Læknaneminn - 01.09.1966, Blaðsíða 52

52
LÆKNANEMINN
útrýmdi smám saman öðrum lækninga-
aðferðum úr vitund manna. Nú vita
allir læknar, hversu örlítil hundraðs-
tala reynist nýt af þeim meðulum, sem
notuð hafa verið, ásamt með svart-
kufli, síðsireggi og Latinu um aldaraðir.
Latneska orðið medeor þýddi upphaf-
lega ég hjálpa sjúkum, þ. e. með hvers
konar hjálparmeðulum sem er. Þetta
orð varð smám saman að heiti á lyfj-
um, medicina þýddi lyf, og loks færðist
það yfir á allt læknisfræðikerfið. Sá
sem las læknisfræði, hét studiosus medi-
cinae, og síðar var chirurgiae leyft að
vera með.
Það var því ekki að undra, þótt fys-
iskar lækningar ættu örðugt uppdrátt-
ar, þegar þær fóru aftur að skjóta upp
kollinum. Kom þar til, að auðvitað var
fúskað í þeirri grein, eins og í öðrum
lækningum, bæði af lærðum og leikum.
1 öðru lagi höfðu medicina og chirurgia
algert einræðisvald á sviði lækninga-
tilrauna. Það er því ekki fyrr en á allra
seinustu árum, að læknastéttin hefur
yfirleitt viðurkennt þessa sérgrein. Nú
er hins vegar svo komið, að allar fysi-
urgiskar stöðvar eru yfirfullar af klöss-
unarsjúklingum — sjómennirnir, sem
komið hafa til mín með ára miilibili,
vegna gigtarlasleika, hafa fundið upp
þetta orð. Þeir segjast vera komnir í
klössun. Mér finnst það reyndar lýsandi
og einnig viðurkennandi fyrir þær að-
gerðir, sem þeir hafa fengið.
Mér er ekki fullkunnugt um, hversu
mikið hefur verið kennt um fysiurgi í
íslenzka læknaskólanum síðan ég var
þar, en stundum verð ég að álíta, að
það hlyti að vera talsvert mikið. Það
hefur ósjaldan komið fyrir, að kolleg-
arnir blessaðir hafa verið svo yfirmett-
aðir af þekkingu í fysiurgi, að þeir hafa
orðið að miðla okkur sérfræðingunum
nokkru af henni til að létta á sér. Sjúkl-
ingar voru símsendir, útskýrt hver
sjúkdómurinn væri, gefin fyrirmæli um
hvers konar fysiskar aðgerðir skyldu
viðhafðar. Stundum botnað með, að
auðvitað væri þetta bara ut aliquid
fiat.
Er ég árið 1930, kom heim eftir 4
ára sérnám í fysiurgi, í Danmörku og
fleiri löndum, reyndi ég að finna ís-
lenzkt orð, sem betur næði merking-
unni í orðinu fysiotherapia en nudd.
Eyrir utan það að hafa fremur niðr-
andi merkingu, minna á slæleg vinnu-
brögð eða nöldur, nær það ekki nema
yfir örlítið brot af því, sem felst í orð-
inu fysiotherapia. Ég leitaði m. a. til
próf. Guðmundar Finnbogasonar, en
nýtt nafn fann hann ekki. Ég auglýsti
því gigtlækningar, þótt það sé álíka
ófullkomið og nuddlækningar, en raunar
fallegra. Nú mun vera farið að nota
nafnið orkulækningar. Má vera, að það
mýkist í munni með tímanum.
Almenningur hefur í samræmi við
þann skilning og mat, sem læknarnir,
starfsbræður okkar, hafa lagt á störf
okkar fysiurga, farið að álíta, að við
værum þeirra hjálpar- og aðstoðar-
menn. T. d. get ég nefnt, að sjúkl-
ingar hafa oft spurt mig, hvort þeir
ættu að greiða mér hjálpina, eða gera
það upp við heimilislækninn. Eins var
það lengi vel með S.R. Á eyðublöðum
fyrir tilvísun til fysiurga var ekki gert
ráð fyrir rannsókn né greiðslu fyrir
hana. Það tók okkur hart nær 30 ár að
fá greiðslu fyrir rannsókn þeirra sjúkl-
inga, sem til okkar voru sendir á veg-
um S.R. Mun ég á eftir nefna nokkur
dæmi um það, hversu hæpið er oft
fyrir okkur að treysta sjúkdómsgrein-
ingum rannsóknarlaust. Jafnvel hef ég
verið svo heppinn, að geta afstýrt fys-
iskum aðgerðum á mörgum sjúklingum,
sem ýmist voru sendir til mín eða komu
af sjálfsdáðum.
Langar mig nú til að taka nokkrar
glefsur a.f sjúkdómsgreiningum, sem
áttu að fara í „nudd“. Spondylitis tb., þar
sem stór gibbus var á lumbalregion
(rtg.mynd sýndi, að tveir liðir voru
nærri horfnir). Meðhöndlað áður sem
ischias. Drengur kom haltrandi til mín,