Læknaneminn - 01.09.1966, Blaðsíða 30

so
LÆKNANEMINN
vinnslR teknr- p,ðe;rm stnnd
og hefur maður þá í höndunum
nokkra husfmynd um persónuleika
og skanyerð einstaklinysins, hvort
oy þá hversu mikið hann víkur frá
hinu normaia os? í hvaða átt. MMPI
er miöy vinsælt meðal almennra
lækna í Bandaríkiunum, sem eink-
um nota það til að vinsa úr
psvehiatriska siúklinya, sem eru
mikill hluti þeirra, sem til lækna
leit.a i^op-ria somatiskra krmnt.ana.
MMPI hefur nú verið þvtt á
íslenzku 01? minni háttar stöðlun
srerð. Rannsóknir með prófið hér á
landi eru þó enn á frumstisri, en
væntanleya verðnr það nothæft
áður en langt um líður.
0""'"*';sk nróf:
Finkenni orvaniskra siúkdóma í
m i ðtau o-pker f i nu koma vfirleitt
fram að einhveriu levti í sálarlífi
siúklinysins. Því hefur það síauk-
Í-rt n ð sálfrpoðino-nr p-rpinj hvnrt
siúkdómurinn sé til staðar, hversu
mikil áhrif hnnn hafi á greindar-
far oo- nersónuleika siúklingsins og
iafnvel. að heir lokaliseri hann.
Oft p-eta sá.lfræðileg próf greint
organiskar truflanir, án hess að
neurolomsk sknðun eða FFO finni
merki hpirra. Greindarpróf eins og
Weehsler gefa góðar upnlvsingar
um nro-aniskar truflanir. Árangur-
inn í ákveðnum háttum er bá áber-
andi lakari. Einkum er bað Minni,
T .ikingar thugta.kamyndun) .Reikn-
ingur og beir bættir, sem byggiast
á samhæfandi skvniun, sem skerð-
ast vegna organiskra skemmda.
Stundum er aðeins einn eða tveir af
þessum þát.tum lækkaðar, og oft
má finua líkur fvrir organiskum
skemmdum í einstökum svörum
siúklingsins hótt hin tölulega út-
koma gefi ekki tilefni til grun-
semda. Rorschach-prófið er einnig
mjög næmt fyrir organiskum
truflunum, einkum eins og bær
koma fram í tilfinningalífinu.
Mörg próf hafa verið gerð sér-
staklega til að meta organiskar
skemmdir. Mun ég nefna tvö
þeirra.
Goldstein-Scheerer próf: Eitt
af því fyrsta, sem verður fyr-
ir áhnfum pf nrp-aniskum trufl-
unum er hæfileikinn til hugtaka-
mvndunar. Hugsun sjúklingsins
verður einskorðuð við hið hlut-
bundna. Sem dæmi um hugtaka-
mvndun má taka einfalt dæmi:
„Að hvaða leyti eru hamar og
skrúfiárn lík? Bezta svarið við
þessari spurningu er að siálfsögðu
„bæði verkfæri". Hin hlutbundna
hugsun ræður ekki við hugtakið
,,vevkfæn“. Hið á.breifaulega er
nærtækara og siúklingurinn reyn-
ir að bera saman lit, lögun eða
efni. Vísir að afstæðri hugsun
mundi vera „bæði notuð við smíð-
ar“ og e. t. v. gæti hann með hiálp
skilið hið sameiginlega hugtak
„verkfæri," allt eftir því, hversu
mikið bessi hæfileiki er skert.ur.
Goldsteinnrófið er nokkuð viða-
mikið próf, sem prófar ýmsar hlið-
ar á þessum hæfileika, einkum
með verkefnum, sem ekki verða
leyst með ,,lærðum“ svörum, eins
og dæmið að ofan gæti gefið til-
efni til. Efniviður prófsins eru alls
konar hlutir með mismunandi lög-
un, liti, efni eða notkunareigin-
leika, og á prófaði að flokka þá á
ýmsa vegu og segja til um á hvaða
hugtaki flokkunin byggist.
Bender-Gestalt: T>etta próf er
miög einfalt að gerð. Prófaði á að
teikna 9 einfaldar geometriskar
myndir eftir fyrirmynd. Prófið
sýnir, hversu góð formskynjun og
motorik prófaða er. Helztu villur,
sem organiskir siúklingar gera,
eru: tilhneyging til að teikna sum-