Læknaneminn - 01.10.1989, Blaðsíða 42

Læknaneminn - 01.10.1989, Blaðsíða 42
Meðferð þunglyndis -stutt yfirlit Jón Hilmar Friðriksson og Davíð O. Arnar læknar Inngangur Þunglyndi er algengur sjúkdómur og er talið að um 18-23% kvenna og 8-11% karla fái einkenni alvarlegs þunglyndis einhvern tímann á ævinni (1). Milli 12-20% þessara sjúklinga fá langvinnt þunglyndi (2) og allt að 15% sjúklinga með alvarlegt þunglyndi fremja sjálfsmorð (3). Þunglyndi er algeng ástæða innlagnar á geðdeildir og um 6% kvenna og 3% karla með þunglyndi þarfnast sjúkrahúsvistunar vegna þess (4). Meðferð þunglyndis getur verið margþætt, lyfjameðferð, raflostsmeðferð eða samtalsmeðferð og getur fleiraen einu meðferðarformi verið beitt samtímis hjá sama sjúklingi. I þessum greinarstúf mun verða gerð grein fyrir helstu atriðum í meðferð þunglyndis, einnig verður tæpt stuttlega á helstu einkennum og greiningu. Einkenni og greining Meðal helstu einkenna alvarlegs þunglyndis eru depurð, framtaksleysi, áhugaleysi, kvíði, einbeitingarskortur og svartsýni. Sjálfstraust þessara sjúklinga er lítið og hafa þeir oft sektarkennd. Kvarta þeir um þreytu og að ekkert veiti þeim ánægju (anhedonia). Svokölluð líffræðileg einkenni (hiological symtoms), svefntruflanir (oftast árvaka), dægursveiflur, minnkuð matarlyst, minnkuð kynhvöt og tregða (psychomotor retardation) geta verið til staðar (1,5). Greining byggist fyrst og fremst á sögu og geðskoðun. Greiningunamásvostyðjameð stöðluðum prófum eins og þunglyndismati Hamiltons og dexametasónsprófi (5). Gjarnan er reynt að meðhöndla þunglyndissjúklinga utan sjúkrahúss í upphafi. Ef sjálfsmorðshugsanir, vannæringeðastjarfi(£/e/?/-es'5,;ve stupor) eru til staðar er hins vegar nauðsynlegt að leggja viðkomandi inn á geðdeild. Einnig er innlögn stundum nauðsynleg ef sjúklingur svarar illa meðferð og ef umhverfi sjúklings er talið “óæskilegt” m.t.t. árangurs meðferðar og batahorfa (4). Lyfjameðferð Lyfjameðferð er algengasta meðferðarform þunglyndis og eru þríhringlaga geðdeyfðarlyf stærsti lyfjaflokkurinn (4). Þríhringlaga geðdeyfðarlyf: Þríhringlaga geðdeyfðarlyf hafa verið á markaði í nær þrjá áratugi og því komin talsverð reynsla á notkun þeirra. Þau eru talin verka með því að hamla endurupptöku örvandi boðefnanna noradrenalíns og serotonins í nærtaugaenda (presynaptic neurone) og auka þannig framboð þessara boðefna í taugungamótum (synapse) (6). Þríhringlaga lyfin hafa ósérhæfða stemmingshækkandi verkun sem kemur fram þegar í upphafþeinnighafaþau kvíðastillandi verkunogverkun gegn svefntruflunum sem kemur fram á fyrstu dögum meðferðarinnar. Sérhæfð verkun á þunglyndi kemur oft ekki fram fyrr en 2-3 vikum eftir upphaf meðferðar (6). Ekki er mikil munur á verkun þríhringlaga geðdeyfðarlyfja innbyrðis en þó hafa sum öflugri verkun á einu sviði en öðru (4). Amitriptýlín, doxepín og trímípramín hafameirislævandieiginleikaenönnur lyf af þessum flokki og hentaþvível þegarsvefntruflanir eru áberandi. Klómípramin gefið í æð er oft gefið sjúklingum með stjarfa og auk þess talið henta vel gegn þráháttum og þráhugsunum (7). Flest þríhringlaga geðdeyfðarlyfin hafa einnig góða verkun á kvíða (anxiety neurosis) (8). Aukaverkanir þessara lyfja eru vel kunnar og 40 LÆKNANEMINN 1-34989-42. árg.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84

x

Læknaneminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Læknaneminn
https://timarit.is/publication/1885

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.