Læknaneminn - 01.06.1975, Blaðsíða 35

í 10 daga. Eftir viku frá meÖferð er þvag tekið til
ræktunar. Einnig má nota Ampicillin kúr, en það er
óþarflega dýrt. Eins og allir vita má aldrei nota
detracyclin á meðgöngu vegna liinna óheillalvæn-
legu áhrifa þess á beinvöxt og tennur. Ekki má held-
ur nota Streptomycin eða Kanamycin vegna áhrifa
þessara lyfja á 8. taug fóstursins. Lyfið Bactrim inni-
heldur sulfamethoxazol og trimethoprim og er mik-
ið notað við þvagfærasýkingar. Það má þó ekki nota
það við þvagfærasýkingar hjá þunguðum konum,
þar sem trimethoprim er folinsýruantagonisti. Hugs-
anlegt er talið, að það hafi skaðleg áhrif á fóstrið.
Sumir halda því fram, að ABU sjúklinga skuli með-
höndla með sýklalyfjum allan meðgöngutímann14
°g aðrir eru þeirrar skoðunar, að þvagræktun skuli
gerð við hverja komu í mæðraeftirlit.9 Enn er á
i'uldu, hvort hinn aukni kostnaður, sem slíkt hefur
í för með sér, vegi upp á móti því sem vinnst.
Cystitis
Blöðrubólgulík einkenni, þ. e. a. s. sviði við þvag-
lát, tíð þvaglát og bráð þörf eru tiltölulega algeng
a nreðgöngu. Hins vegar er erfitt að meta tíðni ó-
svikinnar blöðrubólgu, þ. e. a. s. staðbundinnar sýk-
íngar í þvagblöðru. Sviði við þvaglát getur stafað
af urethritis eða candidiasis. Algengt er, að konur á
fyrstu mánuðum meðgöngu svo og á síðasta mánuði
ergi við þvaglátaerfiðleika að etja, einkum tíð þvag-
lát. Þetta er nefnt vesica irritabilis og orsakast af
aukinni fyrirferð legsins. Ekki er hægt að slá því
föstu, að þvagfærasýking sé til staðar nema þvag-
ræktun hafi verið jákvæð. Því miður er málum oft
þannig háttað við þvagfærasýkingar, að tiltölulega
l'till fjöldi sýkla finnst í þvaginu, þar eð þeir ná
ekki að fjölga sér vegna hinna tíðu þvagláta, sem
skola þeim út. Greiningin fæst þá með klinik, botn-
fallsrannsókn og ræktun. Blöðrubólgu á ætíð að
meðhöndla með viðeigandi sýklalyfi, þar sem sýk-
lngm dreifist auðveldlega upp á við og getur orsak-
að pyelonephritis.
t*yelonephritis aeuta (PNA)
Pyelonephritis með einkennum kemur fyrir hjá
u- þ. b. 2% þungaðra kvenna. Greiningin er auðveld
þegar sjúklingur hefur blöðrubólgulík einkenni,
hroll, háan hita, lendarverki og bakeymsli yfir nýrna-
stað. Þess ber þó að minnast, að eitt eða fleiri ein-
kenni getur vantað og verður þá sjúkdómsmyndin
óljósari. Pyelonephritis acuta getur jiannig eingöngu
gefið sig til kynna sem blöðrubólga, hrollur eða hiti.
Venjulega er pyelonephritis acuta beggja megin. Oft-
ar eru þó einkennin meira frá hægra nýra, sennilega
vegna þess, að legið lig'gur yfir til hægri og eykur
þvagrennslistregðuna þeim megin. Pyelonephritis er
algengastur á síðasta þriðjungi meðgöngu. Coli-form
sýklastofnar eru helstu orsakir, þar að auki staph.
aureus, proteus og pseudomonas. Ennfremur stuðlar
eftirfarandi að pyelonephritis: ABU, útvíkkun
þvagleiðara og nýrnaskála, þvagtregða (stasis),
vesico-ureteral bakflæði, þögull pyelonephritis, van-
skapanir nýrna og steinar. Greiningin er grunduð á
kliniskri mynd ásamt þvagræktun, talningu sýkla og
næmisprófi. Þess ber að gæta, að þvagræktun og
botnfallsrannsókn gelur verið neikvæð fyrstu dag-
ana sökum þess, að sýkingin er aflokuð. Sjúklinga
með pyelonephritis acuta skal ávallt leggja inn á
sjúkrahús og er þá einkum fóstrið haft í liuga. Mikil-
vægt er að hefja meðferð fljótt. Ampicillin 500 mg
x 4 í vikutíma, síðan 250 mg x 4 í vikutíma gefur
góðan árangur. Fylgjast verður með þvagi á eftir. Á
sumum spítulum í Svíþjóð er sjúklingnum gefnir
stórir skammtar af BenzylPenicillini, 2,5 millj. ein-
ingar x 2-3 ásamt Sulfa eða Nitrofuratoin.9 Þessi
mikla Penicillin gjöf veldur það hárri concentrartion
í þvagi, að sýkladrepandi verkun fæst á flesta gr.
neikvæða stafi, enda þótt næmispróf in vitro séu
neikvæð.
Pyelonephritis ehronica (PNC)
Andstætt sjúklingum með PNA hafa sjúklingar
með chronisku myndina lítil eða engin einkenni frá
þvagfærum. I helmingi tilfella er engin saga um
blöðrubólgu eða PNA. Uppruni sjúkdómsins er ó-
Ijós. Pre-eklampsia og eða ónóg fylgja (placenta
insufficiens) flækja oft sjúkdómsmyndina og börnin
fæðast lítil og lélt miðað við meðgöngu („small for
dates“). Þar að auki getur sjúkdómurinn blossað
upp á meðgöngunni. Þessum sjúklingum skal fylgt
eftir á sérstökum deildum, alltaf í samráði við lyf-
íæknaneminn
29