Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2022, Síða 41

2. tbl. 98. árg. 2022 | Tímarit hjúkrunarfræðinga 41
Samband milli flokkanna Líkamlegt heilsufar og
Andlegt heilsufar við óháðar breytur
Tafla 2 greinir frá samböndum óháðra breyta við Líkamlegt
heilsufar og Andlegt heilsufar á T2 og T3. Samböndin liggja
þannig að marktækt samband var við fleiri meðaltalsstig á
Líkamlegu heilsufari á T2 við að hafa á T2 vera byrjaður að
vinna, náð sér vel/mjög vel, ekki haft verki sl. sólarhring, og
að erfiðleikar á T2 með hreyfingu, úthaldsleysi og þreyta ylli
ekki vanlíðan. Marktækt samband var við fleiri meðaltalsstig
á Líkamlegu heilsufari á T3 við að vera kona og að hafa á T3
vera byrjaður að vinna, náð sér vel/mjög vel, ekki haft verki
til T2 til T3 og átti sama við um sex af átta þáttumum, en
meðaltasstigafjöldi fyrir Líkamlegt hlutverk lækkaði frá T1
til T2 og hækkaði svo aftur á T3 og meðaltalsstigafjölda fyrir
Almennt heilsufar hækkaði frá T1 til T2 en lækkaði frá T2 til T3.
Tafla 4 sýnir fylgni milli flokkanna Líkamlegt heilsufar og
Andlegt heilsufar á öllum tímapunktum. Að öllu jöfnu er um
miðlungssterka til sterka fylgni að ræða, utan að ekki var
marktæk fylgni á milli Andlegs heilsufars á T1 og Líkamlegs
heilsufars á T2.
Einkenni, verkir, aðrir sjúkdómar,
líkamsþyngdarstuðull, bati
Á T1 var 83,2% þátttakenda með verki sl. sólarhring, erfiðleikar
með hreyfingu ollu engri vanlíðan sjö daga fyrir innlögn hjá
5% þátttakenda, erfiðleikar í kynlíf hjá 46,5%, úthaldsleysi hjá
13,9% þreyta hjá 12,9%, mæði hjá 42,6% svefnleysi hjá 21,8%
og hægðatregða hjá 53,5%. Hlutföll þeirra sem sögðu að þessi
einkenni hefðu ekki valdið vanlíðan síðastliðna sjö daga á T2
og T3 má sjá í töflu 2 ásamt öðrum lýsandi niðurstöðum. Á
mynd 1 má sjá hlutföll þeirra sem sögðu þessi einkenni hafa
valdið sér mjög mikilli/mikilli vanlíðan. Einkenni sem ollu
mestri vanlíðan voru erfiðleikar með hreyfingu, úthaldsleysi
og þreyta.
Alls voru 75,2% þátttakenda með einhvern annan sjúkdóm en
þann sem leiddi til aðgerðar, flestir með háþrýsting (36,6%),
gigt (32,7%) eða hjarta- og/eða æðasjúkdóma (21,8%).
Heilsutengd lífsgæði SF-36v2.
Flokkar og þættir n
Á sjúkrahúsinu
M (sf)†
Sex vikum
eftir aðgerð
M (sf)
Sex mánðum
eftir aðgerð
M (sf)
p ‡
Líkamlegt heilsufar 80 40,2 (15,4) 51,3 (17,3) 63,1 (21,1) >0,001
Líkamleg virkni 91 34,3 (25,9) 45,5 (25,0) 60,9 (25,6) >0,001
Líkamlegt hlutverk 85 30,4 (24,9) 27,8 (26,1) 57,1 (30,6) >0,001
Líkamlegir verkir 92 27,3 (21,2) 61,3 (23,1) 69,3 (22,9) >0,001
Almennt heilsufar 92 67,5 (18,1) 69,7 (16,7) 67,3 (18,0) 0,27
Andlegt heilsufar 72 59,0 (15,9) 67,3 (17,1) 74,5 (17,0) >0,001
Lífsþróttur 88 45,3 (19,1) 50,0 (19,0) 59,0 (20,3) >0,001
Félagsleg virkni 85 57,4 (27,1) 66,3 (23,3) 80,3 (21,7) >0,001
Tilfinningalegt hlutverk 78 51,0 (35,2) 64,9 (33,6) 77,1 (26,1) >0,001
Geðheilsa 89 75,6 (14,0) 81,7 (15,4) 83,0 (14,6) >0,001
Tafla 3. Meðalstigafjöldi á þáttum SFv36 á sjúkrahúsinu, ásamt marktækum mun á meðalstigafjölda frá dreifigreiningu endirtekinna mælinga, sex
vikum og sex mánuðum eftir aðgerð
† M=meðaltal; sf=staðalfrávik; heildarstigafjöldi metinn frá 0 til100, fleiri stig benda til meiri lífsgæða.
‡Eftirásamanburður með Bonferroni sýndi marktækan mun á öllum tímabilum í öllum þáttunum þar sem marktækur munur var, utan að ekki var marktækur munur á
meðaltalsstigum kvarðans Geðheilsa frá því sex vikum eftir aðgerð þar til sex mánuðum eftir aðgerð.
Líkamlegt
heilsufar T1
Andlegt
heilsufar T1
Líkamlegt
heilsufar T2
Andlegt
heilsufar T2
Líkamlegt
heilsufar T3
Andlegt
heilsufar T3
Líkamlegt heilsufar T1 1 0,596* 0,415* 0,324* 0,444* 0,357*
Andlegt heilsufar T1 - 1 0,210 0,385* 0,392* 0,521*
Líkamlegt heilsufar T2 - - 1 0,612* 0,725* 0,557*
Andlegt heilsufar T2 - - - 1 0,431* 0,542*
Líkamlegt heilsufar T3 - - - - 1 0,729*
Andlegt heilsufar T3 - - - - - 1
Geðheilsa 89 75,6 (14,0) 81,7 (15,4) 83,0 (14,6) >0,001
Tafla 4. Fylgni milli undirflokka SFv-36, Líkamlegs heilsufars og Andlegs heilsufars degi eftir aðgerð á sjúkrahúsinu (T1) sex vikum (T2) og sex mánuðum
(T3) eftir aðgerð
*p<0,01
Mynd 1. Hlutfall þátttakenda (N=101) sem greinir frá talsverðum, miklum
eða mjög miklum einkennum síðustu sjö daga aðspurðir á sjúkrahúsi
daginn eftir aðgerð (T1), heima sex vikum (T2) og sex mánuðum (T3) eftir
útskrift
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
H
æ
gð
at
re
gð
a
Er
fið
le
ik
ar
í
ky
nl
ífi
Er
fið
le
ik
ar

m
eð
h
re
yf
in
gu
Ú
th
al
ds
le
ys
i
Þr
ey
ta
Sv
ef
nl
ey
si
M
æ
ði
T1 T2 T3
Ritrýnd grein | Peer review