Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2022, Blaðsíða 77

Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2022, Blaðsíða 77
2. tbl. 98. árg. 2022 | Tímarit hjúkrunarfræðinga 77 Ritrýnd grein | Peer review en ekki bara í tengslum við útihátíðir. Þeim fannst mikilvægt að nota meira samfélagsmiðla til að auglýsa smokka. Fram komu ýmis jákvæð viðhorf til smokksins en þeir töldu að helsta ástæðan fyrir lélegri notkun hans væri sú að kynlífið væri betra án hans. Við gagnagreiningu komu fram ólík viðhorf til smokkanotkunar meðal ungra karlmanna á höfuðborgarsvæðinu borið saman við þá sem voru á Akureyri. Þátttakendur á höfuðborgarsvæðinu litu léttvægari augum á kynsjúkdómasmit en þeir sem voru á Akureyri. Það væri eins og að fá kvef og það þyrfti bara að taka nokkrar pillur til að meðhöndla kynsjúkdóminn. Hins vegar fannst þeim mikilvægt að koma í veg fyrir óráðgerða þungun sem var þeim hvati til smokkanotkunar. Fyrir Akureyringana var aðalhvatinn til smokkanotkunar að fyrirbyggja kynsjúkdómasmit. Greind voru fjögur þemu. Þau eru Grín og sprell, Þægilegra án smokks, Skrítið augnaráð og Eyðileggur „momentið“. Grín og sprell Í þessu þema er umfjöllun um þekkingu og þekkingarleysi unglingspilta á smokkum, hverjir veita fræðsluna, hvernig hún er sett fram og hvaða fyrirmyndir þeir hafa. Ungu karlmennirnir voru almennt sammála um að þeir hafi fengið ákveðna kynfræðslu í skólum en hún mætti vera meiri og betri. Fáir könnuðust við að hafa fengið fræðsluefni um það hvernig skyldi nota smokkinn frá upphafi til enda, fyrirmyndir um smokkanotkun væru fáar og þeir þyrftu að fá sýnikennslu um smokkanotkun. Sumir bjuggu yfir þekkingu eins og að vita um mismunandi gerðir af smokkum og hvers vegna hann getur rifnað. Fram komu sterkar skoðanir á skilaboðum kláms og nefndu þátttakendur að þeir hefðu lært í skólanum að klám væri alls ekki raunverulegt kynlíf. Þó kom fram hjá einum: „... ég er nýlega farinn að velta því fyrir mér að ég geri hluti í kynlífi bara af því að ég sá það í klámi ...“. Innan veggja heimilanna var mismunandi hvort þeir höfðu fengið einhverja fræðslu. Ef um einhverja fræðslu og eða umræður við ungu mennina var að ræða þá var það einkum móðirin sem sá um hana. Fram kom að óformleg fræðsla gat hentað betur eins og einn greindi frá: ,,... þegar maður var að fara út á lífið ... heyrðu, ef þú ætlar að stunda samfarir mundu að nota smokk bara“. Í umræðum um vinina kom fram: „... síðan er líka hvað vinir manns segja og aðrir“. Margir nefndu að umfjöllun um smokka væri lítil meðal vina en ef hún væri þá væri hún mest sett fram í gríni og það væru heldur ekki svo margir að nota smokkinn eins og fram kom í þessari frásögn: ... en mér finnst það kannski líka vera skilaboðin frá jafningjum, það eru ekki allir, alls ekki meirihlutinn sem er að nota verjur sko ... ég held að kannski að ... í mínum jafningjahóp þá eru flestir sem nota þetta ekki. Þeir sögðust ekki hafa séð smokkanotkun í bíómyndum eða í klámi. Einn nefndi: ,,Í rauninni þá er þetta bara notað sem eitthvað svona grín og sprell, eitthvað svona með smokkinn til að mynda einhverja vandræðalega stemningu og eitthvað svona. Aldrei í hefðbundinni rómantískri mynd og svona“. Þeir nefndu einnig að í tónlist eins og rapplögum þá væri fjallað um það að nota ekki smokkinn eða bara að hann væri tekinn af í miðjum klíðum og því lögð áhersla á að nota ekki smokkinn. Þægilegra án smokks Alls kyns viðhorf bæði neikvæð og jákvæð komu fram hjá þátttakendum um smokkanotkun. Fyrst er fjallað um neikvæðu viðhorfin og síðan um þau jákvæðu. Í ljós kom að smokkurinn væri óþægilegur og drægi úr tilfinningu og ánægju kynlífsins sem hélst í hendur við áhættusama kynhegðun. Í sambandi við óþægindin þá lýsti einn þeim svo: „... Ég held það séu bara flestir á því að þetta sé þægilegra án smokks ...“. Sá sami áttaði sig á því að slíkt viðhorf gæti haft afleiðingar og hann sagði jafnframt: „En þá ertu líka að spila í lotteríinu ef þú ert ekki með aðrar getnaðarvarnir“. Ýmsar aðrar frásagnir voru af óþægindum þess að nota smokkinn: „Þetta er pínu eins og að fara í fótabað í stígvélum“. Í tengslum við kynferðislega ánægju þá nefndu þeir til dæmis að smokkurinn væri of þykkur og því ekki þægilegur. Þegar það var útskýrt að til væru margar tegundir þá kom fram vantraust gagnvart þynnri smokkum. Það kom fyrir að í frásögn sama einstaklings komu fram bæði jákvæð og neikvæð viðhorf til smokkanotkunar eins og þetta dæmi sýnir: „Þetta er ekkert flókið að nota. Það er kannski bara þægilegra að vera ekki með smokk, skilurðu, eins og að þurfa ekki að sofa í öllum fötunum, þú klæðir þig úr því það er þægilegra“. Fleiri lýsingar á óþægindunum fólust til dæmis í eftirfarandi: ,,Ímyndaðu þér að borða uppáhaldsmatinn þinn með plastpoka yfir tungunni á þér“. Ýmis jákvæð viðhorf komu fram eins og neikvæðar afleiðingar þess að nota ekki smokkinn sérstaklega varðandi mögulega þungun. Virtist það vera mikill hvati til smokkanotkunar eins og eftirfarandi tilvísun gefur til kynna: „... það er örugglega minna óþægilegt að fara út í búð að kaupa smokka heldur en að labba um bæinn 14-15 ára gamall með kærustunni ... því hún er bara eitthvað komin þrjá mánuði á leið“. Fleiri jákvæð viðhorf til smokkanotkunar komu fram eins og: „Minna vesen í lífinu“. Að auki voru látin í ljós viðhorf gagnvart þeim sem ekki nota smokk: „... hann sé hálfviti að gera það ekki“. Skrítið augnaráð Þetta þema fjallar um aðgengi að smokkum, kostnað og kaup á smokkum. Flestum fannst smokkar vera aðgengilegir í búðum en það gat verið feimnismál og vandræðalegt að kaupa hann: „Þetta er ekki eins og að kaupa sér mjólk“. Það gat skipt máli hvar smokkar voru staðsettir í búðum: „það er náttúrlega þægilegra þegar hann er beint við kassann. Þú getur bara kippt honum með þér“. Einnig skipti stærð bæjarsamfélagsins máli: „Erfitt á svona litlum stöðum eins og Akureyri þar sem allir þekkja alla“. Sumir upplifðu óþægilegt viðmót starfsfólks: „Ég lenti í því að ég var að kaupa smokk og gellan sagði: „Njóttu“ það var ekki þægilegt“. Annar greindi frekar frá óþægindum við kaup á smokk: ... svo er það kannski líka mismunandi hvert þú ferð ef þú ferð upp í, skilurðu, Súper [Krambúðin] eða eitthvað og það er kannski unglingur að vinna þá er mjög líklegt að þú fáir eitthvað skrítið augnaráð og óþægilegt en það er þá bara því afgreiðslumaðurinn býr það eitthvað til og er eitthvað að reyna að vera eitthvað eðlilegur en tekst það ekki. En ef þú ferð í apótek og þá eru fagmenn og þú veist ef þú grípur einn smokkapakka þá er bara – er það eitthvað fleira? Í þessari frásögn skiptir það miklu máli hver afgreiðir smokka í verslunum. Smokkakaupin reyndust auðveldari með aldrinum
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84

x

Tímarit hjúkrunarfræðinga

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit hjúkrunarfræðinga
https://timarit.is/publication/1159

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.