Læknaneminn - 01.09.1966, Blaðsíða 29

LÆKNANEMINN
29
umhverfi. Prófaði á að segja sögu
um hverja mynd, greina frá per-
sónum og atburðum, hugsunum og
tilfinningum þeirra, sem við sögu
koma. Tilgátan að baki prófsins er
sú að prófaði samsamist einhverri
aðalpersónu sögunnar, ætli honum
hugsanir sínar og tilfinningar og
viðhorf við hinum ýmsu persónum
í hans eigin umhverfi, sem sjá má
af túlkun hans á myndunum og
þeim atburðum, sem hann lætur
gerast. Segja má, að prófið hafi
einkum tvenns konar tilgang. I
fyrsta lagi að meta hæfileika ein-
staklingsins til að tjá dulvitaðar
hugsanir og tilfinningar og í öðru
lagi að kanna duldir og árekstra í
sálarlífi hans. Prófið má nota til
nákvæmari efnislegrar lýsingar á
sálarlífi einstaklingsins, burtséð
frá byggingu persónuleikans. Það
er gagnlegt til að kanna hæfileika
hans til að notfæra sér sállækningu
(psychoterapy) og jafnvel má nota
það sem inngang að terapi, sög-
urnar geta bemb'nis stimulerað
frjálsar hugrenningar sjúklings-
ins.
Allt prófið tekur um 2—3 stund-
ir, en oft eru aðeins fáar myndir
lagðar fyrir
M M P.I, (Minnesota Multiphasic
Personalitv Inventorv): Próf bett.a
er mjög annars eðlis en tvö hin
fyrrnefndu. Þetta er ekki dyna-
miskt próf, það kafar ekki niður
í dulvitundina, dregur ekki fram
þau öfl, sem að baki liggja né
skvrll orsakir fvrir ásto.ndi ein-
staklingsins. Það lýsir aðeins per-
sónuleikanum eins og hann kemur
fram á ytra borði, dregur fram þá
þætti presónuleikans, sem eru mest
áberandi. Prófið er af hinni svo-
nefndu ,,true-false“ gerð, sem al-
geng er í Bandaríkjunum og víðar,
en eru lítt eða ekki notuð hér enn.
Það samanstendur af 550 atriðum
eða staðhæfingum, sem lýsa hugs-
unum ,tilfinningum, skoðunum og
hefðun. Prófaði á einfaldlega að
merkja við á þar til gert eyðublað,
hvort staðhæfingin sé rétt eða
röng varðandi hann sjálfan, hvort
hún eigi við hann eða ekki. Atrið-
in eru upphaflega valin þannig, að
tekin eru saman mest einkennandi
lýsingar ákveðinna sjúkdómshópa
á einkennum sínum, persónuleika,
skoðunum o. s. frv. Niðurstöður
prófsins sýna, að hve miklu leyti
prófaði líkist þessum tilteknu
sjúkdómshópmn. Prófið hefur að
sjálfsögðu verið vandlega staðlað,
þar sem það er í almennri notkun,
og má með útreikningum finna,
hvort eða hvað mikið einstakling-
urinn víkur frá hinu normala í
hverjum þætti. Sömuleiðis hafa
verið gerðar rannsóknir á hlutföll-
um innbyrðis milli bátta, þannig
að lokaniðurstaðan felur í sér al-
hliða lýsingu á persónuleikanum.
Sjúkdómsþættirnir eða klinisku
þættirnir eru 8: hypochondria,
depression, hysteria, psychopathia,
paranoia, psychasthenia, schizop-
hrenia og mania. Aðrir þættir,
sem alltaf eru metnir jafnframt
eru masculimtv/feminitv. að hve
miklu leyti einstaklingurinn sam-
samast sínum kynbræðrum eða
systrum; innhverfa/úthverf a;
styrkleiki siálfsins, sem hiálpar til
að meta, hversu alvarlegur siúk-
dómurinn er og hversu batahorfur
eru góðar. Auk þess eru skráðir
um 200 aðrir þættir, sem reikna
má út, allir að siálfsögðu bvggðir
á statistiskum útreikningum. Svo
dæmi sé nefnt má færa líkur fyrir
því, hvort verkur í mióhryg°-num
sé af sálrænum eða líkamlegum
toga spunninn.
Próf þetta er mjög ha°kvæmt.
Prófaði vinur einn að verkefninu,
sem tekur iy>—2 tíma. Töluleg úr-