Morgunblaðið - 07.06.1987, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 7. JÚNÍ 1987
Lambið sem Katrín togar hér í heiminn, snéri öfugt í kindinni, sem var sóttlaus, svo úr vöndu var
að ráða.
við snúninginn sitji legið eftir og
þá tekst snúningurinn.
Það þarf að hjálpa kindinni að
eiga lambið, því hún er sóttlaus.
Það reynist þó öllu erfíðara því leg-
hálsinn hefur ekki opnað sig
nægilega mikið. Katrín reynir að
víkka hann með hendinni, sem hún
hefur smurt með olíu. Hún nær
síðan taki á afturfótum lambsins,
því það snýr öfugt í kindinni, og
togar gætilega í þá. Það verður þó
að gæta þess að fara varlega, því
annars gætu innyflin þrýstst fram
í bijóstholið og það lamast og lamb-
ið dáið.
A meðan þessu fer fram eins og
nartar skepnan í grasið, þetta eru
viðbrögð hennar við kvölunum.
Kindur eiga það til að emja sáran
við svipaðar aðstæður en þessi gef-
ur ekki frá sér nokkurt hljóð.
Ragnheiður litla fylgist gaum-
gæfílega með þar sem hún situr
flötum beinum við hliðina á móður
sinni. Það var einmitt hún, sem
hafði sagt mömmu sinni frá því að
kindin væri komin að burði.
„Hún er mjög athugul," segir
Halla. „Það er óhætt að senda hana
í fjárhúsin."
„Konur hafa lært
að vinna með vitínu,
ekki stritínu
í heimsókn hjá Katrínu Andrésdóttur dýralækni austur í Hreppum
Margt getur gerst á einni
nóttu. Heilt sumar getur
komið á svo skömmum tíma.
Þegar við vöknum er það
allt í einu fyrir utan með sól
og blíðu. Á slíkum degi finn-
um við einhveija ylhlýja
sæld hríslast um okkur. Þau
áhrif, sem birtan hefur,
þessi skæra birta eftir grá-
leika vetrarins, gerir
umhverfið svo helgibjart en
um leið hálf óraunverulegt.
Jafnvel svo að sauðkindin
treystir því ekki og frestar
burði þangað til hráslaginn
kemur aftur. Þetta sagði
Katrín Andrésdóttir dýra-
iæknir okkur að minnsta
kosti. Við heimsóttum hana
þennan dýrlega morgun.
Það ber engin kind
í dag, þær bíða
eftir kalsarign-
ingu,“ sagði hún.
- Við sem
ætluðum að
fylgjast með
sauðburðinum.
— Er einhver skýring á þessu,
spyijum við.
„Nei, náttúran hefur þetta bara
svona."
Það er samt nóg að gera hjá
Katrínu þennan dag, sem endra-
nær. Hún er mikið á ferðinni enda
kalla bændumir hana rauða strikið
eða rauðu pfluna, þar sem hún þýt-
ur áfram á eldrauða Subarunum
sínum.
Áður en við höldum af stað með
Katrínu tyllum við okkur niður inni
hjá henni um stund þar sem hún
býr í vélageymslu, sem gerð hefur
verið fbúðarhæf. Við eram varla
sest þegar síminn hringir og við
heyram Katrínu spyija: „Kom belg-
ur? Er hún búin að vera lengi að?
Getur þú komið með hana til mín?
„Það var verið að hringja út af
legsnúningskind," segir hún að
samtali loknu.
Fljótlega ekur rússajeppi í hlaðið
með rolluna innanborðs. Við stýrið
er Halla Sigurðardóttir frá bænum
Hvítárholti og í fylgd með henni
er Ragnheiður dóttir hennar.
„Við skulum líta á kindina," seg-
ir Katrín og nær í heitt vatn í fötu
og sápu og gengur að jeppanum
þar sem fyrsta skoðun fer fram.
Katrín rennir hanskaklæddri hend-
inni liðlega inn í leghálsinn og
athugar ástandið.
„Færam hana út í garð,“ segir
hún.
Þar er dýrið lagt á jörðina en
höfuðið hvflir í kjöltu Höllu, sem
strýku snoppu þess róandi.
Nú freistar Katrín þess að'snúa
leginu. Það ætlar ekki að ganga
vel svo hún snýr rollunni snöggt
við með hjálp Höllu í von um að
;‘' í! ' '. '■ ■ t; í 'í ji.
-r/
t:— du. jmu r
■ % ■ k " ‘ÆKFZA* ' £
/"

<r

Það bætast fleiri áhorfendur í
hópinn, því Magnús á Miðfelli, ná-
granni Katrínar, kemur aðvífandi á
splunkunýjum traktor.
„Er lambið dautt," spyr hann?
„Nei, leghálsinn opnar sig ekki
nógu vel."
Heldur þú að það sé fleira en eitt
í henni?
„Já, þau era tvö,“ segir Katrín
og reynir að teygja á lambinu, svo
það komist auðveldlegar út. Eftir
langa mæðu kemur það loks hóst-
andi og hnerrandi í heiminn.
„Það er allt í lagi með þetta
lamb,“ segir Magnús. „Það þarf
ekki að gefa því dropa."
Hvaða dropa? spyrjum við.
„Það er töframeðal, sem sett er
undir tunguna á lömbunum og þá
lifna þau við. Dropamir virka eins
og vískýsjúss," og hann hlær.
Katrín hjálpar hinu lambinu í
heiminn en það er óeðlilega hvítt
og líflaust þar sem það liggur í
grasinu enda komið yfír móðuna
miklu.
„Það var gott að ná öðra lambinu
lifandi," segír Magnús. „Það er nóg
fyrir hana að hafa annað lambið.
Þetta era helv . . . stór lömb úr
ekki stærri rollu," bætir hann við.
Dauða lambið er sett í plastpoka.
„Nú verður þú að jarða lambið,"
segir Katrín við Ragnheiði og réttir
henni pokann.
„Ég er búin að jarða tvö lömb
og einn grís,“ segir Ragnheiður og
er bara brött með sig.
„Hvað syngur þú yfír þeim, Alit
eins og blómstrið eina?“ spyr Magn-
ús.
„Það era komnir þrír krossar,"
segir Ragnheiður.
Katrín gefur rollunni penisilín,
því sýkingarhætta er mikil eftir
svona átök. Skepnunni er alveg
sama. Hún er hálf sinnulaus eftir
burðinn en tekur þó til við að kara
lambið sitt.
„Jæja, ég verð að koma henni
um borð greyinu," segir Halla og
kemur skepnunni á fætur, tekur í
homin á henni og togar hana í átt-
ina að bflnum. Þær aka í burtu.
Við setjumst aftur inn til Katrín-
ar, sem búin er að leggja á borð. Á
meðan við röðum í okkur góðgjörð-
unum, spyijum við hvað hafí kveikt
áhuga hennar á dýralækningum?
„Eg er alin upp við skepnur. Ég
bjó í uppvextinum á Stóra-Kroppi
í Reykholtsdal í Borgarfírði, en þar
bjuggu foreldrar mínir, þau Andrés
Jóhannesson og Sigríður Ásgeirs-
dóttir, þangað til faðir minn var
gerður að jrfírkjötmatsmanni, þá
fluttu þau til Reykjavíkur. Mágur
hennar mömmu, Oddur Rúnar
Hjartarson, var líka dýralæknir og
í gegnum hann kynntist ég starfínu.
Katrín lærði dýralækningar í
Norges Veterinær Högskole í Osló
í fímm og hálft ár. Síðan vann hún
í þijú ár í Norður-Noregi, bæði í
uppsveitum og í strandhéraðum, við
almenn dýralæknastörf og sem heil-
brigðisfulltrúi. Samtals dvaldi hún
því í Noregi um níu ár.
— Þig hefur verið farið að langa
að koma heim?
„Já, ekki get ég neitað því, en
hér var bara ekkert að gera. Öll
dýralæknahéraðin setin og það
gengur hægt að skipta þeim. Hér
era tiltölulega fáir dýralæknar mið-
að við skepnur. Dýralæknamir
þyrftu að vera tveir í hveiju hér-
aði. Það skiptir ríkið engu máli, því
það era bændumir, sem greiða fyr-
ir þessa þjónustu. Það er því
spuming hvað verður um alla þá
sem nú era í dýralæknanámi."
— Hver er helsti munurinn á því
að starfa hér og í Noregi?
í Noregi er lækningaaðstaða
betri. Þar greiðir ríkið líka niður
aksturinn á milli bæja, sem er
kostnaðarsamur. Lyfín kosta líka
minna í Noregi. Ég verð að segja
eins og er að mér brá, þegar ég sá
hve lyf era hér dýr. Það er því
dýrt fyrir bænduma að sækja dýra-
lækni og reyna þeir því stundum
að bjarga sér sjálfír. Sumir era
bráðflinkir en í öðram tilfellum
sækja þeir lækninn óþarflega seint.
Það er oft alls ekki skjmsamlegt
að draga slíkt á langinn, því þegar
bændumir era að prófa sig áfram
sjálfír fara miklir peningar í ljdja-
kostnað sem er hæsti kostnaðarlið-
urinn. Aðgerðargjöldin era hér ekki
hærri en annars staðar. Ef fleiri
væra um ferðina mundi aksturs-
kostnaður lækka.“
— Nú hef ég heyrt bónda segja
að það svari ekki alltaf kostnaði
að sælqa dýralækni, því kostnaður-
inn geti skagað hátt upp í andvirði
skepnunnar?
„Já, það er rétt. Bændur og dýra-
læknar verða að meta það hveiju
sinni, hvort það svari kostnaði að
rejma að lækna skepnuna. En
bændum þykir vænt um sínar
skepnur og kosta oftast því til, sem
þarf.“
— Þekktir þú einhveija hér í
sveitinni, þegar þú byijaðir?
„Ekki sálu. En hér er mjög gott
fólk og ég kann vel við mig.“
— Er því alveg sama að hafa
kvenmann í þessu starfí?
„Já, það skiptir það engu máli,
bara ef hún vinnur sitt verk. Bænd-
umir hér era líka vanir því að vinna
við hliðina á konum sínum, sem era
engar puntudúkkur."
Þegar hér var komið samtali
okkar þurftum við að fara að tygja
okkur af stað, því Katrín hafði ver-
ið beðin að draga út morku á
nálægum bæ. Það er að segja lamb-
ið var dautt og úldið inn í kindinni
og kindinni hafði ekki tekist að
hreinsa sig af því og þurfti því
Hún bærði varla á sér þessi kind, þótt kvalimar væru
miklar, þegar verið var að reyna að snúa legi hennar.
Halla Sigurðardóttir frá Hvítárholti og Ragnheiður dóttir
hennar fylgjast með aðgerðinni.