Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2024, Blaðsíða 92

Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2024, Blaðsíða 92
90 Tímarit hjúkrunarfræðinga | 1. tbl. 100. árg. 2024 á LÞS milli þeirra sem voru eldri en 80 ára og þeirra sem voru yngri (p=0,302), 44 eða 38,5% af þeim 121 sem voru með skráðan líkamsþyngdarstuðul voru með LÞS lægri en 23,5 kg/m2 en það eru viðmið um hættu á vannæringu hjá eldra fólki. Þá vantaði skráningu á LÞS hjá 16% þátttakenda. ASA-flokkun var skráð í 91,7% tilvika fyrir aðgerð. Hærri ASA-flokkun var algengari í eldri aldurhópnum (p=0,027), sjá töflu 2. Flestir, eða 78,5% þátttakenda lögðust inn á bæklunardeild, 16% lágu í legurými á öðrum deildum á skurðlækningasviði og 5,5% á lyflæknisdeild; þar af fór einn af slysadeild í aðgerð. Af þátttakendunum fóru 17,3% ekki í gegnum bráðamóttöku heldur lögðust beint á deild eða voru inniliggjandi á Landspítala. Algengasti aðgerðartíminn var klukkan 17:00 eða hjá sjö einstak- lingum. Ekki reyndist vera marktækur munur á milli aldurshópa og eftir- farandi breyta; ástæðu innlagnar, tegund brots, svæfingar/ deyfingar, breytingar á tíma aðgerðar, klukkustunda frá innlögn á Landspítala til innlagnar á deild og klukkustunda frá innlögn til aðgerðar, sjá töflu 3. Á tímabilinu 21:00–23:00 fóru 4,8% þátt- takenda í aðgerð. Að meðaltali biðu þátttakendur meira en 8 klst. frá innlögn á Landspítala til innlagnar á deild. Konur biðu að meðaltali í 8,6 klst. eftir innlögn á deild en karlar í 8,7 klst. (p=0,874). Meðalbiðtími frá innlögn til aðgerðar var um 30 klst., sjá töflu 3. Konur biðu í 30 klst. eftir að komast í aðgerð en karlar í 31 klst. (p=0,903). Algengasta aðgerðin var bipolar prótesa, í 44,4% tilfella í báðum aldurshópum, gammanegling var næstalgengasta viðgerðin í báðum aldurshópum, 38,9%. Alls voru 27% þátttakenda á blóðþynningu sem var algengasta læknisfræðilega ástæða fyrir seinkun aðgerðar. Tafla 2. Bakgrunnsupplýsingar þátttakenda, hlutfall í prósentustigum %, fjöldi (n) og samanburður milli aldurshópa Breytur ≤ 79 ára % (n) ≥ 80 ára % (n) Samanburður milli aldurs- hópa Kyn Kona Karl 38,1 (37) 51,1 (24) 61,9 (60) 48,9 (23) χ2(1) = 2.164, p= 0.141# Aðsetur við komu Heima Þjónustuíbúð Hjúkrunarheimili Lá inni á Landspítala 58,7 (44) 50 (3) 20,8 (10) 26,7 (4) 41,3 (31) 50 (3) 79,2 (38) 73,3 (11) χ2(3) = 18.93, p <0.001# Líkamsþyngdarstuðull (LÞS) Meðal LÞS, (Sf) LÞS (n=121) < 18 18–25,99 26–30 ≥ 30 25,70 (5,85) 14,3 (1) 42,7 (32) 45,5 (10) 52,6 (10) 24,72 (4,62) 85,7 (6) 57,3 (43) 54,5 (12) 47,4 (9) t(121) = 1.038, p= 0.302* ASA-flokkun 2 3 4 20 (60,6) 40 (38 15,4 (2) 15 (39,4) 60 (57) 84,6 (11) χ2(143) = -7.233 p = 0.027# #Kí-kvaðratpróf, *t-próf óháðra hópa, svartlitað p-gildi sýnir marktækan mun milli aldurshópa. Tafla 3. Samanburður á aldurshópum varðandi aðgerðartengda þætti og tímamælingar Breytur ≤ 79 ára % (n) ≥ 80 ára % (n) Samanburður milli aldurs- hópa Ástæða innlagnar 86,6 (71) 13,4 (11) 76,7 (46) 23,3 (14) 86,6 (71) 13,4 (11) χ2(1) = 2.35, p= 0.125* Tegund brots (n=144) Lærleggsháls Lærleggshnúta Neðan lærleggshnútu 52,5 (32) 31,1 (19) 16,4 (10) 45,8 (38) 37,3 (31) 16,9 (14) χ2(2) = 0.72, p= 0.669* Tími dags í aðgerð (n=144) 7:30–15:30 15:30–21:00 51,8 (29) 48,2 (27) 40,7 (33) 59,3 (48) χ2(1) = 1.63, p= 0.202* Svæfing / Mænudeyfing Svæfing Mænudeyfing 23 (14) 77 (47) 22,9 (19) 77,1 (64) χ2(1) = 0, p = 0.993* Ástæður breytinga á aðgerðartíma (n=138) Læknisfræðilegt Álag á skurðstofu Næsti dagur/eðlilegt 23,3 (14) 23,3 (14) 53,3 (32) 25,6 (20) 21,8 (17) 52,6 (41) χ2(2) = 0.11 p = 0.945* Meðaltal klukkustunda frá innlögn til innlagnar á legudeild (n=119) 8,25 (sf. 5,3) 8,87 (sf. 5.6) t(142) = 0,605, p= 0,547# Meðaltal klukkustunda frá innlögn til aðgerðar (n=144) 29,83 (sf. 18,4) 31,16 (sf. 20,6) t(142) = 0,399, p= 0,691# * Kí-kvaðratpróf, # t-próf óháðra hópa. Tafla 4. Undirbúningur, meðferðir og mat á ástandi hjá sjúklingum ≥67 ára með mjaðmabrot á Landspítala á biðtíma eftir mjaðmaaðgerð, samburður milli aldurshópa Breytur ≤ 79 ára % (n) ≥ 80 ára % (n) Samanburður milli aldurs- hópa Ráðgefandi öldrunarmat Já Nei 6,5 (4) 93,5 (57) 7,2 (6) 92,8 (77) Næringarmat framkvæmt Já Nei 14,7 (9) 85,3 (52) 14,4 (12) 85,6 (71) χ2(1) = 0.002, p= 0.96* Næringarástand metið Já Nei 9,8(6) 90,2 (55) 9,6 (8) 90,4 (75) χ2(1) = 0.223, p= 0.938* Mat á vitrænni getu Já Nei 33,3 (21) 66,7 (40 48,2 (40) 51,2 (43) χ2(1) = 2.729, p= 0.099* Ógleði Já Nei 20,6 (13) 79,4 (48) 25,3 (21) 74,7 (62) χ2(1) = 0.31, p= 0.557* Meðferðartakmörkun Já Nei 20,6 (13) 79,4 (48) 49,4 (41) 50,6 (42) χ2(1) = 12.770, p <0.001* Eru á blóðþynningu Já Nei 21,3 (13) 78,7 (48) 31,3 (26) 68,7 (57) χ2(1) = 1.785 p= 0.18* Óráðseinkenni Já Nei 33,3 (21) 66,7 (40) 51,8 (43) 48,2 (40) χ2(1) = 4.30, p= 0.038* Veittar meðferðir á biðtíma Já Nei 44,4 (28) 55,6 (33) 37,3 (31) 62,7 (52) χ2(1) = 1.063, p= 0.32* Staðdeyfing fyrir aðgerð Já Nei 6,3 (4) 93,7 (56) 2,4 (2) 97,6 (74) Blóðgjöf fyrir aðgerð Já Nei 6,3 (4) 93,7 (59) 14,4 (12) 95,6 (71) Notkun ópíóðaf yrir aðgerð Já Nei 41,6 (60) 0,007 (1) 55,5(80) 0,21(3) *Veittar meðferðir á biðtíma: Sjúkraþjálfun, byltumat, þrýstingssáramat og óráðsmat. *Kí-kvaðratpróf, svartlitað p-gildi sýnir marktækan mun milli aldurshópa. Tímalengd föstu og undirbúningur aðgerðar hjá 67 ára og eldri á Landspítala vegna mjaðmabrots
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112

x

Tímarit hjúkrunarfræðinga

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit hjúkrunarfræðinga
https://timarit.is/publication/1159

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.