Úrval - 01.06.1949, Page 93

ÓTTINN í LlFI MANNA OG DÝRA
91
kvöld sömu augum og refurinn.
Fyrir okkur geymir rökkrið ó-
tal svipi. Nei, kannski ekki
fyrir okkur öll. En fyrir allt hið
,,siðmenntaða milSistéttarfólk”
. . . alla þá „flibbaklæddu“ . . .
alla hina ,,veluppöldu“ og „fín-
gerðu“ og „heiðvirðu" . . . fyr-
ir þá alla er óttinn dagleg-
ur og stundlegur förunautur,
ógnþrungið hvísl hans í eyrað
er óslitið.
I starfi taugalæknanna eru
kynni þeirra af óttanum svo
tíð, að hann er orðinn hvers-
dagslegur í augum þeirra, og
þá skortir ekki sýnileg tákn um
áhrif hans á okkur. Við reynum
að kæfa rödd óttans, og hann
leitar sér útrásar í magasári;
við bælum niður prófskrekkinn
og hann brýst út í niðurgangi.
Tröllriðin af ótta finnum við
hjarta okkar hamra og strita,
og fyrr en varir lesum við í
blöðunum: „maður deyr af
hjartaslagi.” Hve margir þjást
af viprum í andlitinu? Hve
mörg okkar eru lofthrædd,
hrædd við blóð, eða sísveitt af
nagandi feimni? Og hver veit
tölu þeirra miljóna, sem hinn
sviplausi, óljósi ótti, er við
köllum kvíða, eitrar lífið fyrir?
Það er augljóst mál, að óttinn
er ægilegt og yfirskyggjandi
afl í lífi okkar.
Það er jafneðlilegt fyrir nátt-
úrufræðinginn og taugalækn-
inn að spyrja: j,Hvernig stend-
ur á þessu?“ Hvað hefur hent
hugrekki okkar, sjálfstraust og
sjálfsgleði? Hví erum við grip-
in kvíða, feimni og óþoli?
O
Engum dylst, að ótti manns-
ins á sér að nokkru leyti gildar
orsakir, þegar þess er gætt, að
við erum gædd ríkari skilningi
og ímyndunarafli en dýrin, og
menning okkar er hávær og
flasgjörn og býr okkur ótal
hættur, allt frá umferðaslysum
til atómsprengna. Það er erfið-
ara fyrir skrifstofumann að
afla sér lífsviðurværis en kanín-
una að finna nægju sína af
grænu grasi. Það tekur meira
á taugarnar að fara yfir borgar-
stræti en að ganga yfir burkna-
vaxið skógarrjóður. En mann-
skepnan er sem betur fer, eins
og aðrar skepnur, harðger og
gædd miklum aðlögunarhæfi-
leika; og væru þessi raunveru-
legu óttaefni hin einu, sem við
þyrftum að bera, myndum við
geta vanizt þeim jafnauðveld-
lega og refurinn hefur vanizt