Mímir - 01.06.2007, Blaðsíða 86

hafna. Einu nafni höfnuðum við t.d., nafninu
Dúnhaugur. Við vorum alveg viss um að þarna
væri verið að gera at. Og þá notuðum við ama-
ákvæðið sem er náttúrulega mjög vafasamt þeg-
ar um fullorðinn mann er að ræða en töldum að
þetta gæti ekki gengið sem íslenskt eigin-
nafn.“
Amaákvæðinu er hins vegar afar sjaldan
beitt að sögn Guðrúnar og hún nefnir sérstak-
lega dæmi eins og Satanía og Lúsífer: „Eg átti
mörg og löng samtöl við manninn sem sóttist
eftir nafninu Lúsífer og var alveg sammála hon-
um um að uppruni nafnsins væri afskaplega fall-
egur. En hann er bara týndur og það er komin
önnur merking. Þegar Lúsífer gerðist montinn
og fór að meta sig við Guð var honum steypt
niður til vítis og við það er nafnið orðið nei-
kvætt.“
I umræddu frumvarpi er lagt upp með að
leyfa öll nöfn nema þau sem geti orðið nafn-
bera til ama. Afstaða Guðrúnar í þessu máli er
augljós: „Ég er alveg á móti því að leyfa allt.
Menn segja: Af hverju á fólk ekki að hafa leyfi
til að gefa barninu sínu bara það nafn sem því
dettur í hug? Það er nú bara einu sinni svo að
margir eru ekki færir um að meta hvað er barn-
inu fyrir bestu. Þeir ætla að vera ógurlega snið-
ugir og velja svakalega flott nafn. Ég held að
það sé alveg nauðsynlegt að hafa einhverja
bremsu. Hún má þó ekld vera of stíf svo að
menn geti ekki umhugsunarlaust tekið upp
hvað sem er. Það hefur alltaf setið í mér það
sem prófessor Ármann Snævarr benti á en hann
vann með mér og fleirum að því að semja lög-
in sem tóku gildi 1991. Hann hafði gert óform-
lega könnun og skrifað hjá sér nöfn á saka-
mönnum. Hann hafði veitt því athygli fyrir
löngu, og alltaf verið að styrkjast meira og
meira í sinni trú, að menn með erfið nöfn sem
þeir hefðu orðið fyrir aðkasti vegna í æsku leidd-
ust frekar út á erfiða braut. Margir, sérstaklega
ungir sakamenn, hétu einhvern veginn af-
brigðilegum nöfnum.“
Frjálsræði í nafngjöf orkar tvímælis
í frumvarpinu er, auk amaákvæðisins, minnst á
„hreinar nafnleysur“ og það tekið fram að ríkis-
valdið geti komið í veg fyrir slíkar nafngiftir:
„Þetta er bara sagt af svo miklu þekkingarleysi.
Ef hann [Björn Ingi] ætlar að leggja allt niður
nema amaákvæðið er amaákvæðið í raun og
veru eina ákvæðið í lögunum sem er erfitt að
vinna með. Hvenær ætlarðu að ákveða það að
eitthvað verði einhverjum til ama? Þetta með
nafnskrípi er svo einstaklingsbundið. Þú gætir
gefið barni nafn sem þér þætti afskaplega fallegt
og ég hugsa með mér: Hvernig getur hún ver-
ið að leggja þetta á aumingjans barnið, að skíra
það þessu nafnskrípi? Þetta er svo tilfmninga-
bundið og persónulegt mat hvers og eins hvað
er fallegt og hvað ekki. Hvað er nafnskrípi? Ef
við höfum engin viðmið hvar eigum við þá að
draga mörkin? Hvenær erum við komin út í
nafnleysu? Eitt eða tvö nöfn fóru inn ekki alls
fyrir löngu sem má deila um hvort séu nöfn eða
nafnleysur, t.d. nafnið Þoka á litla stúlku. Það er
allt í lagi með beyginguna og allt í lagi með rit-
háttinn. Er þetta nafnskrípi eða ekki? Foreldr-
unum fannst það ekki. Mér fmnst þetta ekki
fallegt nafn á litla stúlku. Hún gæti liðið fyrir
það að bera þetta nafn af því að það er nú eitt-
hvað heldur neikvætt. Maður getur sagt um
einhverja manneskju að hún sé óttaleg þoka,
þ.e. svona lingerð og lítið í hana varið. Þessi
ungi þingmaður gæti sagt að þetta sé nafnskrípi
en hver á að ákveða það og á hvaða forsend-
•su
umr
Aðspurð hverjar hún haldi að afleiðingarn-
ar verði ef frumvarpið nær fram að ganga og
mannanafnanefnd verður lögð niður segist
Guðrún efast um að það gangi upp: „Þeir ætla
að leggja mannanafnanefnd niður en ætla
dómsmálaráðherra að fara með sama hlutverk.
Eg get ekki ímyndað mér að dómsmálaráðherra
setjist niður einu sinni í mánuði, einn og sér, og
kveði upp úrskurði sem leggja þarf heilmikla
84