Heilbrigt líf - 01.12.1950, Síða 38

fyrir morð, ef sjúklingur þeirra dó vegna afleiðinga
hennar.
Árið 1875 safnaði Landóis skýrslum um blóðgjafir til
þess tíma og fann 347 blóðgjafa getið, þar sem manns-
blóð hafði verið notað, og 129, þar sem mönnum hafði
verið gefið dýrablóð. Jafnframt þessu sýndi hann fram
á, að notkun dýrablóðs var hættuleg vegna áhrifa á blóð-
korn þess, sem blóðið fékk. Um svipað leyti komust menn
að raun um, að blóðflutningur milli manna gat stundum
verið lífshættulegur vegna svipaðra verkana, enda lögð-
ust nú blóðgjafir að mestu niður. Menn komust upp á að
nota saltvatnslausnir og töldu þær fyllilega jafngóðar, ef
ekki betri en blóð. Þetta var að vissu leyti rétt vegna
þeirrar áhættu, sem fylgdi blóðgjöfunum, en það sýndi
sig þó, að áhrif saltvatnsgjafa voru skammvinn og að
þær gátu hvergi nærri komið í stað blóðgjafa.
Blóöflokkar.
Skýringin á því, að blóðflutningur milli manna gat
haft svo alvarlegar afleiðingar, kom ekki fyrr en 1901,
þegar Landsteiner fann blóðflokkana. Að vísu fann Land-
steiner aðeins 3 flokka, en þeim fjórða og sjaldgæfasta
var bætt við af Sturli 1902. Afleiðing þessara uppgötvana
var, að nú var með einföldu prófi hægt að nota blóðgjafir
með fullu öryggi fyrir sjúklingana.
Þessir fjórir aðalblóðflokkar, sem þeir Landsteiner og
Sturli uppgötvuðu og hafa haft svo mikla þýðingu í blóð-
gjöfum, eru táknaðir með upphafsstöfunum 0, A, B og
AB. Skiptingin byggist á efnum, sem eru bundin rauðu
blóðkornunum, þau eru tvö og táknuð með A og B. Þegar
hvorugt þessara efna eru fyrir hendi, er flokkurinn 0,
ef A er eitt, er hann A, ef B er eitt, er hann B, og ef A
og B eru bæði bundin rauðu blóðkornunum, er flokkur-
inn AB. Nú hafa þessi efni mótefni, sem er að fmna í
132
Heilbrigt líf