Læknaneminn - 01.09.1966, Blaðsíða 57

LÆKNANEMINN
57
farvegir, sem næringarvökvinn fer eftir,
að vera opnir. Stöðugur straumur þarf
að leika um yfirborð hverrar frumu.
í mjúkum vef jum eiga frumur og frumu-
kerfi að vera hreyfanlegt hvert gagn-
vart öðru eins og hlutir í liðugri vél.
Þetta ástand getur raskazt af ýmsum
ástæðum t. d. contusionum, alls konar
bólgnm, ekki sízt virus bólgum, sem
eru svo mjög algengar, kuldaáhrifum
og fleiru. Frumurnar límast saman og
loka farvegum á mismunandi stórum
svæðum. Straum megin stíflunnar tútn-
ar vefurinn út, bólgnar, og fær ónóga
næringu. Þetta eru svonefnd infiltröt.
— Hér mætti skjóta inn í kenningu um
uppruna cellulita, en það er sérstök
tegund infiltrationa. Þeir eru taldir af-
leiðing hálfmeltra efna, sem útfellast
í vefina vegna „leti“ líkamans, sem
hefur ekki dáð í sér til að fullbrenna
fæðunni og losa sig við úrganginn.
Bandvefur likamans gefur frá sér sýru,
sem gengur í samband við útgangsefni
og myndar gelatin og hjálpar til að
„vista" þau í vefjunum. Þar af mynd-
ast nefndar samloðanir. Sannazt hefir,
að hyaluronidase verkar sem ,,þynnir“
á vefjalímið (galatinið) og getur hjálp-
að til að opna stíflurnar. Afleiðingin
verður þreyta á staðnum og þennslu-
kennd, sem orðið getur að kvölum. All-
ar hreyfingar teygja á vefjasamvöxtum
og valda sársauka. Verndarreflexar
banna aðliggjandi vöðvum að starfa,
með öðrum það myndast defence. Þetta
hygg ég vera fysisk-mechanisku skýr-
inguna á mörgum myosum og subcutan
infiltrötum. Þau eru algengust á síðu-
börðum á feitlagnu fólki og á abdomen,
geta annars komið alls staðar á líkam-
ann. XJpphafið hefur oftast verið inn-
vortis sjúkdómur, salpingitis, chronisk-
ur appendicitis, colitis, cholecystitis,
eða — cholelithiasis og meðfylgjandi
vöðvaspenningur með stasis. Þetta var
sama ástand sem ég minntist á hér að
framan og sagði að það hefði gabbað
margan kirurginn. Á Hald sá ég oft
sjúklinga, sem höfðu verið holskornir
allt að 10 sinnum, og á fyrstu árum
mínum hér sá ég ósjaldan sjúklinga
með torráðnar cicatricillar kviðkross-
gátur. ,
Danirnir nefndu þessa sjúklinga
fórnarlömb kirurganna. í raun og veru
eru þeir engu síður fórnarlömb lyf-
læknanna, því það er víst aðeins einn,
sem getur talið allar lyfjabúðargöngur
þessa fólks og allar þær mixtúrur, pill-
ur og áburði, sem það hefir orðið að
kaupa. Þó tekur út yfir þegar haugað
er antibiotica í svona sjúklinga með
algjörlega aseptiska sjúkdóma. Oft hef
ég fyrirhitt sjúklinga, sem kvarta um
spenning og verki í smáþörmum eftir
áreynslu. Venjulega finnst þá, að ingu-
inal eitlar eru mikið stækkaðir og
stundum sárir. Finnist skeina á fætin-
um, er skýringin eðlileg og þá sjálfsagt
að nota antibiotica, en hin tilfellin eru
mörg, þar sem ekkert sár finnst, enda
staðhæfa sjúklingar, að þetta komi að-
eins eftir áreynslu. Bólgan hverfur í
bili við hvfld og hitameðferð. Hvað er
nú þetta? Hér er um að ræða þrenglsi
í frárennsli eitlanna, þ. e. a. s. í lymfu-
æðum centralt við þá, og hér ganga ánti-
biotica álíka mikið og blávatn. Þá
kemur spurningin, hvers vegna kirurg-
arnir rugluðu abdominal infiltrötum
saman við innvortis sjúkdóma. Þetta
byrjaði oftast sem innvortis sjúkdóm-
ur, sem olli defence og stasis á kviðar-
vegg (myosum, infiltrationum) Fyrsti
kirurginn var í góðum rétti. Þótt frum-
orsökin væri burtnuminn, hafði mynd-
azt þarna circulus vitiosus, infiltrötin
ertu vöðvana, sem spenntust æ meir og
héldu við infiltrötunum, og stíflunum.
Sjúklingarnir héldu áfram að kvarta um
verki og spenning og voru viðkvæmir
á staðnum, en samkvæmt barnalærdóms-
bókunum var þarna ekkert fyrir annað
en innyfli. Hvað var þá annað að gera
en skera, Ég leyfi mér að nefna einn
sjúkling, sem sendur var til mín á síð-
ari árum. Miðaldra kona hafði all lengi