Bændablaðið - 20.07.2023, Blaðsíða 53

53Bændablaðið | Fimmtudagur 20. júlí 2023
Merkingar og lýsingar sviðsmynda sem
sýndar eru á myndum í þessari grein
Sviðsmynd Lýsing

1_l_gg Mikil áhersla á innleiðingu ARR á öllu landinu.
Hefðbundin endurnýjun hrúta.
1_l_uu Mikil áhersla á innleiðingu ARR á öllu landinu.
Ásettir ARR hrútar fyrstu árin aðeins notaðir í 1 ár.
2_l_gg Minni áhersla á innleiðingu ARR utan riðusvæða.
Hefðbundin endurnýjun hrúta.
2_l_uu Minni áhersla á innleiðingu ARR utan riðusvæða.
Ásettir ARR hrútar fyrstu árin aðeins notaðir í 1 ár.
Grunnur Aðeins hefðbundið ræktunarstarf.
Hreinsun er komin í fullan gang!
Getum bætt við okkur æðardúni í hreinsun og sölu.
Greiðum flutningskostnað.
ÆÐARBÆNDUR! TR
AU
ST OG ÖRUGG VIÐSKIPTI30 ÁR
YFIR
YFIR
Traust og örugg viðskipti í yfir 30 ár
Dúnhreinsun - Nesvegur 13 - 340 Stykkishólmi
ÍSLENSKUR ÆÐARDÚNN Allar nánari upplýsingar veitir:
Erla Friðriksdóttir í síma 899 8369
& erla@kingeider.is
ehjól ı Hrísmýri 5 ı 800 Selfoss ı sími:555 0595 ı ehjol@ehjol.is ı www.ehjol.is
2023 ÁRGERÐIN AF VINSÆLU
RAFMAGNSHJÓLUNUM ER MÆTT Í HÚS!
SKOÐIÐ ÚRVALIÐ Í SÝNINGARSAL OKKAR EÐA Á EHJOL.IS
T408-1
Verð 565.000 kr
T408-2-4
Verð 685.000 kr
M1 skellinaðra
Verð 550.000 kr
2000W mótor
drægni allt að 70 km
hámarks hraði 45 kmh
hámarks þyngd 150 kg
1000W
drægni allt að 30 km
hámarks hraði 25 kmh
hámarks þyngd 130 kg
1000W
drægni allt að 30 km
hámarks hraði 25 kmh
hámarks þyngd 130 kg
M8 skellinaðra
Verð 560.000 kr
2000W mótor
drægni allt að 70 km
hámarks hraði 45 kmh
hámarks þyngd 150 kg
T408-3-4
Verð 730.000 kr
1000W
drægni allt að 30 km
hámarks hraði 25 kmh
hámarks þyngd 130 kg
*1 kwst
Þú ferðast
30 - 40km
fyrir aðeins
16 krónur*
greininga milli sviðsmynda.
Þar sem mest var greint þurfi
næstum eina og hálfa milljón
arfgerðargreininga á næstu 20
árum sem gæti kostað hátt á fjórða
milljarð króna. Ef lægra hlutfall
er greint og aðeins riðusvæði
hefja riðumótstöðuræktun af
fullum krafti dugar aftur á móti
að greina um 300 þúsund kindur
samtals næstu 20 ár, að hámarki
30 til 40 þúsund á ári. Kostnaður
við slíka leið gæti væri nær 700
milljónum, miðað við 2.500 kr
á greinda kind. Umfangsmiklar
arfgerðargreiningar, svo sem mikil
greining gimbrarlamba til lengri
tíma, skilaði litlum viðbótarárangri
miðað við kostnað og breytti litlu
um erfðaframför og skyldleikarækt
samkvæmt líkaninu.
Í öllum tilfellum dró riðumót-
stöðuræktunin úr erfðaframför
fyrir framleiðslueiginleikana,
samanborið við grunnsviðsmyndina.
Niðurstöðurnar benda til að á
bilinu 6 til 10 ár af framförum
gætu tapast, sem lauslega áætlað
getur jafngilt um 600 milljóna
verðmætum fyrir greinina.
Aftur á móti var lítill munur
á riðumótstöðusviðsmyndum
varðandi tap á erfðaframför.
Mynd 2 sýnir þróun
skyldleika- ræktarstuðuls í
stofninum í fjórum sviðsmyndum
riðumótstöðuræktunar og í
grunnsviðsmyndinni til saman-
burðar. Allar sviðsmyndir riðumót-
stöðuræktunar leiddu til meiri
skyldleikaræktar en hefðbundin
ræktun. Skyldleikaræktin var
afgerandi meiri í sviðsmyndum þar
sem allur stofninn lagði áherslu á
innleiðingu ARR en í sviðsmyndum
þar sem áherslan var meiri á
riðusvæðum en á öðrum svæðum.
Sviðsmyndir þar sem hrútar voru
endurnýjaðir hratt leiddu til minni
skyldleikaræktaraukningar en
sviðsmyndir þar sem endurnýjun
hrúta var hefðbundin. Mynd 3
sýnir virka stofnstærð á árum
1 til 15 af riðumótstöðuræktun
fyrir fjórar sviðsmyndir ásamt
grunnsviðsmyndinni. Í öllum
sviðsmyndum minnkaði virk
stofnstærð við riðumótstöðuræktun
í samanburði við grunninn.
Lægsta virka stofnstærðin var 86
sem er þó vel yfir 50 sem mælt
er með sem algeru lágmarki af
Matvælastofnun Sameinuðu
þjóðanna. Niðurstöðurnar sýndu
að hraðari endurnýjun hrúta
eykur virka stofnstærð og eru
áhrifin sérstaklega greinileg í
sviðsmyndum þar sem innleiðing
ARR fer hratt fram í öllum
stofninum.
Niðurstöður þessa verkefnis
sýna að þrátt fyrir lága upphafstíðni
tíðni ARR-samsætunnar er hægt
að innleiða samsætuna í allan
íslenska sauðfjárstofninn á innan
við 20 árum og á riðusvæðum á
innan við 10 árum. Þó riðumót-
stöðuræktunin hafi neikvæð áhrif
á skyldleikarækt er þetta hægt án
þess að skyldleikarækt fari yfir
hættumörk eða virk stofnstærð
fari undir hættumörk. Þrátt fyrir
það er rétt að hvetja bændur og
forsvarsmenn sæðingastöðvanna
til að nota ekki sömu ARR hrútana
mikið fyrstu ár innleiðingarinnar og
helst skipta þeim út árlega, enda
sýna niðurstöður hermilíkansins að
notkun lambhrúta eingöngu eykur
virka stofnstærð verulega.
Í þessari rannsókn var aðeins
horft til arfgerða með ARR-
samsætunni og niðurstöðurnar
sýna að við getum vel komið
okkur upp stofni sem er ónæmur
fyrir riðu á stuttum tíma með því
að horfa eingöngu til ARR. Það
þýðir ekki að við eigum að hætta
að horfa til fleiri arfgerða sem
rannsóknarniðurstöður benda til að
veiti góða vernd gegn riðu. Fleiri
samsætur fjölga þeim möguleikum
sem við höfum.
Svona hermilíkan getur að
sjálfsögðu ekki líkt eftir öllum
atriðum raunveruleikans og er
í einhverjum tilfellum byggt á
einföldunum. Slík líkön eru þó
einhver nákvæmasta leið sem við
höfum til að spá fyrir um framtíðina
og gefa góða mynd af afleiðingum
mismunandi ræktunaráherslna, sem
er mjög gagnlegt hjálpartæki við
stefnumörkun. Líkanið sem sett var
upp í þessu verkefni er hægt að nota
til að svara fleiri spurningum um
kynbótastarfið í sauðfjárræktinni,
bæði um ræktun á riðuþolnu fé og
hefðbundnara kynbótastarf.
Þórdís Þórarinsdóttir,
ráðunautur hjá RML
Jón Hjalti Eiríksson,
lektor hjá LBHÍ