Bændablaðið - 05.10.2023, Blaðsíða 8

8 Bændablaðið | Fimmtudagur 5. október 2023
FRÉTTIR
Matvælaráðuneytið hefur tilkynnt
að blóðtaka úr fylfullum hryssum
skuli falla undir reglugerð um
vernd dýra sem notuð er í vísinda-
skyni, nr. 460/2017, og er innleiðing
á samnefndri Evrópureglugerð.
Sérstök reglugerð sem sett var
um blóðtöku í hryssum á síðasta
ári, nr. 900/2022, verður felld úr
gildi frá og með 1. nóvember nk.
Eftirlitsstofnun EFTA metur það svo
að blóðtaka úr hryssum sé vísindaleg
starfsemi og því samræmist það ekki
gildandi EES samningi að hún sé
framkvæmd á öðrum grundvelli.
Reglugerð um vernd dýra
Í reglugerð nr. 460/2017 um vernd
dýra sem notuð eru í vísindaskyni er
kveðið á um að m.a. skuli stuðla að
takmörkun á notkun dýra í vísinda-
og menntunarskyni, stuðla skuli
að velferð og virðingu fyrir dýrum
sem notuð eru í slíkum tilgangi, og
að tryggja að dýr sem notuð eru í
slíkum tilgangi séu ekki látin sæta
óþarfa álagi.
Íslensk stjórnvöld höfðu áður
komist að þeirri niðurstöðu að
blóðtaka úr fylfullum hryssum
væri ekki í vísindaskyni, heldur
framleiðsluskyni, og félli því ekki
undir framangreinda reglugerð. Því
var sett sérstök íslensk reglugerð, nr.
900/2022, um blóðtöku í hryssum.
Þar er kveðið á um að tryggja skuli
velferð og heilbrigði allra hryssna
sem nýttar eru í blóðtöku, folalda
þeirra og stóðhesta sem notaðir eru
til fyljunar þeirra, það verði gert
með góðri meðferð, umhirðu og
aðbúnaði. Leitast skal við að hrossin
geti lifað í samræmi við sitt eðlilega
atferli eins og framast er kostur.
Formkröfur breytast
Sigríður Björnsdóttir, sérgreina-
dýralæknir hrossa hjá Matvæla-
stofnun, útskýrir að reglugerð nr.
900/2022, sem nú fellur úr gildi,
hafi tekið á þeim frávikum sem
komið hafa fram í starfseminni.
Reglugerðin hafi verið sett með
þarfir hrossa, í þessari tilteknu
starfsemi, að leiðarljósi. „Ég tel að
það hafi verið framför þegar hún
var sett og mun sakna hennar. En
það er líka hægt að tryggja velferð
hryssnanna á grundvelli reglugerðar
um vernd dýra sem notuð eru í
tilraunaskyni,“ segir Sigríður.
Í tilkynningu frá matvælaráðu-
neytinu er greint frá því að þessar
breytingar feli í sér að formkröfur
til ákveðinna þátta starfseminnar
munu breytast, til dæmis varðandi
starfsleyfi sem Matvælastofnun
annast. Í reglugerðinni er tekið
fram að allir ræktendur, birgjar og
notendur skulu hafa starfsleyfi frá
Matvælastofnun og vera skráðir
hjá henni. Einungis má gefa út
starfsleyfi ef ræktandinn, birgirinn
eða notandinn og starfsstöð hans
uppfylla kröfur reglugerðarinnar.
Í reglugerðinni er einnig kveðið
á um að samantekt um tilraunina
skal vera auðskilin og innihaldi
upplýsingar um markmið, þann
skaða sem reiknað er með að
dýrunum verði valdið, vísindalegan
og samfélagslegan ávinning, fjölda
dýra og hvernig kröfum um stað-
göngu, fækkun og mildun skuli
fullnægt. Fordæmi eru þó fyrir því
að leyfi séu veitt fyrir starfsemi í
framleiðsluskyni undir reglugerð um
verndun dýra í vísindaskyni.
Ræktendur þurfa leyfi
Sigríður útskýrir að breytingin
sé t.d. sú að ræktendur hrossanna
þurfi leyfi fyrir hrossahaldinu,
en hrossahaldið þarf að uppfylla
reglugerð um velferð hrossa, eins
og alltaf hefur verið krafa um.
„Matvælastofnun hefur áður
gefið leyfi til blóðtöku úr hryssum
á grundvelli reglugerðarinnar um
verndun dýra í vísindaskyni og því
er ekkert fyrir fram sem útilokar að
slíkt leyfi verði veitt að nýju,“ segir
Sigríður. /þag
Blóðtaka úr hryssum
– Telst sem vísindaleg starfsemi
Línur að skýrast um Landsmót 2024
– Úthlutað til Spretts en haldið í Fáki
Óvissa hefur ríkt um Landsmót
hestamanna sem halda skal árið
2024. Undirbúningur hefur farið
hægt af stað en nú eru línur farnar
að skýrast.
Forsaga málsins er sú að
Hestamannafélagið Sprettur fékk
mótinu úthlutað og til stóð að halda
mótið á félagssvæði þess en áform
breyttust þegar líða fór nær mótinu.
Stjórn Spretts ákvað því að óska eftir
liðsinni nágranna sinna í Reykjavík,
hestamannafélagsins Fáks. Sprettur
og Fákur hófu í framhaldi viðræður
um mótahaldið og var niðurstaðan
sú að félögin munu halda Landsmót
hestamanna í sameiningu á félags-
svæði Fáks í Víðidal 1.–7.júlí 2024.
Félagsleg skylda
Hjörtur Bergstað, formaður Fáks, er
einnig formaður nýstofnaðs félags
hestamannafélagsins Fáks og Spretts
um Landsmót 2024 (LM2024).
„Sprettur leitaði til okkar í vor með
erindi þess efnis hvort hægt væri að
halda Landsmót hestamanna 2024 á
félagssvæði Fáks. Erindið var borið
undir aðalfund hestamannafélagsins
Fáks og það var samþykkt að fara í
þessar viðræður.
Niðurstaðan varð sú að LM2024
verður haldið í Reykjavík, á
félagssvæði Fáks. Ég tel að okkur,
sem reyndum mótshöldurum, beri
félagsleg skylda til að aðstoða ef þess
er óskað.“ Hjörtur bætir við að stutt er
síðan Landsmót var haldið í Fák, árið
2018. „Mótssvæði hefur sannað sig
sem burðugt mótssvæði. Innviðir eru
klárir, s.s. ljósleiðari, rafmagn, vatn,
skólp o.s.frv. sem einfaldar málið
töluvert þegar farið er í stórmótahald.“
Lítil eftirlitsskylda
Skipuð hefur verið stjórn LM2024.
Hestamannafélögin Fákur og Sprettur
skipa tvo fulltrúa hvort í stjórn og
einn fulltrúi kemur frá Landsmóti
ehf. sem er einkahlutafélag í eigu LH
og Félags hrossabænda. Í stjórn sitja
Hjörtur Bergstað, formaður, og Leifur
Arason fyrir hönd Fáks. Fyrir Sprett
sitja Lárus Sindri Lárusson, gjaldkeri,
og Sveinbjörn Sveinbjörnsson.
Guðni Halldórsson, formaður
Landssambands hestamannafélaga
situr fyrir hönd Landsmóts ehf.
Aðspurður hvernig undirbúningur
fyrir mótið gangi, nú þegar tæpir níu
mánuðir eru til stefnu, segir Hjörtur
að undirbúningur sé hafinn og gangi
vel en ýmislegt hafi komi sér á
óvart í þessu ferli. „Aðkoma LH og
Landsmóts ehf. hefur komið mér á
óvart og hversu lítil eftirlitsskylda
þeirra hefur verið. Ég velti líka fyrir
mér hvers vegna LH og LM ehf. stigu
ekki fyrr inn í verkefnið, veittu ráðgjöf
og leiðbeindu, sérstaklega í ljósi þess
að til stóð að halda mótið á nýjum
mótsstað.“
Framkvæmdastjóri ráðinn
Stjórn LM2024 hefur ráðið Einar
Gíslason sem framkvæmdastjóra
mótsins. Einar er einnig starfandi
framkvæmdastjóri Fáks og mun
hann til að byrja með sinna báðum
störfum til helminga en þegar nær
dregur mun hann færa sig alveg yfir
til LM2024. „Áskell Heiðar, fyrrum
framkvæmdastjóri Landsmóts, verður
til ráðgjafar og munum við leita til
hans eins og þurfa þykir. Við eigum
góða mótsskýrslu og leiðarvísi frá
síðustu mótum sem haldin hafa verið á
félagssvæði Fáks sem munu koma að
góðum notum við undirbúninginn. Við
höfum hingað til haldið undirbúningi
á fáum höndum til að flýta fyrir
vinnu okkar í ljósi þess hversu stutt
er síðan ákveðið var að halda mótið
í Víðidal. Á næstu vikum munum
við fjölga í hópnum og leita til fólks
sem hefur reynslu af stórmótahaldi.
Það skiptir ekki máli hvaðan gott
kemur, við munum tryggja okkur gott
og hæfileikaríkt fólk til vinnu fyrir
landsmót 2024. Þó svo að Sprettur og
Fákur standi fyrir mótinu þá eru allir
velkomnir að bjóða fram krafta sína
meðan á mótsdögunum stendur því
það er virkilega gaman að taka þátt í
stórmótahaldi,“ segir Hjörtur.
Íþróttakeppni á LM
Á landsmóti er keppt í gæðingakeppni
ásamt keppni í tölti og skeiðgreinum
sem teljast til íþróttakeppnis. Á
Landsmóti 2022, á Hellu, var gerð
tilraun til að bæta við keppni í öllum
greinum íþróttakeppninnar. Sumir
telja að dagskrá landsmóts sé nú
þegar ofhlaðin á meðan aðrir vilja
nýta þennan markaðsglugga sem
þarna skapast til hins ítrasta. Stjórn
LM2024 ákvað að kanna þann
möguleika hvort hægt væri að halda
Íslandsmót fullorðinna samhliða
Landsmóti. „Við sendum erindi til
keppnisnefndar og stjórnar LH og
óskuðum eftir áliti þeirra hvort þetta
væri framkvæmanlegt en niðurstaðan
var sú að ekki væri hægt að verða við
því að þessu sinni. Okkar hugmynd var
að búa til enn skemmtilegri viðburð,
að á landsmóti væri eitthvað fyrir
alla, og að keppnin höfðaði til sem
flestra. Við munum taka ákvörðun
núna á næstu dögum hvort það verði
íþróttakeppni á Landsmóti 2024 og þá
með hvaða hætti hún verður og hvaða
vægi hún fær,“ segir Hjörtur. Þess
má geta að sambærileg tillaga þess
efnis að halda Íslandsmót samhliða
Landsmóti hestamanna var borin upp
á síðasta landsþingi hestamanna og
var felld, með naumum meirihluta.
Miðasala er hafin fyrir Landsmót
hestamanna 2024 og segir Hjörtur að
forsala gangi vonum framar.
Allar upplýsingar um mótið fá
finna á landsmot.is og miðsala fer
fram á tix.is. /þag
Eigum til talstöðvar
fyrir fyrirtæki og smala.
Einnig vasaljós og höfuðljós.
Svansson ehf, Melabraut 19, 220 Hafnarfjörður
Sími 697 4900, Netfang : sala@svansson.is
Landsmót hestamanna 2024 verður haldið af hestamannafélögunum Fáki og
Spretti á félagssvæði Fáks í Víðidal. Mynd / Henk Peterse
Laxveiði:
Dræm veiði í ám
Almennt var veiði í laxveiðiám
landsins frekar dræm í sumar, að
undanskildu norðausturhorninu
og í Rangánum.
Flestar árnar fara að loka fyrir
veiðar þó einhverjar haldi veiðum
áfram fram í október.
Langvarandi þurrkar og vatns-
leysi í ám hafa haft mikil áhrif á
veiðina og gerðu mönnum erfitt
fyrir. Samkvæmt frétt á angling.is
töluðu veiðimenn á Vesturlandi
jafnvel um hamfarir í þeim efnum
en vatnsmeiri ár á Norðurlandi og
norðausturhorni komu best út úr
þurrkunum.
Í lok ágúst lifnaði þó nokkuð
yfir veiðinni með tilkomu vætu og
veðrabreytinga. Laxveiði tímabilinu
er lokið í Miðfjarðará og veiddust
þar 1.334 laxar á 10 stangir
samanborið við 1.522 veidda laxa
í fyrra. Í Rangánum þrem – Ytri
Rangá, Hólsá og Eystri-Rangá –
hefur einnig verið lakari veiði heldur
en árið áður. Í Eystri-Rangá hafa
veiðst í ár 2.347 laxar á 18 stangir
en í fyrra veiddust 3.807. Veiðum er
þó ekki lokið í Rangánum en þar er
veitt til 20. október.
Veiði í Selá, Haffjarðará og Laxá
í Aðaldal hefur þó gengið vel og er
fjöldi veiddra laxa ívið meiri en árið
áður. Í Selá veiddust 1.234 miðað við
1.164 í fyrra. Í Haffjarðará veiddust
905 miðað við 870 í fyrra og veiðst
hafa 685 laxar í Laxá í Aðaldal en
402 samanborið árið áður. /þag
Gunnar Örn Petersen við veiðar í Sandá í Þistilfirði. Mynd / Ásta Guðjónsdóttir