Veiðimaðurinn - 01.12.1972, Blaðsíða 44

Dœmigerð horbleikja, einkennandi fyrir
vötn þar sem offjölgun hefur átt sér stað.
Þessir fiskar eru úr Hafravatni 4—10
ára gamlir, og flestir kynþroska. Þeir eru
hættir að vaxa vegna fœðuskorts, og
skiljanlegt að menn haldi að hér sé um
sérstaka „tegund“ að rœða, sem ekki geti
orðið stœrri. En vissulega getur bleikjan
í vatninu orðið stœrri, en til þess þyrfti
að grisja stofninn allverulega.
Meðal sérfræðinga er þetta kallað bleikju-
vandamálið og margir hafa reynt að leysa
það án viðunandi árangurs.
í Þingvallavatni virðast vera þrjú afbrigði
af bleikju, það er bleikja, murta og gljá-
murta. Bleikjan er þeirra stærst, og byrjar
sumstaðar að hrygna um miðjan júlí. Murt-
an gengur í torfum á haustin og hrygnir í
október, 19—22 cm löng. Gljámurtan verð-
ur kynþroska 6-12 cm löng og hrognin eru
örfá.
Ef þetta eru sérstakar tegundir, þá verða
þær að hafa verið það þegar þær komu úr
sjó fyrir um það bil 5000 árum, því sá tími
er of stuttur til þess að mvnda nýja tegund.
Hins vegar hefur það komið fyrir, að
þar sem sett hefur verið klak úr stórri
bleikju í fisklaus vötn, að vart hafi orðið
við smábleikju, sem hrygnir 18—22 cm
löng, ásamt venjulegu bleikjunni, sem hef-
ur eiginleika foreldranna. Eins sá ég ný-
lega, að sænskir vísindamenn hafi á grund-
velli blóð- og aldursrannsókna gert að tveim
tegundum, þar sem áður var álitið að um
eina væri að ræða, enda enginn stærðar
né útlitsmunur á þeim, og báðar veiddar á
sama stað í sama vatni. Þetta sýnir hversu
erfitt bleikjuvandamálið er víðsvegar, og
langt frá því að vera leyst.
Yfirleitt hrygnir bleikjan í sjálfum vötn-
unum, en ekki í rennandi vatni eins og urr-
iðinn eða laxinn. Helzt velur hún sér botn
með grófri möl, en komið hefur í Ijós, að
hún getur líka hrygnt á leir- og moldar-
botni. Þetta þýðir það, að skortur á hrygn-
ingarstöðvum takmarkar ekki útbreiðslu
bleikjunnar að neinu verulegu leyti, enda
er viðkoman yfirleitt mikil.
Þar sem óvinir eru fáir og veiði lítið
stunduð, leiðir þessi mikla viðkoma oft til
offjölgunar með þeim afleiðingum, að hinir
einstöku fiskar þjást af næringarskorti og
allur fiskstofn vatnsins verður smávaxinn.
Þar stöðvast oft vöxturinn samfara því að
fiskarnir verða kynþroska, því eftir það fer
öll umframnæring til þess að þroska hrogn
og svil, en lítið sem ekkert í vöxt. Eina ráð-
ið þegar þannig fer er að veiða mikið og
nota til þess smáriðin net.
Þar sem bleikja er í sambandi við sjó,
gengur hún oft til sjávar á svipaðan hátt og
sjóurriðinn og nefnist hún þá sjóbleikja,
eða sjóreyður.
Ekki er enn vitað hvað það er sem ræður
því, hvort bleikjan gengur í sjó eða ekki,
en víst er að sjóbleikja er algengari norðan-
lands en sunnan, þótt á báðum stöðum sé
mikið af bleikju í sambandi við sjó. Þannig
er þetta einnig í öðrum löndum, að bleikjan
er tregari til þess að ganga til sjávar eftir
því sem sunnar dregur.
42
VEIÐIMAÐURINN