Læknaneminn - 01.10.1989, Page 38

Gómígerð
Gómígerð (felon) er ígerð, sem staðsett er í
gómhluta fingra eða þumals. Stafar venjulega af
stungusári góminn. Vegna bandvefsstrengja, sem
festa húðina við undirliggjandi kjúku, gefur vefurinn
hér lítið eftir og er því hætta á blóðrásartruflun og
súrefnisþurrð, senr leiðir til vefjadreps, ef ekki er nógu
fljótt létt á þrýstingnum með skurðaðgerð.
Einkenni: Sár verkur samfara bólgu í
fingurgómnum kemur fljótt í ljós. Sársaukinn stafar af
mikilli spennu, sem óhjákvæmilega verður í þessu vel
lokaða hólfi, en líka af því, að í gómnum liggja
tilfinningataugar húðarinnar mjög þétt.
Við skoðun sést rauður, heitur og bólginn
fingurgómur, sem er mjög við- kvæmur átöku upp að
yztufingurfellingunni. Overulegeymslieruáfingrinum
dorsalt og ofan við yztu fingurfellinguna og hreyfingar
í fingurliðum eru lítið sem ekkert hindraðar, þó sársauki
geti komiðfram viðbeyginguáyztakjúku-lið. Sýkingin
berst sjaldan upp fyrir þennan lið. Slæmur viðbótarkvilli
er að fá beinígerð í yztu kjúku, en það getur leitt af sér
ígerðarbólgu í ytri kjúkulið.
Meðferð er fólgin í skurðaðgerð. Opna þarf með
hliðarskurði gegnum fingur- góminn frá hlið til hliðar,
skera þvert á bandvefsstrengina og losa þá frá yztu
kjúku og ræsa sárið vel út.
Dýpri sýkingar
Dýpri sýkingar (subcutan ígerðir) geta komið
fyrir hvar sem er á hendur og fingur eftir áverka. Líkt
og við gómígerðir hafa þessar sýkingar tilhneigingu til
að leita fremur í djúpið, en opnast út á húðina og geta
þá orsakað sýkingu í sinaslíðrum, fingurliðum og
kjúkubeinum. Þessar sýkingar opnast oft gegnum
þröngt yfirborðsop, en eru í sambandi við dýpri og
stærri ígerðir gegnum þröngan gang (collar-button
abscess). Þessar ígerðir þarf að opna með breiðum
skurði niður í botn.
Fingurfítaígerðir:
Fingurfitaígerðir(interdigital abscess-webspace
infection) eiga oft upptök sín frá siggi (callus) í
lófanum, sem sprunga hefur komið í og sýkzt og
myndað dýpri ígerð, þrengt sér í gegnum lófafasciuna
og áfram inn í lausan bandvef í fitina milli fingranna.
Þessi tegund ígerðar er kölluð flibbahnapps- ígerð
(collar-button abscess) vegna lögunnar sinnar. Þessi
gerð ígerðar með tvær abscess-holur samtengdar um
grannan gang, gegnum volar fasciuna, geta komið fyrir
annarstaðar í lófanum.
Graftarsýking í liðum:
Sýking í liðum (septiskur arthritis) stafar
venjulega vegna áverka á sjálfan liðinn, sem síðan
leiðirtil sýkinga. Oft er hægt að draga útgraftar-vilsu
frá liðpokanum til greiningar. Sýkingar í fingurliðum
eru erfiðar viðfangs og valda oft breytingum í liðnum,
sem leiðir til örmyndunar, 1 iðbrjóskseyðingar og kreppu
íliðpokanum, sem veldurþví,aðfingurliðurinn verður
meira og minna stífur.
Beinígerð
Beinígerð (osteitis) er oft afleiðing af opnu broti
eða líkaafannarisubcutansýkingu. Nauðsynlegterað
greina beinbólgu áður en rtg.logiskar breytingar koma
frá. Meðferð er annars fólgin í því að skafa út allt dautt
bein (sequester) og ræsa sárið út ásamt með
sýklalyfjagjöf.
Sýking í sinaslíðrum
Sýking í sinaslíðri (septiskur tenosynovitis,
tendovaginitis) stafar oftast af stungusárum yfir
beygisinaslíðri, mjög oft í námunda við flexor- fel 1 ingar
fingranna, en þar er mjög grunnt inn á sinaslíðrið.
Sýking í stífa sina- slíðrinu, sem nær frá lófafellingunni
að yzta kjúkulið, er sérlega varasöm. Vegna þess hve
sinaslíðrið er hér óeftirgefanlegt, er fljótlega hætta á
skertri blóðrás og blóðþurrðardrepi í sininni, sem hefur
mjög litla eigin blóðrás. Sinadrep eða í bezta falli
samgróningur milli djúpu og grunnu sinarinnar og
sinaslíðursins er því algeng afleiðing. Auk þess getur
sýkingin borizt hærra upp í höndina, upp í sinabelgi
handar og úlnliðs.
36
LÆKNANEMINN 1-2/Í989-42. árg.