Bókasafnið - 01.02.1999, Qupperneq 30

Kristín Ósk Hlynsdóttir
Vefsmíði
Internerið hóf göngu sína árið 1960. Árið 1989 bylti
Veraldarvefurinn (e. World Wide Web) Netinu með
tilkomu sinni. Ætlunin er ekki að rekja hér sögu
Netsins heldur þykir höfundi hann hafa verið seinn
að tileinka sér þessa tækni enda kynntist hann henni ekki
fyrr en við upphaf háskólanáms haustið 1995. Þá hóf ég
notkun tölvupósts, en það þótti nauðsynlegt til þess að mót-
taka skilaboð frá kennurum, fá fréttir af félagslífi nema og
ýmislegt fleira. Það var ekki fyrr en haustið þar á eftir sem ég
kynntist Veraldarvefnum á námskeiðinu Internet hjá dr.
Anne Clyde. Þá vann ég einnar einingar aukaverkefni sem
ekki var óaðskiljanlegur hluti af kúrsinum en fólst í gerð vef-
síðu. Eftir það var ekki aftur snúið. Áhugi minn á Netinu
hefur vaxið mikið síðan og er það vefsíðugerðin sem heillar
mig hvað mest. Því er það ekki orðum aukið að ég er himin-
lifandi yfir því að vefsíðugerð og notkun Netsins er eins
mikill þáttur í mínu daglega starfi og raun ber vitni.
Eg hef undanfarin tvö ár starfað á bóka- og skjalasafni
Landsvirkjunar, fyrst í hlutastarfi en svo fullu starfi frá útr
skrift frá Háskóla Islands síðastliðið sumar. Starf mitt felst
meðal annars í yfirumsjón með vinnuhóp um heimanet
Landsvirkjunar auk vefstjórnar. Ég annast auk þess framsetn-
ingu efnis á heimasíðu fyrirtækisins á Netinu (http://www.
lv.is/). Á hverjum degi læri ég eitthvað nýtt af vefsíðu sem
ég heimsæki, grein sem ég les eða tölvupósti sem ég fæ.
Greinasafnið mitt fyllir nokkra kassa og ég bæti við „Favor-
ites“ í vefskoðaranum mínum oft á dag. I þessari grein langar
mig að deila með ykkur ýmsu því sem ég hef sankað að mér
og sérstaklega því sem ég tel mikilvægt við gerð heimasíðu
og/eða upplýsingavefs. Ég tek það fram að miðað við framan-
greint verður aðeins unnt að tæpa á nokkrum atriðum. I
þessu samhengi vil ég einnig benda lesendum Bókasafnsins
sem áhuga hafa á þessu efni á grein dr. Anne Clyde „Heima-
síða bókasafna" sem birtist í 20. árgangi árið 1996 (bls. 14-
15) en sú grein hefur að geyma marga gullmola sem ég mæli
með að vefarar tileinki sér.
Smíði vefsíðu
Smíði góðrar vefsíðu lýkur aldrei. Það er vegna þess að meðal
þeirra eiginleika sem góð vefsíða hefur er að hún er uppfærð
reglulega. Vefstða telst meðal annars góð vegna fjölda heim-
sókna sem taldar eru til hennar. Þeir sem merkja hjá sér vef-
síðu í „Favorites" í vefskoðaranum Microsoft Internet Ex-
plorer eða „Bookmarks" í Netscape gera svo vegna þess að
þeir ætla að heimsækja síðuna aftur. Ekki þó endilega vegna
þess að þeir eigi von á að finna sömu upplýsingarnar þar aft-
ur heldur vegna þess að þeir treysta því að vefsíðunni sé vel
við haldið og hún komi til með að hafa nýjar upplýsingar
fram að færa við næstu heimsókn. Hér skiptir megin máli að
setja uppfærsludagsetningu á vefsíður. Ef gestir sjá hana ekki
minnka líkurnar á því að þeir treysti þeim upplýsingum sem
vefsíðan hefur að geyma. Annað sem prýðir góða vefsíðu er
jafn lítilmótlegt atriði og að hafa ætíð á henni tölvupóstfang
ábyrgðaraðila svo gestir geti borið fram fyrirspurnir, komið
með tillögur um úrbætur eða almennt lýst skoðun sinni á
viðkomandi vefsíðu. Þriðja atriðið í þessari upptalningu
minni er regluleg skoðun tenginga. Fátt ergir gesti eins mik-
ið og tenging á vefsíðu sem virkar ekki. Nauðsynlegt er því
að keyra reglulega skoðun á öllum tengingum og laga eða
fjarlægja þær sem virka ekki lengur.
Eiginleikar góðrar vefsíðu eru fleiri og hafa fjölmargar
bækur og greinar verið skrifaðar um þá bæði í tímaritum og
á Netinu. Patrick O’Hannigan, vefstjóri hjá Seagate Software
Storage Management Group, ritaði grein í Intranet Journal á
Netinu sem nefnist Web Administration Made Easy (http://
www.intranetjournal.com/siteadmin.html). Þar telur hann
upp ýmis atriði sem vert er að hafa í huga við gerð og við-
hald vefsíðna. Hvað hönnun varðar nefnir hann sex atriði,
„The Big Six“, og tel ég mikilvægast það sem hann nefnir
fyrst, „Grow or Die“. Þar fjallar hann um að vefsíðurnar verði
ávallt að innihalda nýtt efni til að gestir þeirra komi aftur og
aftur. I öðru lagi nefnir hann síðutréð sem sé mikilvægt til
þess að gestirnir villist ekki. Síðutréð gegnir lykilhlutverki
við skipulag upplýsingavefs. Gestirnir verða að geta séð hvar
þeir eru og hvert þeir geta farið. Sjötti punktur O’Hannigans
er einnig mikilvægur en hann er að læra af þeim vefsíðum
sem nú þegar eru á Netinu. Hann spyr til hvers annar mögu-
leikinn sé á „View Source“ þar sem við getum skoðað HTML
skipanirnar, Java og annað sem notað hefur verið til að útbúa
vefsíðuna sem við erum að heimsækja það og það skiptið. Ég
hélt fyrirlestur fyrir skömmu fyrir Islandsdeild European
Management Assistants sem eru samtök einkaritara. Þar
lagði ég einmitt mikla áherslu á að vefsmiðir eyði ekki tíma í
að vera sífellt að finna upp hjólið heldur skoði það sem aðrir
hafa gert og api það eftir. Síðan getur hver og einn aðlagað
og endurhannað vefsíðurnar eftir sínu höfði.
28
Bókasafnið 23. árg. 1999