Morgunblaðið - 07.06.1987, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 7. JÚNÍ 1987
13
\

Magnúsdóttur. Þar er að fínna ein-
ar nythæstu kýmar í sveitinni.
Kýrin hafði verið lystarlaus og
deyfðarleg, skitið hörðu og þurru.
Þetta meðal annars benti til súr-
doða. Kúnni var gefíð lyf í æð, sem
hækkaði blóðsykurinn, og sprautað
var í vöðva og átti kýrin að hress-
ast við þetta.
„Þið skuluð fá að skoða garðinn
hennar Helgu, hann er svo fal-
legur," hvíslaði Katrín að okkur.
Við fórum að ráðum hennar og
Helga sýndi okkur fallegan garðinn,
sem hlotið hafði viðurkenningu
Kvenfélagasambands Suðurlands.
Garðurinn geymdi líka gróðurhús,
sem í voru framandi plöntur eins
og fíkjutré. „Þetta er mitt hobby,
og hingað stelst ég, þegar ég sé
mér fært,“ segir hún.
Á leiðinni frá Bryðjuholti að
Haukholtum, þar sem gefa þarf
tveim kúm hormón, vegna þess þær
vilja ekki beiða, spyijum við
Katrínu, hvar meirháttar aðgerðir
eins og skurðaðgerðir eru fram-
kvæmdar?
urbólguna, og að sögn heimamanna
er hún sparikýr, yfírleitt hraust og
dugleg og mjólkar vel. En nú er
ekki sjón að sjá júgrið á henni. Það
er glerhart og sjóðheitt og mjólkin
úr henni vatnskennd og full af
greftri eða snákum eins og gömlu
dýralæknamir hefðu orðað það.
Katrín segir að fjórðungur júg-
ursins sé ónýtur. Það þarf þó ekki
að örvænta, því kýr geta mjólkað
allt að níutíu prósentum af upphaf-
legri nyt.
Við göngum aftur út í sólskinið
og verður þá hugsað til kúnna, sem
verða af þessu góða veðri og spyij-
um, hvort ekki eigi að fara að
hleypa þeim út?
„Jú, en ekki í þessu sólskini, því
júgrin geta brunnið í sólinni og þá
er erfitt að mjólka þær. Það verður
líka að vera það mikið gras að þær
fái magafylli, því þær fúlsa við
heyinu eftir að hafa bragðað iða-
grænt grasið."
Við kveðjum fólkið á Ásum og
vinkum til litlu stelpnanna á bænum
sem eru léttklæddar í búleik við
hlöðuvegginn.
Förinni er heitið að Stöðulfelli,
þar sem við hittum Odd bónda.
Vandamálið á þeim bæ er stíflaður
speni á kind. Speninn er svo stíflað-
ur að hann minnir helst á uppblásna
blöðru.
Katrín er fljót að bjarga því, hún
stækkar lítið gat, sem er fyrir á
spenanum, með pinna. Kindin er
síðan mjólkuð. Það er ánægt lamb-
ið, sem fær loksins að sjúga móður
sína.
Við spyijum Katrínu, hvort hún
leggi mikla áherslu á forvamar-
starf, eins og tíðkast í auknum
mæli innan heilbrigðiskerfísins?
„Já, ég er afar hlynnt því. Bænd-
umir hringja mikið til mín og þá
gef ég þeim ráð. Ég hef líka frætt
þá sérstaklega um júgurbólgu. Ég
hef lagt áherslu á að bændunum
sé leiðbeint um fóðmn. Það em
hrein vísindi að finna rétta samsetn-
ingu fóðursins fyrir hveija kú.
Hvaða hey á að nota og hvaða stein-
efnablöndu með. Það er ekki nóg
að taka tuggu og þefa af henni.
Það þarf að taka af henni sýni og
láta greina næringarinnihald þess.
Einn algengasta sjúkdóminn í kúm,
súrdoða, má einmitt rekja til efna-
vöntunar. Það em oft bestu mjólk-
urkýmar, sem fá sjúkdóminn. Þær
ráða ekki við að éta eins mikið og
þær þurfa eða fá ekki nóg. Þvi
miður em alltof fáir ráðunautar
starfandi hér á landi þannig að
óhægt er um vik í þessum efnum,"
sagði Katrín.
Seinna um daginn fómm við á
bæ þar sem var að fínna kú með
með súrdoða. Það var í Bryðjuholti
hjá Eyjólfí Guðmundssyni og Helgu
„Ef um slys er að ræða og þarf
að sauma saman eða gera þarf
keisaraskurð er það gert inni í
gripahúsunum. Állar venjulegar
aðgerðir fara fram úti á túni.
Ef farið væri með skepnumar í
spítala væm meiri líkur á að þær
sýktust af einhveijum ókennilegum
bakteríum, en ef aðgerðin er gerð
þar sem líkaminn þekkir bakterí-
umar."
— Segðu mér Katrín, þarf ekki
dýralæknir að hafa góða krafta?
„Það sem skiptir máli I þessu
starfí er lagni. Konur hafa lært að
vinna með vitinu en ekki með strit-
inu.“
Katrín hefur mjög ákveðnar
skoðanir varðandi jafnrétti kynj-
anna, hún ber einnig landbúnaðar-
málin mjög fyrir bijósti og segist
ekki líka, þegar sagt sé að það eigi
bara að leggja landbúnaðinn niður.
„íslenskir bændur njóta einna
minnstrar ríkisaðstoðar af Evrópu-
löndunum og offramleiðsla er minni
hér en annars staðar. Það er íslend-
ingum ekki I hag að kaupa niður-
greidda erlenda offramleiðslu í
formi frystra rétta og blandaðra
kjötrétta í dósum,“ segir hún.
Dagurinn hefur verið annasamur
og við höfum ekkert verið að slóra
heima á bæjunum jrfir kaffí heldur
haldið áfram. Katrín segir okkur
að mesti annatíminn sé einmitt á
vorin. Fyrst þarf að sæða refina í
mars-apríl, en sex refabú eru í hér-
aði Katrínar. Því næst em það
kýmar sem bera, þá tekur sauð-
burðurinn við. í júlí, þegar kindum;
ar em famar á fyall, hægist um. í
ágúst og september er mikið að
gera í geldingum á hrossum og fram
að jólum halda kýmar henni við
efnið. „Hér em líka nokkur
kanínubú og svínarækt," segir hún.
Hvað ætli hún geri í frístundun-
um, þegar þær gefast?
„Eg stússast í hrossum og svo
er ég mikill bókaormur," segir hún.
— Hvað lestu helst?
„Ég les það sem öðmm fínnst
fyrir neðan allar hellur að lesa.“
— Eins og hvað?
„Þyngri bókmenntir. Að undan-
fömu hef ég svo verið að lesa
Búnaðarritið Frey, sem mér þykir
mjög skemmtilegt.“
Nú var mál til komið að halda
heim. Við höfðum komið víða við á
ferðum okkar með Katrínu dýra-
lækni, þessari harðduglegu og
ákveðnu stúlku og höfum aðeins
getið þess helsta sem gerst hafði
yfír daginn. Sólu er tekið að halla
og menn og skepnur fara að taka
á sig náðir. Það má þó gera ráð
fyrir að dýrlæknirinn vaki eitthvað
lengur en aðrir, hann verður að
vera tiitækur helst allan sólarhring-
inn.
Texti: Hildur Einarsdóttir
Ljósmyndir: Arni Sæberg
„Kýrnar öskra og bölva, þegar dýralæknirinn eða ókunn-
ugt fólk kemur í fjósið, þvi þær eru svo vanafastar,“
sagði Halla Guðmundsdóttir, sem býr á Ásum í Gnúp-
verjahreppi.
vitjun hjá sveitunga sinum, Bryiýólfi Pálssyni i Dalbæ.
hjálp. Við héldum til bæjarins, sem
heitir Hrepphólar.
Á hlaðinu tók á móti okkur hund-
ur, sem gelti að bílnum og sprændi
svo á einn hjólbarðann.
— Hvemig ætli standi á þessu
háttemi hundanna, spurði fáfrótt
borgarbamið?
„Veistu það ekki?“ sagði Katrín
hissa, þetta er þeirra sími, á þennan
hátt flytja þeir skilaboð milli bæja.“
Auðvitað höfðu hundamir tekið
tæknina í sína þjónustu, hvað ann-
að.
Við héldum út í ljárhúsin, þar
sem kindin beið okkar.
„Þetta er ekki fyrir viðkvæmt
fólk að horfa á,“ segir Katrín þar
sem hún krýpur hanskaklædd fyrir
aftan kindina og dregur út annan
fótinn, sker á hann með beittum
vasahníf, til að ná betra taki. Um
leið gýs upp mikill ýldufnykur, sem
sest f hálsinn á viðstöddum. Það
er satt, þetta er ekki falleg aðgerð,
því líkamshlutamir eru dregnir út
sitt í hvom lagi og líkjast aðfarim-
ar úrbeiningu á kjöti.
„Þær eru leiðinlegar svona mork-
ur,“ segir Katrín og heldur áfram
að leita inn í leginu, sem nú er far-
ið að herpast saman og því erfítt
að athafna sig. Það verður líka að
fara varlega, því annars gætu legið
og fæðingargangurinn rifnað.
„Við skulum sjá, hvort hún skilar
ekki restinni sjálf,“ segir Katrín.
„Ég kem aftur seinna í dag.“
Við kveðjum fólkið, sem er að
hlúa að lífínu, merkja nýfædd lömb-
in.
Leiðin liggur að Ásum í Gnúp-
veijahreppi. Þar bíður kýr með
bráða júgurbólgu, sem er algeng í
kúm.
Útsýnið á leiðinni er einstaklega
fallegt. Við okkur blasir hin hátign-
arlega Hekla, sem skiýðist hvítu.
Þar sem við þjótum eftir veginum
sjáum við prestinn, hann Flóka
Kristinsson, á stuttbuxum að bera
á túninn hjá sér. Hann býr á bænum
Tröð og á nokkrar kindur og hesta.
Við spyijum Katrínu hvort hún
þurfí venjulega að aka langar vega-
lengdir?
„Það má segja að aksturinn sé
aðal vinnan segir hún, en vega-
lengdir eru ekki mjög miklar,
fjærsti bær frá mér er Búrfell, hann
er í um fjörutíu kílómetra fjarlægð."
Þeir eru ekki alltaf jafn skemmti-
legir vegimir og þeir eru nú, svona
rennisléttir, segjum við.
„Nei, þeir eru verstir á vorin,
þegar er oft mikill aur og leðja."
Katrín er með bflasíma, sem er
mikið þarfaþing og hefúr leyst
marga dýralæknafrúna af hólmi,
sem varla hefur mátt fara út úr
húsi, ef vera skyldi að síminn
hringdi. Bflasíminn er líka heppileg-
ur á vetuma. Ef menn festa sig í
sköflum er hægt að hringja á hjálp.
Annars segist Katrín aldrei hafa
lennt í svaðilförum enda sæki hún
ekki í slíkt. Ef ófært er upp að
bæjunum tekur hún bara töskuna
sína í hendina og gengur á vett-
vang.
Við erum komin að Ásum og á
móti okkur tekur Guðmundur Há-
varðason bóndi.
„Nú er hlýjan loksins komin,“
segir hann og leiðir okkur inn 1 fjós-
ið þar sem við hittum dóttur hans
Höllu, sem er leikkona að mennt
og margir kannast við.
Kýmar verða hálf órólegar við
gestakomuna.
„Það fer alltaf í taugamar á þeim
þegar dýralæknirinn og ókunnugt
fólk kemur í ijósið," segir Halla.
„Þá öskra þær og bölva, því þær
em svo vanafastar."
Hún heitir Fríða, kýrin með júg-
Ný presta-
köllstofnuð
í Reykja-
víkurpró-
fastsdæmi
DÓMPRÓFASTURINN, sr. Ólaf-
ur Skúlason, boðaði til stofn-
funda í tveimur nýjum sóknum
í Reykjavíkurprófastsdæmi í
síðustu viku.
Mánudaginn 25. maí var haldinn
fundur í hinu nýja Hjallapresta-
kalli, sem er austasti hluti Kópa-
vogs. Auk kynningarræðu prófasts,
ræddi séra Þorbergur Kristjánsson,
sem fram að stofnun hinnar nýju
sóknar þjónaði öllum Kópavogi fyr-
ir austan gjána, um sögu safnaðar-
starfs í Kópavogi og áform um
kirkjusmíði. Ámaði hann nýjum
söfnuði og væntanlegum sóknar-
presti heilla og bað um blessun yfír
starfið allt. Undir þær óskir og
bænir tók síðan formaður Digranes-
safnaðar, Sören Jónsson, og vænti
hins besta um samstarf allt.
Eftir töluverðar umræður var
gengið til kosninga á sóknamefnd
og ákvað fimdurinn að hana skyldu
skipa níu manns og voru jafn-
margir varamenn síðan kosnir. Viku
síðar kom síðan sóknamefndin til
síns fyrsta fundar og var Hilmar
Björgvinsson kjörinn formaður, en
safnaðarfulltrúi er Baldvin Þ.
Kristjánsson.
Á þriðjudagskvöldið 26. maí var
stofnaður Hólabrekkusöfnuður í
hinni nýju Fella- og Hólakirkju. Þar
töluðu auk dómprófasts djákni
kirkjunnar, frú Ragnheiður Sverris-
dóttir, og formaður Fellasóknar,
Guðjón Pedersen, en kveðjur vom
fluttar frá sóknarprestinum, séra
Hreini Hjartarsyni, sem var í Dan-
mörku. Kom mikill áhugi fram um
sem nánast samstarf milli hinna
tveggja sókna í Breiðholti. Á þriðju-
daginn, viku eftir stofnfund, kom
hin nýja sjömanna sóknamefnd
saman og var Jón Sigurðsson kos-
inn formaður, en safnaðarfulltrúi
er Valdimar Ólafsson.
Samkvæmt úrskurði biskups
hafa sóknamefndimar nú frest til
16. júní til þess að ákveða, hvort
þær hyggjast kalla prest til þjón-
ustu í hinum nýju prestaköllum.
Verði það ekki gert auglýsir biskup
köllin laus til umsóknar og sker
síðan sóknarnefnd úr um það, hvem
umsækjenda hún vill fá fyrir sókn-
arprest. Er það gert á fundi
kjörmanna, sem em aðal- og vara-
menn í sóknamefnd, en prófastur
stýrir fundi.
Þar til gengið er frá vali sóknar-
prests þjóna þeir áfram séra
Þorbergur og séra Hreinn svo sem
verið hefur.
Siglufjörður:
Unnið við
jarðvegs-
skipti og
varnargarða
^ Siglufirði.
Á VEGUM Siglufjarðarbæjar eru
hafnar framkvæmdir við jarð-
vegsskipti í allmörgum götum og
að búa þær undir varanlegt slit-
lag.
Starfsmenn bæjarins sjá um jarð-
vegsskiptin. Einnig er nú unnið að
því að styrkja flóðvamagarðinn og
gera við öldubijótinn. Samið var
við verktakafyrirtæki fyrir sunnan
um það verk. Framkvæmdir ganga
vel.
Matthías