Bókasafnið - 01.02.1999, Page 11

þungamiðja framtíðarsýnar stjórnvalda: „íslendingar verði í
fararbroddi þjóða heims við nýtingu upplýsingatækni í þágu
bætts mannlífs og aukinnar hagsældar."23 Til þess að þetta
geti gengið eftir þarf að skapa öllum bókasöfnum landsins
starfs- og rekstrargrundvöll til að leggja sitt af mörkum til
að ná ofangreindu markmiði. Skapa þarf nemendum jafnan
aðgang að tölvum og þjálfun í upplýsingaleit í tölvuvæddum
gagnabönkum.
I ritinu / krafti upplýsinga24 er staðfest að „Skólasöfn hafa
mikilvægu hlutverki að gegna fyrir skólastarf x upplýsinga-
samfélagi." Síðan segir áfram í ritinu: „Mikilvægt er að
skólasöfn þróist og gegni hlutverki miðstöðvar upplýsinga-
tækni í menntastofnunum." Ennfremur segir þar: „Forgangs-
verkefni er að búa skólasöfnin sem fyrst tækjabúnaði og
mannskap til að rækja hlutverk sitt sem miðstöð upplýs-
inga.“ Þá segir einnig í sama riti: „Skólasafn þarf að vera
staðsett í nágrenni við tölvuver skóla til að tengja upplýs-
ingatækni og skólasafn þannig að þau myndi eina heild."25
Nái þessi metnaðarfulla framtíðarsýn fram að ganga þýðir
það verulega eflingu bókasafna bæði í grunn- og framhalds-
skólum og vonandi samtengingu bókasafna og tölvuvera
skólanna í virkar upplýsinga- og tölvumiðstöðvar þar sem
nemendur hafa meðal annars aðgang að rafrænum gagna-
bönkum.
I ritinu / krafti upplýsingalb er einnig lýst háleitu hlutverki
almenningsbókasafna í upplýsingasamfélaginu. Söfnin eiga
meðal annars „að jafna aðstöðu fólks til aðgangs að upplýs-
ingum“ og tryggja „almenningi aðgang að tölvubúnaði og
upplýsingum á tölvutæku formi.“
Til þess að bókasöfnin geti staðið undir væntingum og
komið til móts við þær miklu kröfur sem gerðar eru til
þeirra í upplýsingastefnu stjórnvalda þarf að búa þeim fjár-
hagslegan grundvöll til að inna þetta mikilvæga og áhuga-
verða hlutverk af hendi.
Lokaorð
Netið er vissulega komið til að vera sem öflugur upplýsinga-
miðill en mikilvægt er að notendur séu sér meðvitandi um
kosti þess og galla, styrkleika þess og veikleika og öðlist enn-
fremur leikni í að fmna og meta þær upplýsingar sem þar eru.
Hvað sem öllum töfrum tækninnar líður og nýjum útgáfu-
möguleikum á Netinu þá verða eftir sem áður vandaðar og
traustar upplýsingar, burtséð frá formi þeirra, sá grunnur
sem góð og vönduð upplýsingaþjónusta bókasafna og upp-
lýsingamiðstöðva hlýtur að byggjast á ásamt hæfu og vel
menntuðu starfsfólki. Aðeins með það veganesti verða bóka-
söfnin styrkur bakhjarl sem upplýsingamiðlun og fjölbreytt
menningar- og menntunarstarf samfélagsins getur stuðst við.
Eftir því sem magn upplýsinganna vex eykst þörfin á að
koma kerfisbundnu skipulagi á þær og að gæðagreina þær á
öruggan og traustan hátt. Þar kemur þekking bókasafns- og
upplýsingafræðinga og annarra starfsmanna bókasafna að
góðum notum.
Vonandi er að stöðugt fleiri bókasöfn landsins geti brunað
á fullri ferð eftir hraðbraut upplýsinganna í framtíðinni, þó
sum þeirra séu stödd á aðrein að henni í augnablikinu og
bíði eftir tækifæri til að komast inn á hana.
Neðanmálsgreinar og tilvísanir
1 Rétt er að benda á að Morgunblaðið nefnir Internetið gjarnan Alnetið, í
3. útg. Tölvuorðasafnstns frá 1998 (Rv., íslensk málnefnd) er aðal-
þýðingin hins vegar Lýðnetið.
2 Sbr. grein höfundar: „Fræðslugildi bóka — aðgengi upplýsinga" í 18.
árg. Bókasafnsins árið 1994, bls. 17-18.
3 Skammstöfun á Transmission Control Protocol/Internet Protocol.
4 Sbr. Clyde, 1996.
5 Sbr. Youngen, 1998, bls. 456.
6 Sbr. Lesk, 1997, bls. 50.
7 Schrock, sjá vefslóð í heimildalista.
8 Sbr. til dæmis Caruso, 1997, bls. 24-25.
9 Sbr. Resnick, 1997, bls. 54.
10 Sbr. sömu heimild, bls. 56.
11 Sbr. Chilvers, 1998.
12 Stefán Hrafn Hagalín, 1999, bls. 58.
13 Þórdís T. Þórarinsdóttir, 1997, bls. 29.
14 Rennie, 1997, bls. 6.
15 Sbr. Gandhi, 1998, bls. 322.
16 Hsieh-Yee, 1998, bls. 28.
17 Sama heimild.
18 Sbr. Lynch, 1997, bls. 48.
19 Sbr. Palmquist, 1998.
20 Viðmiðunarreglur fyrir val d vefsíðum fyrir bókasöfn
(http://www.vefbokasafn.is/vidmidunarreglur.htm), 1998.
21 Margrét Loftsdóttir og Þórdís T. Þórarinsdóttir: Kerfisbundinn efnis-
orðalykill (thesaurus) fyrir bókasöfn. Reykjavík, höf., 1996.
22 Sjá ritin: Framtíðarsýn ríkisstjórnar íslands um upplýsingasamfélagið, í
krafti upplýsinga og íslenska upplýsingasamfélagið sem öll voru gefin út
árið 1996.
23 Framtíðarsýn ríkisstjórnar íslands um upplýsingasamfélagið, 1996, bls. 15.
24 í krafti upplýsinga, 1996, bls. 39.
25 Sama rit, bls. 40.
26 Sama rit, bls. 50-51.
Heimildir
Barker, P: „Electronic libraries of the future.“ Encyclopedia of library and in-
fonnation science. Allen Kent ed. New York: Dekker, 1997, bls. 119-153.
Carrigan, Jackie L.: „Evaluating Internet resources.“ Youth services in libraries
10(4)Summer 1997.
Caruso, Carol: „Before you cite a site.“ Educational leadership 55(3) Nov.
1997.
Chilvers, Alison and John Feather: „The management of digital data. A
metadata approach.“ The electronic library 16(6) des. 1998, bls. 365-371.
Clyde, Laurel A.: „Heimasíða bókasafna.“ Bókasafnið 20 (júní) 1996, bls. 14-
15.
Framtíðarsýn ríkisstjórnar íslands um upplýsingasa?nfélagið. Reykjavík: Ríkis-
stjórn íslands, 1996.
Gandhi; Subash: „Proliferation and categories of Internet directories. A
database of Internet directories.“ Reference & user services quarterly 37(4)
Summer 1998, bls. 319-322.
Hsieh-Yee, Ingrid: „The retrieval power of selected search engines. How
well do they address general reference questions and subject questions.“
The reference librarian 60 1998, bls. 27-47.
/ krafti upplýsinga. Tillögur menntamdlardðuneytisins um menntun, menningu og
upplýsingatækni 1996-1999. Reykjavík: Menntamálaráðuneytið, 1996.
fslenska upplýsingasatnfélagið. Álitsgerð starfshópa. Reykjavík: Ríkisstjórn ís-
lands, 1996.
Leiner, Barry M. (et al.): A brief history of the Internet. Version 3.1
(http://www.isoc.org/internet/history/ brief.html) Feb. 1998.
Lesk, Michael: „Going digital." Scientific American 276(3) March 1997, bls.
50-52.
Lynch, Clifford: „Searching the Internet." Scientific American 276(3) March
1997, bls. 44-48.
Lög um almenningsbókasöfn nr. 36/1997.
Oxbrow, Nigel: „Information literacy - the final key to an information soci-
ety.“ The electronic library 16(6) Des. 1998, bls. 359-360.
Bókasafnið 23. Arg. 1999
9