AVS. Arkitektúr verktækni skipulag - 01.04.2001, Blaðsíða 53

mál höfuðborgarsvæðisins væru í meginatriðum
þríþætt;
1) byggðin væri of dreifð og ekki nægilega þétt,
2) sem kallaði á rýmisfrekt stofnbrautakerfi og
3) að skipulagið grundvallaðist á of mikilli sundur-
greiningu á landnotkun sem skapaði mikla ferða-
þörf.
Skipulag byggðar og samgangna þarf að móta
samkvæmt samræmdri stefnu. Bent var á að
vandamál Reykjavíkur væru ekki einstök og að
erlendir sérfræðingar svo sem breski ráðgjafahóp-
urinn „Urban Task Force” bendi á margar leiðir til
að gera borgir vistvænni, þéttari og mannvælegri.
Reyndar stefndu öll borgarsvæði vestan hafs og
austan að því í skipulagsáætlunum sínum að
vinda ofan af þeirri dreifbyggðu útþenslu sem
mikil einkabílanotkun hefði skapað frá stríðs-
lokum. Það er því hægt að sækja margar hug-
myndir um leiðir að vistvænni byggðar- og sam-
göngustefnu frá borgum í nágrannalöndum. Hér
að neðan er bent á nokkrar mikilvægar leiðir sem
fram komu í vinnu hópsins.
Þéttleiki byggðar
Stefna ber að því marki til framtíðar að byggð í
Reykjavík nái þeim þéttleika sem nauðsynlegur er
til að blómlegt borgarlíf geti borið sig og góðar al-
menningssamgöngur þrifist. Erlendar viðmiðanir
eru um 35-50 íbúar á ha brúttó, en í dag eru um
25 íbúar á ha í Reykjavík í heild. Sú þétting þarf
ekki að vera jafndreifð heldur má hugsa sér af-
markaða kjarna með miklum þéttleika í tengslum
við leiðir almenningsvagna og þjónustukjarna.
Hæð húsa verði breytileg, 2-4 hæðir að jafnaði og
hærri á einstökum stöðum. Leggja ber áherslu á
samfellda byggð sem hefur sýnt sig að vera heppi-
leg lausn við íslenskar aðstæður m.a. m.t.t. skjól-
myndunar og landnýtingar, samanber byggð í eldri
hverfum Reykjavíkur.
Endurskoða ber núverandi stefnu um áfram-
haldandi útþenslu dreifbyggðra úthverfa með lágu
nýtingarhlutfalli.
Endurnýjun 09 þétting byggðar
Leggja ber áherslu á að styrkja miðborgina
(innan Elliðaáa) með fjölgun íbúða, m.a. með því
að taka vannýtt og úrelt svæði til endurnýtingar,
fremur en að brjóta nýtt land undir byggð. Meta
þarf endurnýtingu svæða, svo sem vannýttar iðn-
aðarlóðir, opin svæði með takmarkað notagildi,
fylla í skörð í gamla bænum, og flytja gömul timb-
urhús til innan gamla bæjarins þannig að sam-
stæðar heildir skapist. Setja ber markmið um jafn-
vægi milli fjölda íbúa og framboðs atvinnutæki-
færa á einstökum svæðum, þannig að draga megi
úr ferðaþörf. Ekki er talið fýsilegt að fara með nýja
byggð hærra yfir sjó en 120m sem verði markalína
milli byggðar og útmarkar (græna trefilsins).
Kjarnar 09 samgöngunet
Skoða þarf sérstaklega hljóðvistarmál og hið
mikla landrými sem fer til spillis í nágrenni við
helstu umferðaræðar. Þá ber að þétta byggð um-
hverfis meginþjónustuása borgarinnar svo sem
ásinn frá Kvos meðfram Suðurlandsbraut austur á
Ártúnshöfða, ekki síst til þess að styrkja almenn-
ingssamgöngur. í því sambandi þarf borgin að ná
eignarhaldi á Keldnalandi fyrir íbúðabyggð og
atvinnustarfsemi, þekkingariðnað, til að nýta þetta
miðlæga byggingarland sem fyrst. Skoða ber sér-
staklega landnotkun umhverfis skurðpunkt Miklu-
brautar-Vesturlandsvegar og Sundabrautar-
Reykjanesbrautar sem verður miðpunktur höfuð-
borgarsvæðisins í framtíðinni.
Þá ber að setja stefnu og móta reglur um stærð
og staðsetningu þjónustukjarna, ekki síst með
hagsmuni miðborgarinnar í huga. Draga ber úr
einhæfni mannlífs í úthverfum með auknu fram-
boði atvinnutækifæra og þjónustu. Það er mikil-
vægt að skapa samkennd fólks í hverfum borgar-
innar og það er best gert með uppbyggingu öflug-
ra þjónustukjarna í hverjum borgarhluta. Mikilvægt
er að huga í tíma aðmenningar- og afþreyingar-
möguleikum í úthverfum borgarinnar og eru Korp-
úlfsstaðir kjörinn staður fyrir slíka starfsemi fyrir
Grafarvogshverfin.
Flugvöllur 09 landfyllingar
Eitt besta tækifæri Reykjavíkur á nýrri öld felst í
flutningi Reykjavíkurflugvallar og nýtingu þess
svæðis undir nýja borgarbyggð sem tengdi saman
miðborgina, starfsemi háskólans og gamla og nýja
íbúðabyggð. Landfyllingar geta verið heppilegur
kostur til skoðunar í framhaldi af endurnýtingu til-
fallandi svæða, æskilegri leið en áframhaldandi
útþynning byggðar. Vænlegasti kosturinn til land-
fyllinga var talinn grunnsævið vestan Örfiriseyjar.
Húsagcrðir
Þróa þarf nýjar húsagerðir sem hæfa þéttri
byggð á norðurslóðum. Rýmka þarf ýmsar reglu-
gerðir til að auka fjölbreytni í gerð húsa. Þannig
51