Læknaneminn - 01.11.1967, Qupperneq 31

LÆKNANEMINN
31
Páll Ásgeirsson, lœknir:
Taugaveikluð hörn
og þjóðfélagið
Fyrirlestur fluttur á landsfundi
Landsambands íslenzkra barnavernd-
arfélaga í Iláskóla Islands, 15. sept-
ember 1967. Birtist samkvæmt ósk
ritstjórnar Læknanemans. Tekið skal
fram, að fyrirlesturinn er saminn
fyrir almenning, en getur engu að
síður átt erindi til læknanema.
Starfsgrein mín, barnageðlækn-
ingar, er sú grein læknisfræðinnar,
sem veitir meðferð börnum, sem
eiga við sjúklegt sálarástand að
stríða. Verksviðið er þó víðtækara.
Starfsbræður mínir reyna að hafa
áhrif á mál barna á sviði geð-
verndar, þar sem reynt er að forða
sem flestum börnum frá því að
verða andlega sjúk. Þessi sérgrein
er ein hin yngsta innan læknis-
fræðinnar. I ýmsum löndum örl-
aði á greininni snemma á þessari
öld. Frá því að Sigmundur Freud
tók að grafast fyrir um bernsku
sjúklinga sinna, hefur áhuginn á
myndun sálarlífsins á bernsku-
skeiði farið vaxandi, og menn hafa
orðið æ sannfærðari um mikilvægi
fyrstu reynslu manneskjunnar af
heiminum. Auk þess, sem greinin
hefur látið sig varða mál barna
og unglinga, hafa ýmsir þá trú, að
hin eina raunsanna leið til fram-
þróunar á þekkingu mannsins á
sálarlífi sínu liggi á þessu sviði,
og þessvegna eru í ýmsum lönd-
um í gangi gífurlegar vísindarann-
sóknir á þessu sviði. En á Norð-
urlöndum fæddust barnageðlækn-
ingar sem sérgrein upp úr síðustu
heimsstyrjöld. Jafnskjótt og farið
var að fást við vandamálin, má
segja, að slík kynstur hafi borizt
að af börnum, sem meðferðar
þurftu við, að greinin hefur engan
veginn haft undan. Auk þess hef-
ur þurft að mennta starfsfólk til
margvíslegra starfa á ýmsum
skyldum sviðum. Síðustu árin hef-
ur sérdeildum farið ört fjölgandi.
Á Islandi er þessi grein enn ekki
fædd. En ótal aðilar finna fyrir
þeim vandamálum, sem bíða úr-
lausnar, og margir reyna eftir
megni að taka að sér hin sjúku
börn, en finna sárt fyrir skortin-
um á sérlærðu fólki og heppileg-
um aðstæðum.
Efnið, sem ég ætla að ræða
um hér, er taugaveikluð börn.
Merkingin, sem flestir leggja í það
orð, held ég sé börn, sem sýna vtri
einkenni sálrænna vandræða. Und-
ir þá skilgreiningu geta allir sál-
sjúkdómar barna fallið. Það er
fyrst að nefna börn, sem eru í sál-
rænum vandræðum vegna óheppi-
legra áhrifa umhverfisins, iim-
hverfissködduð börn. 1 öðru lagi
nevrótísk börn. Þá börn, sem hafa