinnar og bambus-
veiðistangir líklega síðast á sextándu öld-
inni. Er því augljóst að Skotar, Englending-
ar og írar hafa stundað stangaveiði á laxi
og silungi frá 15. öldinni svo sem bækur
greina, en líklega alveg frá því byggð þar
hófst.
íslendingar hafa og sannarlega orðið varir
við áhuga Breta á laxveiði, ekki sízt áður
en þeir sjálfir fóru að taka ástfóstri við þá
íþrótt. Hafa menn því oft í gamni hent því
á milli sín að laxinn væri eiginlega enskur
fiskur af „lorda“ eða lávarðsætt. Dæmi um
þetta er sagan af hinum látna laxveiðimanni
VEIÐIMAÐURIKN
11