Læknaneminn - 01.09.1966, Blaðsíða 48

LÆKNANEMINN
48
standa í 10—15 sek. og hætta jafn
skyndilega og þær byrjuðu. Lítið
sér á barninu, fyrr en slík verkja-
köst hafa staðið nokkra hríð,
komið hvert á fætur öðru með 5—
10 mín. millibili. Það verður með-
tekið í verkjahviðunum, fölt og
kaldsveitt, kastar upp, þornar og
losteinkenni segja til sín. Engar
hægðir, en blóðugt slím gengur
niður um endaþarminn. Þegar öll
þessi einkenni eru til staðar, er
auðvelt að þekkja sjúkdóminn og
er þá ekki eftir neinu að bíða með
skurðaðgerð, þar sem þeim mun
meiri hætta er á að drep komi í
görnina vegna blóðrásartruflana
sem einkenni hafa staðið lengur.
Torvelt er að greina sjúkdóminn í
hinum vægari tilfellum, þar sem
innhverfða görnin skríður ekki
áfram, en hrekkur öðru hverju til
baka. Einungis í þeim tilfellum, en
ekki hinum alvarlegri getur verið
réttlætanlegt að nota innhellingu í
ristil til lækningar þessa sjúkdóms.
Þegar kviðslit í nafla eða nár-
um valda verkjum, er það venju-
lega vegna þess að netja eða görn
klemmist út í haulpokann. Er auð-
velt að þekkja slíkt og lækna með
skurðaðgerð.
Fylgjast þarf vel með börnum,
sem hafa verki í kvið eftir ytri
áverka. Blæðing frá sprunginni lif-
ur, milti eða rifnum æðum í garna-
hengi segir oft ekki til sín fyrr en
eftir nokkra klukkutíma og á með-
an getur sjúklingurinn virzt hinn
hressasti, en fer þá allt í einu í
lost. Merjist gat á meltingarfæri,
sem venjulegast er þá skeifugörn
eða mjógirni, mætti búast við að
sjá frítt loft undir þind á yfirlits-
mynd af kviðarholi, tekinni af
sjúklingi sitjandi.
Þvagfœrasjúkdómar eru algeng-
ir hjá börnum, með svipuð ein-
kenni og fylgja þeim sjúkdóm-
um í kviðarholi, sem bráðrar
skurðaðgerðar þarf við, svo sem
verki, ógleði, uppköst og upp-
þembu. Verkirnir stafa venjulega
af þvagrennslishindrun, sem með
tímanum leiðir óhjákvæmilega til
sýkingar í þvagfærum. Meðfædd
missmíði á þvagfærum, svo sem
þrengsli á mótum nýrnaskjóðu og
þvagleiðara er næstum alltaf or-
sök til slíkrar hindrunar á þvag-
rennsli. Nýrnasteinar geta þó
einnig komið fyrir hjá börnum og
valdið þvagstíflu. Til greiningar
sjúkdóma í þvagfærum er stuðzt
við þvagrannsóknir og ýmiss konar
röntgenmyndatökur. Meðferðin
beinist fyrst og fremst að því að
vinna bug á þvagfærasýkingu, sé
hún til staðar, og í öðru lagi að
ráða bót á þeim missmíðum, sem
kunna að finnast, með skurðað-
gerð, sé það gerlegt.
Við purpura non-thrombocy-
topenica (Henoch-Schönleini), sem
kemur eingöngu fyrir hjá börnum,
fylgja stundum sárir magaverkir
og uppköst. Þessi sjúkdómsmynd
líkist oft botnlangabólgu, en
venjulegast eru jafnframt húð-
blæðingar til staðar og á þá ekki
að vera erfitt að þekkja sjúkdóm-
inn.
Fjöldi sjaldgæfra sjúkdóma geta
komið til álita við greiningu sjúk-
legs ástands í kviðarholi, svo
sem magasár, ileitis terminális,
colitis ulcerosa, polypar t ristli,
pancreatitis acuta og fleiri.
Að lokum skal lítillega vikið að
þeirri sjúkdómsmynd, sem einkum
kemur fram hjá yngstu börnunum,
þar sem öll einkenni benda í fljótu
bragði til sjúkdóms í kviðarholi,
en við nákvæma skoðun finnst
sjúkdómurinn í öðrum líkams-
hluta. Viðbrögð barnsins við verkj-
um eru svipuð, hvaðan sem þeir
eru runnir. Það grætur, byltir sér