Úrval - 01.06.1964, Side 21

SVEFN OG MATUR-LÍF GÓRILLUAPANNA
11
lófa, en elcki me@ krepptum
hnefa, og ef til vill treysta karl-
aparnir á lofthólf i brjósti sér,
til að framleiða hátt hljóð.
Til þess að gera sig skiljan-
lega hver fyrir öðrum, nota
þessir mannapar aðeins fá hljóð,
en beita aðallega andlitsfettum
og' brettum. Þeir hafa mjög tal-
andi augnaráð, sem þeir beita
mjög á sama hátt og mennirnir,
til að láta í ljós tilfinningar sín-
ar. Schaller sjálfur treysti á
augnaráð apanna til þess að
dæma um hugarástand þeirra.
Jafnvel svipbreytingarnar á
andliti þeirra verða stundum
nauðalikar vorum svipbreyting-
um. Þegar górilluapa er órótt,
bítur hann sig í vörina; þegar
liann er liryggur, gerir hann stút
á munninn. En persónuleiki
þeirra virtist álika einstaklings-
bundinn og hjá mönnum. Schall-
er gat þekkt yfir hundrað apa
á litliti þeirra og háttum. Aldrei
sáust aparnir nota áhöld. Schall-
er segir, að það sé svo auðvelt
fyrir þá að afla sér fæðu og
skjóls, að öll áhöld séu óþörf.
Þessir mannapar kunna ekki
að synda svo að hver á, sem
er of breið til þess að trjábolur
nái yfir hana, myndar náttúr-
leg landamæri. Af þessari ástæðu
búa Górilluaparnir á litlum af-
mörkuðum svæðum í Afriku.
Apar þeir, sem Schaller athugaði
eru fjallabúar, og ólíkir þeim,
sem venjulega má sjá í búrum,
en þeir eru láglendistegundir
frá Vestur-Afríku.
Schaller var venjulega einn
að athugunum sínum og alltaf
vopnlaus. Górilluapar, segir
hann, eru ákaflega forvitnir, en
einnig mjög hræðslugjarnir, og
það var venja áður að fæla þá
á burt eða egna til árása af
mannmörgum veiðileiðöngrum,
með miklum útbúnaði og vopn-
um. Af þeirri ástæðu höfðu fáar
athuganir um lifnaðarhætti Gór-
illuapanna verið gerðar áður en
Schaller gerði sínar athuganir.
Aðferð dýrafræðingsins frá
Wisconsin var aðallega í því
fólgin, að starfa i kyrrþey og
forðast að trylla apana. Á hverj-
um morgni fylgdi hann slóð
einhvers apaflokks, þar til hann
rakst á apa að máltíð. Hann
settist þá um það bil 80 fet frá
þeim, og hafði auga á þeim á
meðan þeir héldu sig i námunda
við hann, en fylgdi þeim aldrei
eftir. Górilluapar verða órólegir,
ef þeim er fylg't fast eftir, segir
hann. Aparnir fóru smátt og
smátt að kannast við Schaller
og taka honum sem eðlilegum
hluta af umhverfi sínu.
-S-
Sclialler fékk styrk til athug-
ana sinna frá Dýrafræðifélaginu