Læknaneminn - 01.04.1986, Síða 89

var gjört, og hitti ég þáfyrirfinnska
stelpu, 5. árs nema, sem átti aö
vera á sömu heilsugæslustöð og
ég. Var okkur sagt að við værum
einu skiptistúdentarnir í Tyrklandi
í júní.
Okkur var ekið á áfangastað í
litlu þorpi, Etimesgut, u.þ.b. 15 km
frá útjaðri Ankara. Þar var bæði
héraðsspítali og heilsugæslustöð.
þar vorum við skildar eftir hjá fram-
kvæmdastjóra spítalans. Eina
enskan sem hann kunni var „You
want tea?" sem þó var öllu meira
en tyrkneskukunnátta okkar. Okk-
ur til bjargar kom tannlæknir spít-
alans, sem byrjaði á því að segja
hreystisögur af sjálfum sér í bar-
áttu við tyrkneska tannsjúkdóma
áður en við komumst að með okk-
ar vandamál. Þar sem bæði við og
framkvæmdastjórinn vissum jafn-
lítið um hvar við ættum að vera í
kerfinu var sæst á 2 vikur á heilsu-
gæslustöðinni, og 2 vikur á spít-
alanum.
Herbergið sem við fengum á
þriðju og efstu hæð spítalans var
ekkert slor. Málningin flögnuð af
veggjunum, rúmin sigin svo líktust
U-i, vaskurinn stíflaður og sturtan
stóð varla undir nafni. Reyndar
áttum við fljótlega eftir að komast
að því að þar var yfirleitt alveg
vatnslaust á morgnana, heita-
vatnslaust á kvöldin og rafmagns-
laust af og til. Svo deildum við her-
berginu með allskyns skorkvikind-
um. Privat-klósett höfðum við
að vísu ekki en okkur stóðu öll
kló eða öllu heldur holur á spít-
alanum til boða, utan fram-
kvæmdastjóraholunnar. Nánari
lýsing átyrknesku „salerni“: Dæld
í gólfið með gati. Lítill krani niðri
við gólf og plastfata til „niðursturt-
unar“. Klósettpappír óþekkt fyrir-
bæri.
Maturinn á staðnum var í enn
hærri klassa en herbergið. Soðið
LÆKNANEMINN 2/i985 - VÍ986 —38.-39. árg.
grænmeti í olíu, hrísgrjón í olíu,
baunir í olíu og salat í olíu. Alltaf
allt fljótandi í olíu. Og svo gamalt
brauð með öllu saman. Leyfði ég
mér að efast um hreinlæti
kokksins, enda voru ekki liðnir
margir dagar þegar sumir fengu
heiftarlega í magann og urðu að
halda sig við te og ferskjur meiri-
hluta dvalarinnar.
Þetta svokallaða „Field Project“
er hálfgerð tilraunastarfsemi hjá
stjórnvöldum og aðeins til staðar á
nokkrum stöðum í landinu. Stór-
um landsvæðum er skipt niður í
mörg minni. Hvert litlu svæðanna
hefur eina heilsugæslustöð (HG)
og hvert stórt svæði hefur einn
héraðsspítala. Mörg stór svæði til-
heyra svo einum háskólaspítala. í
HG-stöðinni í Etimesgut störfuðu
3 læknar og 9 Ijósmæður. Lækn-
arnir taka á móti sjúklingum sem
koma á stöðina. Langalgengastar
eru loftvegasýkingar og gastro-
enteritis. Ef ekki er hægt að gera
út um málið á staðnum eða með
lyfseðli er viðkomandi sendur á hér-
aðsspítalann, sem í þessu þorpi
þjónaði 8 HG-stöðvum. Ef vanda-
málið reynist héraðsspítalanum
um megn er viðkomandi sendur á
háskólaspítalann. í Etimesgut
voru 2 læknanna sem tóku á móti
öllum sjúklingum, skrifuðu recept,
saumuðu sár, hreinsuðu abcessa,
tóku sauma og sáu um slíka minni-
háttar handavinnu. Þriðji læknirinn
(kvensa) var í „fjölskylduskipu-
lagningu" sem fólst einkum í því
að setja lykkjuna í þær konur sem
þess óskuðu. Þær voru hins vegar
allt of fáar að mati stjórnvalda sem
nú eru að reyna að fá fólk til að
fækka barneignum. Ekki aðeins
vegna heildarfólksfjölda heldur
einnig vegna tekna per einstakl-
ing. Meirihluti landsmanna eru
bændur sem varla geta fætt og
klætt sig og sína. Sést það glöggt
á HG-stöðinni hversu kröpp kjörin
eru þegar heilu fjölskyldurnar
koma í lörfum og það var alls ekki
sjaldgæft að sjá vannærð börn. Sú
læknisþjónusta sem HG-stöðin
getur veitt er ókeypis. Um leið og
viðkomandi þarf á röntgenmynd
að halda, sérfræðingi, spítalavist
eða langtímalyfjameðferð s.s. við
gigt eða krabba, þá er það sjúk-
87