Helgarpósturinn - 24.06.1987, Blaðsíða 22

INGUNN Benediktsdóttir heitir
ein af glerlistamönnum okkar sem
sýnir nú í La galerie du vitrail í
Chartres í Frakklandi. Að sögn lista-
mannsins voru tildrögin að sýningu
hennar þau að hún var á ferð í
Frakklandi og hitti þar Jacques
Loire, einn virtasta glerlistamann
franskra, og benti hann henni á eig-
inkonu sína sem væri galleríeig-
andi. Er þetta gallerí í borginni
Chartres sem er glerlistamiðstöð
Frakklands og helgast það m.a. af
hinni frægu dómkirkju sem þar er.
Chartres er rétt hjá París og því
margir ferðamenn sem leggja leið
sína þangað.
Ingunn sýnir þarna fimmtán verk,
allt steinda spegla. ,,Ég kaupi glerið
í New York og sker það og blýlegg
sjálf. Það er erfitt en skemmtilegt. —
Listamenn vilja flestir gera þetta allt
sjálfir í dag, manni líður vel þegar
maður hefur árangurinn fyrir fram-
an sig.“
Speglunum er ætlað að hanga
uppi á vegg, ekki nauðsynlega í
gluggum.
DJASS
eftir Vernharð Linnet
*
Islands djass og meiri djass
Björn Thoroddsen: Björn
Thoroddsen plús (Geimsteinn)
Þá er þriðja skífa Bjössa Thor,
gítaristans snjalla, komin út. Með
honum leika Gammafélagar hans,
Pórir Baldursson á hljómborð og
Steingrímur Sigurdsson á tromm-
ur. Svo er bassaleikari Mezzoforte,!
Jóhann Asmundsson, í hópnum.
Þetta er bræðingsskífa eins og
fyrri skífur Björns, og nýtur glæst-
ur gítarleikur hljómsveitarstjórans
sín vel. Rokkuð sveiflan ræður
ríkjum nema í ópusnum Höldum
úfram. Það er mikil eldflaugasýn-
ing en sveiflan kviknar ekki. Ég
hef áður sagt að Björn eigi að
halda sig við rokksveifluna — þar
er hann bestur. Þeir er daglega
fást við hina klassísku sveiflu eiga
nógu erfitt með að láta ljósið
kvikna svo hið sæla bros líði yfir
sali — meirað segja amrískir! Dag-
ar Basie eru liðnir og koma ekki
aftur!
Jóhann Ásmundsson er fauta
bassaleikari og með honum kem-
ur dálítill Mezzoblær á skífuna —
enda drengurinn óaðskiljanlegur
hluti þess hljóms. Bassahljómur-
inn er fagur í Söngi sœlkerans og
einleikskafli hans í Djúpstœdum
úgreiningi er hann samdi með
Bjössa hnoss. Ég hef þó mest
gaman af hráasta blúsnum á þess-
ari skífu. Gítarinn í Endurvakn-
ingu og rýþmablúsinn í Nútíma-
verki hressa mig. Gott!
Björn Thoroddsen heldur með
sveit sína til Noregs í haust og mun
leika þar um tíma — hvað síðar
verður veit enginn en væntanlega
vinnur hann vinsældir þar sem
Mezzoforteunnendur búa. Ég hef
fregnað af fjölmörgum Norður-
landabúum sem Bjössi hefur heill-
að með leik sínum og trúi því að
hann eigi eftir að geta sér góðan
orðstír í Norður-Evrópu með
bræðingstónum.
Sumarvertíd
Þá er sumarið gengið í garð og
flestir djassgeggjarar búa sig til
ferðar á vit sveiflunnar. Margir
fara á Jazzhútidina íKaupmanna-
höfn, aðrir halda á Nordursjúvar-
hútíðina í Haag en sumir fara bara
í Heita pottinn. Þar er sveiflað öll
sunnudagskvöld og stundum á
mánudögum. Þetta er hin mesta
upplyfting fyrir djasslíf landsins og
ekki að efa að hljóðfæraleikarar
aukast að þroska við pottleikinn.
Ekki eru það heldur lítil tíðindi að
Léttsveit Ríkisútvarpsins hefur
umbreyst í Stórsveit. Félögum
fjölgað og nafnsullinu er sveitin
bar var skolað niður með kampa-
víninu í vígsluhátíð Útvarpsins.
Það var hin ágætasta veisla enda
Stórsveitin í stuði. Það var mikill
djass á skjánum á þjóðhátíðardag-
inn. Þjóðhátíðarsveifla Ríkissjón-
varpsins var leidd af öryggi gæða-
píanistans Guömundar Ingólfs-
sonar, og eins og þegar leika þarf
fyrir alla landsmenn var slegið á
hinar þjóðlegri nótur. Steingríms-
son burstaði nettlega og Pórður
Högnason sló bassann — tónninn
var mjög góður hjá dreng og
minnti hann okkur marga, er
muna liðna tíð, á Aðalstein Brynj-
ólfsson bassaleikara frá Vest-
mannaeyjum er hér djassaði mik-
ið áður en hann fluttist til Dana-
veldis. Bjössi Thor og Stefón Stef-
únsson komu í heimsókn svo og
söngvarar. Óþarfi var að nefna
djass í viðtölum við söngvarana og
kynningum. Þeir reru ekki á þau
mið utan Oktavía Stefúnsdóttir,
sem var langt frá sínu besta. Aðrir
söngvarar sungu létt lög með
sveiflu og það alveg Ijómandi. En
ef á að fara að rugla því saman við
djass má kalla allar hljóðritanir
Hauks Morthens og fleiri ágætra
íslenskra dægurlagasöngvara
djass.
En þakkir séu sjónvarpinu fyrir
ágæta þjóðhátíðarsveiflu og
mættu íslenskir djassmenn sjást
oftar á skjánum.
TONLIST
eftir Sigurð Þór Guðjónsson
Músík í Hallgrímskirkju
Meðan Hallgrímskirkja var i
smíðum létu þeir, er að byggingu
hennar stóðu, mjög í veðri vaka að
nú væri að rísa veglegt musteri
guði til dýrðar, þar sem hægt yrði
að flytja meistaraverk trúarlegrar
tónlistar. Loks var kirkjan vígð
hálfköruð og verður það væntan-
lega næstu áratugi samkvæmt ís-
lenskri venju. Svo var farið að
fremja músík í helgidómnum. Þá
brá mönnum í brún og margir
trúðu ekki sinum eigin eyrum.
Hljómburður hins mikla guðshúss
reyndist fyrir neðan allar hellur.
Kirkjan er einhver versti hljóm-
leikasalur sem vitað er um í ger-
vallri guðs kristni. Um daginn lék
Manuela Wiesler þar á flautuna
sína. En hún er heilög vera þegar
hún er að spila. Tónleikar hennar
eru yfirleitt meiri helgistund en
fullur árgangur af messugjörðum
venjulegra íslenskra pokapresta.
En nú breyttist dýrðin hennar
Manuelu í grimman harmleik.
Manuela í þessu rokna kirkju-
bákni, með eina flautu í höndum
og svo alla sálina sína og snilldina,
var reyndar alvarleg áminning til
hrokafullra manna um það, að guð'
er ekki í umbúðunum, forminu,
stærðinni. „Musteri guðs eru
hjörtun, sem trúa, þó hafi þau ei
yfir höfði þak." Hallgrímskirkja er
fyrir neðan allt velsæmi hvað
hljómburð snertir. Það er bein
móðgun að bjóða snillingum að
leika þar. Ekki kemur annað til
mála en að tónleikahald verði
stöðvað undir eins í kirkjunni. Og
hvað á þá að gera við hana?
Ég er auðvitað fylgjandi algjöru
trúfrelsi. Það er sjálfsagt að hver
maður fái að gera það sem honum
sýnist í iðkun trúar sinnar, svo
fremi að hann skaði ekki aðra,
jafnvel gera sig að fífli og varpa
skynseminni fyrir róða, ef hann
telur hag sínum betur borgið án
hennar. Það er ekki hægt annað
en dást að öðru eins trúarþreki. En
ég styð einnig frelsi trúleysingja til
að trúa engu og boða afneitun
sína opinberlega ef þeir óska. Nú
má enginn halda að ég sé trúlaus
og á móti guði. Ekkert er fjær
sanni. Ég er einmitt mikið með
guði og styð hann til allra góðra
verka. Eg vil endilega að sem flest-
ir finni guð og höndli hans frið
sem er gjörsamlega óskiljanlegur.
Hins vegar hef ég dálitla skoðun á
trúarbrögðunum og stofnunum
þeirra svo sem kristinni kirkju í
okkar heimshluta. En nú er víst
best að segja ekk i meira. Á ég ekki
að skrifa um tón list? Er það viðeig-
andi að einn músíkkrítiker taki
upp á þeim skolla að predika trú
yfir söngelsku fólki? Mér finnst
það hálfóviðeigandi. En nú er ég
svo langt kominn með það, að mig
dauðlangar til að gefa skít í viðeig-
andið. Já, ég held ég kýli bara á
það og gerist svolítið óviðeigandi.
Ég ætla að láta fjúka álit mitt á
trúarbrögðum og kirkju, úr því ég
er neyddur með lögum til að lifa í
kristnu samfélagi og til þess er ætl-
ast eins og ekkert sé, að ég fjalli
um hljómleika trúarlegra safnaða
og stofnana. Viðhorf mín til þess-
ara mála eru að vtsu ekki frumleg
fyrir fimmaura. Búdda boðaði þau
fyrir 2.500 árum. Og á okkar tím-
um hefur Krishnamurti lagt fólki
sömu heilræði. Ég er sem sé sann-
færður um, alveg á sarna hátt og
sumir eru sannfærðir um hand-
leiðslu guðs og vélabrögð satans,
að sambandið við guð eða æðri
mátt eða alvaldið eða allifið, eða
hvað menn vilja kalla það, sé svo
persónuleg reynsla að það sé út í
hött að stofna um hana skipulögð
trúarbrögð og reisa yfir hana
moskur og musteri. Bein og milli-
liðalaus tengsl einstaklings við
guð eru það sem gildir. Trúar-
brögð, kristin eða múslemsk eða
hundheiðin, eru að minni hyggju
veggur og hindrun milli guðs og
manns.
Kristin kirkja er merk stofnun
og hefur ýmsu góðu komið til leið-
ar gegnum aldirnar. Því neita ég
ekki. En því miður gerir hún fólki
erfiðara fyrir með að finna guð.
Eins og kunnugt er vill það ekki
svo lítið vefjast fyrir bestu mönn-
um. Trúarbrogðin og kirkjan eru
helsti þrándur í götu. Ég fæ því
eigi þeim þanka varist, hver mig
þó sárlega hryggir, að kirkjan sem
stofnun sé af hinu illu uppsprottin.,
Langsennilegast finnst mér, að
mjög ígrunduðu máli, að hún sé
ein lævís tálsnara hins forna
fjanda, hver sérdeilis frábærlegan
talent hefur frómar og hrekklaus-
ar sálir að narra og gabba. Og svo
ég nú slútti mitt auvirðilega hjal
með einni konklúsjón, þá er hún á
þennan máta smart útreiknuð:
Kirkjan er ein þvergirðing milli
guðs og manns. Allar kirkjur, utan
þær konsertkirkjur, þar fyrir ætti
til grunna að rífa. Kirkja Hallgríms
á holti skólavörðu er ei nein
konsertkirkja. Þar út á er það mín
bljúga bæn, fram borin af hjartans
auðmýkt og lítillæti fyrir guðs
gæskuríka augliti, að kirkja sú hin
mikla verði snarlega mjög við
jörðu jöfnuð.
KRISTIN Ómarsdóttir, sú hin
sama og gerði verðlaunaeinþátt-
unginn Draumar d hvolfi sem sýnd-
ur var á Litla sviðinu, setti nýlega
ljóðabók á markað. Bókin heitir /
húsinu okkar er þoka og skiptist að
sögn höfundar í fimm hluta, þar af
ljóðaleik og ljóðabálk, og eru í bók-
inni bæði löng ljóð og örstutt. Bókin
er myndskreytt og hönnuð af Lars
EmilÁrnasyni. Aðspurð hvort henni
léti betur að yrkja ljóð eða skrifa
leikrit sagðist hún vera að prófa sig
áfram. „Það fer eftir þeim hugsun-
um sem ráða á hverjum tíma hvert
formið verður. Leikhúsið er náttúru-
lega heillandi. — Ljóðin í þessari
bók eru eitthvert kall til ástarinnar
og einmanaleikans. Þarna eru bæði
prósaljóð og svo nokkur pínulítil.
Ljóðaleikurinn er milli þess að vera
leikrit og ljóð, sett upp eins og leikrit
en í bundnu máli. Bókin er heit og
það eru í henni tilfinningar. Það má.
Leikritið var svo kalt. Fólk á helst að
lesa hana í sólbaði, bæði útlit og
innihald eru litrík."
Höfundur gefur bókina sjálfur út.
Hún er til sölu í Múli og menningu
svo og í Bóksölu stúdenta.
I HAFNAR-ga/terfi hinu ný-
stofnaða sýna nú þrír nýútskrifaðir
listamenn úr skúlptúrdeild Mynd-
lista- og handtðaskóla íslands. Það
eru þau Daníel Porkell Magnússon,
Guðrún G. Gröndal og Sonný Por-
björnsdóttir. Að sögn Daníels er
þarna um blandaða sýningu að
ræða; tré- og járnverk, myndir og
Ijósmyndir. Guðrún vinnur verk sín
í járn en hin tvö í tré. Að auki sýnir
Daníel myndir og „redúseraðar"
ljósmyndir, ljósmyndir sem málað
hefur verið ofan í. Á sýningunni eru
13 verk, öll til sölu. Daníel sagði að
fátt væri sammerkt með verkum
þeirra þriggja annað en efnið sem
þau eru unnin úr. Þær Guðrún og
Sonný stefna á nám í útlöndum
næstu árin, trúlega í Þýskalandi, en
Daníel ætlar að reyna að hafa í sig
og á hér heima fyrst um sinn með
myndlistariðkun: ,,Maður verður að
vera þolinmóður í 40 ár og svo fer
þetta að koma!“
Hafnar-gallerí er til húsa í Hafnar-
stræti 4, á hæðinni fyrir ofan bóka-
búð Snæbjarnar, og forsvarsmenn
þær Anna Einarsdóttir og Elsa Stef-
únsdóttir. Sýning þeirra þremenn-
inga stendur til laugardagsins 27.
júní.
SAGNIR, órsrit sagnfrœðinema
við Húskóla íslands, 8. árgangur, er
nýkomið út. Meginefni blaðsins er
frá 17. og 18. öld og kennir að venju
margra grasa. Dr. Gísli Gunnarsson
skrifar grein um Einokunarverslun-
ina í tilefni þess að 200 ár eru liðin
síðan hún var formlega lögð af. Að
öðru leyti er efni blaðsins skrifað af
3. árs nemum á BA-stigi og má nefna
grein um Móðuharðindin, Vest-
mannaeyjar, breiðfirskar sjókonur,
Magnús Stephensen og Einveldis-
skuldbindinguna. Óhemju vinna
var lögð í myndskreytingu bókar-
innar, að sögn aðstandenda, bæði
var erfitt að ná í stundum ævagaml-
ar myndir og eins að prenta þær svo
vel færi. Reynt er að hafa blaðið létt
og aðgengilegt — ekki verið að vísa
í þekkingu sem fólk hefur ekki, —
án þess nokkuð sé verið að einfalda
hluti.
Eins og fyrr segir eru þetta þriðja
árs nemar og greinarnar unnar upp
úr námskeiðsritgerðum nemenda.
Þetta er sýnishorn eða þverskurður
af því sem fólk á BA-stigi fæst við. Að
auki er í blaðinu umsögn um sjö-
unda árgang Sagna sem Loftur Gutt-
ormsson tók saman.
GERÐUR Pólmadóttir í Flónni
vill ólm koma ungum myndlistar-
mönnum á framfæri. Hún hefur
undanfarið leitast við að ná sam-
bandi við unga listamenn og boðið
þeim upp á að hafa myndir sínar til
sýnis og í umboðssölu í versluninni
á Vesturgötu.
22 HELGARPÓSTURINN