Úrval - 01.06.1949, Síða 71

VÍSINDI ÁN FRELSIS?
69
marki og færu nú þverrandi, þó
að hann hefði áfram forustuna
í hagnýtum landbúnaðarvísind-
um. Nú hefur þetta allt breytzt.
Mennirnir, sem ekki trúðu á
Lysenko, hafa nú auðmjúklega
beiðst afsökunar og lofað að
vinna að framgangi kenninga
hans. Menn sem hafa skipað
Rússlandi heiðurssess í líf-
fræði — Dubinin, Schmalhaus-
en, Zhebrak og Navashin —
hafa annað hvort misst stöð-
ur sínar eða skrifað auðmjúkar
játningar. Aðeins einn maður
er sagður hafa boðið yfirvöld-
unum byrginn: Nemchinov, hag-
fræðingur og skólastjóri Timi-
ryazev landbúnaðarháskólans.
Honum hefur verið vikið frá.
Hver er skýringin á þessu?
Hún er vissulega ekki sú, að
meðlimir Akademísins hafi loks
látið sannfærast: þeir sjá hvað
er hégómi, engu síður en starfs-
bræður þeirra á Englandi. Hún
er vissulega ekki sú, að Lysenko
hafi rétt fyrir sér, en við hinir
allir rangt. Ekki er þetta heldur
að mínu áliti enn eitt skref til
að samræma alla starfsemi
dialektiskri efnishyggju; það
þarf meira en litla hártogun til
að sýna fram á, að hin nýja
erfðafræði sé marxistiskari en
sú gamla. Reynslan styður ekki
neina af þessum skýringum, en
hún styður þá skoðun, að Lys-
enko sé Sovétstjórninni svo
mikils virði, að hún sé reiðu-
búin að grípa til óvenjulegra
aðgerða til að efla áhrifavald
hans. Ég tel þetta sennilegt af
tveim ástæðum. Allir sem eitt-
hvað þekkja Rússa vita, að
aðgerðaleysi og ófrjóar rök-
ræður hafa alltaf verið einkenni
á rússneskum menntamönnum.
Ef vísindin eiga að starfa í
þjónustu ríkisins, er nauðsyn-
legt, að vísindamennirnir séu
athafnamenn, sem stöðugt leita
að hagnýtum árangri af rann-
sóknum sínum. Vísindin eiga að
vera stefnubundin (tendentious),
ekki hlutlæg. Þetta er einmitt
einkenni á störfum Lysenko.
Vísindakenningar hans eru
kannski einskis virði, en hinar
hagnýtu kenningar hans reyn-
ast vel; og það er árangurinn
af jarðyrkjustörfum Lysenko,
en ekki það sem hann segir í
Akademíinu, sem Sovétstjórnin
lætur sig mestu varða. Þess
vegna er ætlunin með tilskipun-
inni 26. ágúst, sem er (auðvit-
að) ekki runnin undan rifjum
sjálfs Akademísins, heldur fyr-
irskipuð af flokknum, ef til vill