Læknaneminn - 01.09.1966, Blaðsíða 24

LÆKNANEMINN
n
angur hans, greind, einfaldlega svo
og svo mikil í samauburði við
þann hóp, sem úrtakið byggist á.
Hið statiska lögmál gildir einn-
ig, þegar samin eru greindarpróf
og ákveðið er, hvaða hæfileikar
séu bezti mælikvarðinn á greind.
Tilgátan er sett fram um hæfi-
leika, sem kunni að vera mæli-
kvarði á almenna greind, t. d.
athyglisgáfu, formskyn, reikni-
gáfu, hæfileikann til hugtakamynd-
unar, minni, svo eitthvað sé nefnt.
Eftir að þessir hæfileikar hafa
verið prófaðir við stöðlun, má
reikna út fylgni þeirra innbyrðis,
það er, hvað þeir fylgiast mikið að
hvað þeir hafa sameiginlegt. Fund-
i"t hefur. að hæfileikar fvlgiast að
h.iá mönnum, og það er þessi sam-
eiginlegi eiginleiki hinna mismun-
andi hæfileika, sem við nefnum al-
menna greind. Hæfileikar hafa þó
að geyma mismikið af hinni al-
mennu greind og sumir svo lítið,
að þeir hæfa ekki til mats á greind,
enda þótt mikilsvert kunni að
vera að vita um þessa sérhæfi-
leika. Minni er t. d. lélegur mæli-
kvarði á almenna greind, en al-
menn þekking tiltölulega góður
mælikvarði.
Greindarpróf eru vel fallin til
skýringa á grundvallaratriðum
allra sálfræðilegra prófa. Öll
byggjast þau að meira eða minna
leyti á statiskum hugtökum, svo
sem meðaltali, fylgni og dreifibili,
enda þótt hinar sálfræðilegu for-
sendur að baki þeirra séu harla
mismunandi.
Hér á eftir mun ég lýsa nokkr-
um helztu greindarprófum, sem
notuð eru hér á landi.
Greindarpróf eru til af mörgum
gerðum, verkleg, munnleg, skrif-
leg, einstaklingspróf og hóppróf.
Hér á landi eru í notkun tvö stöðl-
uð próf, bæði alhliða einstaklings-
próf, greindarpróf dr. Matthíasar
Jónassonar, sem er sniðið eftir
Binet prófkerfinu, og greindar-
próf Wechslers fyrir fullorðna,
sem Kristinn Björnsson hefur
þýtt og staðlað að nokkru leyti.
Auk þeirra eru í notkun hér nokk-
ur próf, verkleg eða skrifleg, sem
ekki hafa verið stöðluð hér. Mun
ég aðeins nefna eitt þeirra, Raven
Progressive Matrices.
Greindarpróf dr. Matthíasar
Jónassonar (M. J. 1956): Er dr.
Matthías birti niðurstöður sínar
árið 1956 í bókinni Greindarþroski
og greindarpróf, kom í ljós árang-
ur af 10 ára starfi hans að greind-
arrannsóknum hér á landi. Er
óhætt að telja þetta verk hans
með beztu vísindaverkum okkar Is-
lendinga. Greindarpróf dr. Matt-
h’asar gefur í enmi eftir vönd-
uðustu greindarprófum, sem er-
lendis hafa verið gerð að vísinda-
legri nákvæmni og að því leyti
hefur það sérstöðu, að sennilega
hefur ekki annars staðar verið
notað stærra úrtak einstaklinga
við stöðlun greindarprófs. Fjöldi
prófaðra var nálægt 5000 börn á
aldnnum 3-16 ára. or>- var bað um
13,2% allra barna á landinu á
þessum aldri og um 3,4% þjóðar-
innar. og hefur hve^ei í heimin’im
verið notuð svo stór hundraðs-
tala við stöðlun grendarprófs.
Greindarpróf dr. Matthísar er
sniðið eftir prófkerfi Binets, hins
franska, er fyrstur samdi greind-
arpróf og tók í notkun árið 1905,
en hefur verið endurbætt margoft
síðan. Prófkerfi betta er sett sam-
an úr fjölda mismunandi atriða,
munnlegum, verklegum og skrif-
legum, sem raðað er eftir þvngd í
aldursstig frá 2ja ára til 14 ára,
en þar fyrir ofan eru 4 þyngri stig
fyrir eldri börn og betur gefin og
fullorðna. Fundinn er greindar-