Mímir - 01.06.2007, Blaðsíða 91

þyrmandi hjá Páli og hjá Bjarna. Hann birtir
þó ögn annarlegar hugmyndir um ástina og
dauðann í ljóðinu Senn líður að (seinasta degi)
þar sem hann boðar nýja ástarfundi og unaðar-
stundir eftir dauðann. Hann minnir Ragnhildi
á að ást þeirra logar og lifir yfir leiðunum þótt
ský dauðans dragi að þeim, hún skuli ekki
kveinka sér við að sjá hann deyja, heldur bræða
sára brodda dauðans með brennandi tárum. Og
í lokin heitir hann því að taka sér að eilífu ból í
faðmi hennar og una þar og dreyma þótt hann
deyi.8 Þessar ankannalegu hugrenningar hljóta
að skrifast á reikning rómantíkurinnar, þótt
sameining elskenda eftir dauðann sé einnig
sterkt minni úr Eddukvæðum svo sem hér
verður rakið síðar. Páll er þó ekki ofurseldur
kenndum af þessu tagi því að stundum engist
hann af kvíða yfir því að e.t.v. muni Ragnhild-
ur deyja frá honum. Það „myrðir alla hjartans
ró“, svefninn flýr hann um svartar nætur og
hann grætur heitum tárum.9
I öðm lagi sýgur Bjarni líf af vömm Svövu,10
og Páll beitir því bragði nokkrum sinnum. A
einum stað sýgur hann eins og býfluga hunang
af vörum Ragnhildar og býr sér úr því bögur.
Annars staðar sýgur hann sætar og heitar varir
hennar sér til svölunar, eitt sinn flýgur hann að
fá sér ljós og líf og lifandi orð af vörum hennar
og á enn einum stað sýgur hann hjartans blóm-
knapp hennar með vörum sínum.* 11
Þegar Páll kveðst munu tína blóm Ragn-
hildar, binda þau saman í kerfi og halda þeim á
lífi í barmi sér með tárum sínum til að gleðja
hana með síðar kemur upp í hugann minni frá
Benedikt Sv. Gröndal er hann lætur Óð leita
blómsins að færa Freyju. Sonur Latónu vísar
honum á rósir að binda lönd heimsins í megin-
styrkan töfrafjötur og „í gullinn sveig þú ger-
semi skalt vinda / og gefa síðan fagri Vana-
8 Sbr. Pál Ólafsson 1971:293-294.
9 Sbr. Pál Ólafsson 1971:22.
10 Bjarni Thorarensen 1954:118.
11 Páll Ólafsson 1971:35, 61, 103 og 107.
dís“.12 Freyja laugar blómið gullinfögrum gráti
sínum:
Það er sú bára, sem það blóm mun lauga,
á meðan ást í tárum endurskín
og fýrnist ein við framliðinna hauga.
Svo hurfu bæði aftur heim til sín.13
Það er Páli geðþekk líking að lauga blóm (og
vanga) í tárum og að sjúga dögg (tár næturinn-
ar) af blómknappi, þótt oftar séu það tár Ragn-
hildar en hans sem falla. Benedikt hefur hér
aukið tárunum merkingu og þanið hana út yfir
gröf og dauða og Páll notfærir sér það og helg-
ar tár sín. Hann kallar Ragnhildi líka tára
Freyju í afmælisljóði til hennar 1889.14
I Dvergaljóði tekur Benedikt upp hending-
ar Eggerts Ölafssonar: „Fagurt galaði fuglinn
sá [...] Listamaðurinn lengi þar við undi“,15 og
Páll gerði þetta sama oftar en einu sinni. Dverga-
ljóð Benedikts er iðandi af lífi og fjöri og eins
víst að Páli hafi líkað vel hafi hann séð það.
Fleira ber fyrir augu: Benedikt endar Stúlku-
vísu á að biðja hina „kossblíðu meyju" um koss
fyrir kvæðið16 og mjög gjarnan finnst Páli líka
hann eiga skilið að fá kvæðalaun af svipuðum
toga hjá Ragnhildi. Hér gæti þó verið um til-
viljun að ræða og eins víst að það hafi verið í
tísku að biðja um slíkt. Augljóslega var tilgang-
urinn hjá ástföngnum skáldum allt frá örófi
alda að yrkja konum til ásta við sig, en það að
orða óskina svo bert og glettnislega er e.t.v. ný-
legt á þessum tíma. Báðir senda þeir líka huga
sinn til fundar við meyna í aðskilnaði og láta
hann hlaða hana atlotum.17 Að öðru leyti er
ekki að sjá efnis- eða málfarslíkindi með Bene-
12 Sbr. Benedikt Sv. Gröndal 1948:205, Brísingamen.
13 Benedikt Sv. Gröndal 1948:207.
14 Páll Ólafsson 1984b:191.
15 Benedikt Sv. Gröndal 1948:19.
16 Benedikt Sv. Gröndal 1948:33.
17 Benedikt Sv. Gröndal 1948:30, Heim!, og t.d. Páll
Ólafsson 1971:37—38, Hlóð mér að enni.
89